Το Spíra της Ólöf Arnalds είναι κάτι περισσότερο από έναν ακόμη folk δίσκο από την Ισλανδία, γιατί στην πραγματικότητα είναι κάτι σαν ένα μικρό τελετουργικό. Ένα άλμπουμ που δεν θα το βάλεις να παίξει για να αρχίσει να φωνάζει, αλλά κάθεται απέναντί σου, χαμηλώνει με έναν μαγικό τρόπο τα φώτα και αρχίζει να μιλά για πράγματα που κανονικά δεν χωράνε σε playlists: αναμνήσεις, οικογένεια, απώλεια, πίστη, γλώσσα, χρόνο.
Όποιος έχει έστω και στοιχειωδώς παρακολουθήσει τη διαδρομή της Arnalds τα τελευταία είκοσι χρόνια, ξέρει ότι μπορεί να κρατήσει ένα ολόκληρο κοινό ακίνητο με μια μικρή κιθάρα και αυτή τη φωνή, μια σοπράνο φωνή που αιωρείται κάπου ανάμεσα στο παιδικό και στο αρχαϊκό. Στο Spíra, όμως, η φωνή αυτή δεν θέλει να μαγέψει, μόνο να υπάρχει. Και αυτό, ίσως, είναι πιο επικίνδυνο.
Ο δίσκος είναι εξ ολοκλήρου στα ισλανδικά, όχι ως αισθητικό κόλπο ή "επιστροφή στις ρίζες", αλλά σαν πράξη εσωτερικής οικονομίας. Η Arnalds δεν θέλει να εξηγεί, δεν μεταφράζει, δεν προσαρμόζεται. Αφήνει τη γλώσσα να λειτουργήσει όπως λειτουργεί και η φύση στην Ισλανδία: ακόμα κι αν δεν την καταλαβαίνεις, διαπερνά όλο σου το "είναι". Το άνοιγμα με το "Heimurinn núna" (The World Now) μοιάζει με μια ήσυχη παρατήρηση του κόσμου την ώρα που όλα γύρω φωνάζουν. Στο "Von um mildi" (Hoping for Grace), γραμμένο αρχικά για μια θεατρική παράσταση, στέκεται σαν μια κόρη απέναντι στη μητέρα της, χωρίς δράμα, χωρίς κορώνες μόνο με κιθάρα, πιάνο και μια σπάνια τρυφερότητα που δεν εκβιάζει συγκίνηση.
Το Spíra είναι γεμάτο τέτοιες μικρές, σχεδόν αθέατες κορυφώσεις. Το "Stein fyrir stein" (Stone by Stone), αφιερωμένο στον θείο της που τη φρόντισε μετά τον θάνατο του πατέρα της, κάνει το goth ρομαντισμό να μοιάζει με φτηνό αξεσουάρ. Φυσικά, δεν υπάρχει εδώ καμία αιθέρια πόζα της Björk, ούτε το μυθολογικό overload της Joanna Newsom, κι όμως οι συγγένειες βρίσκονται εκεί, σαν απόηχος πίσω από την φωνή και την κιθάρα της. Η Arnalds τραγουδά σαν κάποια που έμαθε νωρίς ότι η αγάπη δεν είναι πάντα ρομαντική και η απώλεια δεν χρειάζεται κανένα εφέ.
Το ομώνυμο κομμάτι, "Spíra", αφιερωμένο στον έφηβο γιο της, φέρνει άρπα και μια σχεδόν παιχνιδιάρικη χαρά, χωρίς να γίνεται γλυκερό. Είναι από αυτές τις στιγμές που η μητρότητα δεν παρουσιάζεται ούτε ως θαύμα ούτε ως βάρος, αλλά ως μια συνέχεια. Το "Vorkoma" (The Arrival of Spring) μυρίζει άνοιξη χωρίς Instagram φίλτρα, ενώ στο "Tár í morgunsárið" (Tears At Dawn) η Arnalds αγγίζει το θέμα της απώλειας της πίστης με έναν τρόπο που κάνει τη θρησκεία να μοιάζει λιγότερο με δόγμα και περισσότερο με προσωπική ανάμνηση. Κι εδώ σκέφτομαι πώς αν η αποχαιρετιστήρια στιγμή προς τον Θεό μπορεί να ακούγεται έτσι, τότε ίσως τα στούντιο να είναι πράγματι πιο χρήσιμα από τις εκκλησίες.
Μουσικά, το άλμπουμ κινείται σε γνώριμα αλλά προσεκτικά χαραγμένα μονοπάτια: νυχτερινά έγχορδα, άρπα, πιάνο που παίζεται σαν να φοβάται μην ενοχλήσει, διπλό μπάσο που δεν τραβά ποτέ την προσοχή πάνω του. Τίποτα δεν περισσεύει. Στο κλείσιμο με το "Lifandi" (Alive), η Arnalds τραγουδά με τη γαλήνη κάποιου που έχει αποδεχτεί ότι το να είσαι ζωντανός δεν είναι μόνιμη κατάσταση, αλλά καθημερινή απόφαση.
Το Spíra δεν είναι δίσκος για εντυπωσιασμό, ούτε για background. Βέβαια, τα ισλανδικά το καθιστούν δύσκολο αίνιγμα, αλλά είναι ένας δίσκος που ζητά χρόνο και τον ανταποδίδει πίσω ανοιχτόκαρδα. Γιατί στην εποχή της υπερπαραγωγής, της υπερβολής και της συνεχούς αυτοπροβολής, η Ólöf Arnalds επιλέγει να κάνει το αντίθετο (και πιο τολμηρό), να χαμηλώσει την ένταση, με καθαρή πρόθεση και να δώσει μεγάλη βάση στην ανθρώπινη κλίμακα. Και αυτό είναι που τελικά κάνει τον δίσκο να ανθίζει.
