Μετά από 13 χρόνια από το Survival & Resistance, ο πρωτοπόρος του dub διαλογισμού Adrian Sherwood επιστρέφει με το νέο, σόλο άλμπουμ του The Collapse of Everything, μια πορεία πίστης στον χώρο και στον χρόνο, κάτω από τον ήχο της κατάρρευσης.
Από τα τέλη των 70s, ο Sherwood δεν ήταν απλώς ένας ακόμα παραγωγός· ήταν ένας από τους πρώτους "mixologists" της σύγχρονης μουσικής. Ένωσε reggae με post-punk, industrial και dub, δημιουργώντας ένα πρωτόγνωρο προσωπικό στυλ. Ξεκίνησε ως νεαρός που πουλούσε δίσκους και κατέληξε να ιδρύει το εξαιρετικό label On-U Sound, μια δισκογραφική που κυκλοφόρησε (και συνεχίζει να κυκλοφορεί) αξέχαστα άλμπουμ από καλλιτέχνες όπως οι African Head Charge, Dub Syndicate, Annie Anxiety (ή Little Annie), Lee “Scratch” Perry, Tackhead, Congo Natty, Bim Sherman, Judy Nylon και πολλούς άλλους ακόμα. Με μόλις τρία σόλο άλμπουμ ως σήμερα (Never Trust a Hippy? 2003, Becoming a Cliché 2006, Survival & Resistance 2012), η επιστροφή του έχει πάντα το βάρος μιας καλοσχεδιασμένης πρόκλησης. Γιατί; Γιατί κανένας δεν κάνει dub μουσική όπως ο Adrian Sherwood. Σαράντα πέντε χρόνια στο τιμόνι της On-U-Sound, με πάνω από εξακόσιες κυκλοφορίες, έχει φτιάξει ένα ολόκληρο σύμπαν χτισμένο πάνω σε delays, μπάσο και άπειρες διασταυρώσεις ήχων. Αξίζει να θυμηθούμε ότι από το Tunes from the Missing Channel των Dub Syndicate το 1985 (εκεί όπου το "μοντέρνο" dub κίνημα ανασχηματίστηκε σαν να άνοιξε μια μυστική πύλη) μέχρι σήμερα, ο Sherwood παραμένει ένας αρχιτέκτονας των ηχητικών πιθανοτήτων.
Κι όμως, το The Collapse of Everything είναι μόλις το τέταρτο προσωπικό του άλμπουμ, το πρώτο από το Survival & Resistance του 2012. Και τώρα, ένας τίτλος σχεδόν αποκαλυπτικός, σαν να προμηνύει την καταστροφή του κόσμου. Θα περίμενε κανείς κάτι ασφυκτικό, σκοτεινό, γεμάτο θυμό. Κι όμως, εδώ ο ήχος του είναι πιο εσωτερικός, συγκρατημένος, σχεδόν μελαγχολικός και, φυσικά, πολύ "φευγάτος".
Δεν είναι τυχαίο. Τα δεκατρία χρόνια που μεσολάβησαν σημάδεψαν τον Sherwood με απώλειες: Lee "Scratch" Perry, Style Scott, Keith LeBlanc, Deadly Headly Bennett, Keith Levene, Robbie Shakespeare, Mark Stewart… Ονόματα που δεν ήταν απλώς συνεργάτες, αλλά κομμάτια μιας συλλογικής ψυχής. Κάθε ένας τους μια φωνή, ένα όργανο, ένα κομμάτι ιστορίας που αντηχεί ακόμη μέσα στα grooves του Sherwood. Και πιο πρόσφατα, η σκιά του Junior Byles, του cult reggae τραγουδιστή που έφυγε από τη ζωή τον περασμένο Μάιο, και του οποίου το προφητικό "Fade Away", ο Sherwood θεωρεί το καλύτερο soundtrack για το τέλος του κόσμου.
Το The Collapse of Everything είναι λοιπόν μια τελετουργία μνήμης. Σαν ένα όνειρο που περπατά μέσα σε παχύ καπνό, όπου τα beats είναι αναστεναγμοί, τα echo είναι απόηχοι φαντασμάτων, και το μπάσο χτυπάει σαν μια καρδιά που συνεχίζει, έστω πεισματικά, να κρατάει ρυθμό. Όλοι ξέρουμε πώς η dub είναι μια μουσική που δεν φτιάχνεται για να σε εντυπωσιάσει, αλλά για να σε βυθίσει σε μια ήσυχη περισυλλογή, και εδώ, στην περίπτωση αυτού του άλμπουμ, για να βλέπεις τον κόσμο να καταρρέει αργά, ενώ εσύ μετράς τις αναμνήσεις σου, μία προς μία, μέσα στα σπασμένα delay.
Αν η dub ήταν πάντα η τέχνη του κενού και της επανάληψης, ο Sherwood εδώ την μετατρέπει σε μνημόσυνο και σε όνειρο μαζί. Ένα άλμπουμ που δεν γιορτάζει την κατάρρευση, αλλά την κάνει ηχώ, μια κατάρρευση που, μέσα από τον ήχο, μοιάζει λιγότερο με τέλος και περισσότερο με πέρασμα.
Το The Collapse of Everything περιλαμβάνει 10 κομμάτια, με συμμετοχές από τον Brian Eno μέχρι τον Doug Wimbish (Tackhead, Mark Stewart and The Mafia, Artists United Against Apartheid), τους Mark Bandola (The Lucy Show), Alex White (The Fat White Family), Gaudi (Dub Alchemist), Horseman (Mad Professor, Little Roy, Max Romeo), Alan Glenn (Dub Syndicate, Jeff Beck) και Keith LeBlanc (πριν κι αυτός χαθεί για πάντα την περσινή άνοιξη). Το άλμπουμ κινείται σε μουντούς και ατμοσφαιρικούς ήχους, όχι τόσο άγριους όσο σε συνεργασίες του παρελθόντος, αλλά αρκετά ενδοσκοπικούς για να χωρέσουν σε ένα dub set κάθε εραστή του είδους.
Το άλμπουμ ανοίγει και κλείνει με τις πιο άμεσες reggae αναφορές, σαν να θέλει ο δημιουργός του να τοποθετήσει δύο πέτρες, σημάδια στην αρχή και στο τέλος της διαδρομής. Το εναρκτήριο, ομότιτλο κομμάτι, με το φλάουτο και το πιάνο να αιωρούνται πάνω στο μπάσο και τα ντραμς που ακολουθούν τη σχολή της κλασικής reggae, μοιάζει σαν είσοδος σε ένα τελετουργικό· το κλείσιμο, με το "The Grand Designer", πιο φωτεινό και ρυθμικό, θυμίζει τις πρώτες αναλαμπές των πρωτοπόρων του τέλους των 70s.
Στο ενδιάμεσο, το τοπίο αλλάζει συνεχώς μορφή, σαν να περιπλανιέσαι σε δωμάτια με διαφορετική ατμόσφαιρα. Το "The Well is Poisoned (Dub)" είναι βαρύ και σκοτεινό, με τα απόκοσμα σύνθια του Eno, μοιάζει βγαλμένο σχεδόν από τη βιομηχανική κληρονομιά του Survival & Resistance. Το "Battles Without Honour and Humanity" βαθαίνει ακόμη περισσότερο: το μπάσο κατεβαίνει σε τέτοια χαμηλά που σχεδόν το νιώθεις αντί να το ακούς, ενώ ένα επίμονο πλήκτρο και παρεμοβολές από άλλους ηλεκτρονικούς ήχους (άλλες φορές πραγματικούς, άλλες φορές φτιαγμένους να μοιάζουν αληθινοί) δημιουργούν ένα περιβάλλον απειλητικό, σαν soundtrack για μια μάχη που δεν τελειώνει ποτέ.
Υπάρχουν, όμως, και στιγμές ανάσας. Τα "Dub Inspector" παίρνει τη φόρμα του κλασικού dub και την παντρεύει με μελωδίες σχεδόν lounge, σχεδόν εξωτικές. Το "Spaghetti Best Western" είναι ένα χαμογελαστό νεύμα στον Ennio Morricone: κιθάρες βουτηγμένες στο reverb και σαλπίσματα από μουντζουρωμένες τρομπέτες και φυσαρμόνικες στήνουν μια σκηνή που παντρεύει το γουέστερν και το dub. Το "Body Roll", πάλι, γέρνει προς ένα μεταμεσονύκτιο jazz lament, μελαγχολικό και μελωδικό, σαν μπαρ που αδειάζει σιγά-σιγά και μένει μόνο η μουσική να αιωρείται στον καπνό.
Έτσι, το The Collapse of Everything δεν είναι ένα άλμπουμ μονολιθικό, αλλά είναι ένα σπουδαίο άλμπουμ για το είδος του γεμάτο από μια σειρά από δωμάτια-μικρόκοσμους: άλλα βυθισμένα στο σκοτάδι, άλλα φωτισμένα από αναλαμπές παιχνιδιάρικης ειρωνείας. Κι ο Sherwood, μάστορας της μίξης και της ηχητικής μνήμης, τα ενώνει όλα σε ένα ταξίδι που δείχνει πως η κατάρρευση του κόσμου μπορεί να ακούγεται άλλοτε σαν μοιρολόι και άλλοτε σαν ειρωνικό χαμόγελο μέσα στον (παχύ) καπνό.
