Ο Jonathan Richman επιστρέφει μια συμβολική μέρα σαν τη σημερινή (για τους Αμερικανούς, πάντα), χωρίς δηλώσεις για τη σωτηρία της ροκ, ούτε με παραγωγές που τρίζουν τα ηχεία. Επιστρέφει όπως πάντα: σχεδόν αθόρυβα, μα τόσο ουσιαστικά. Το Only Frozen Sky Anyway, που κυκλοφόρησε επίσημα σήμερα, 4 Ιουλίου, από την Blue Arrow Records, είναι το 18ο στούντιο άλμπουμ του και μοιάζει με ένα ξεχασμένο γράμμα που βρέθηκε σ’ ένα παλιό κουτί κι όταν το διαβάζεις, συνειδητοποιείς πόσο ανάγκη είχες να το ξαναβρείς.
Το άλμπουμ ανοίγει με το "I Was Just A Piece of Frozen Sky Anyway", μια φράση-καθρέφτης, που σε φέρνει σχεδόν μπροστά του, είσαι εκεί, τον ακούς, και κάπως καταλαβαίνεις: αυτός ο άνθρωπος ακόμα σκάβει με παιδική επιμονή στα ερείπια του εαυτού, μόνο και μόνο για να βρει κάτι απλό, κάτι που λάμπει και θέλει να σου το δείξει, για να θυμηθείς. Το τραγούδι είναι εσωτερικό, σχεδόν μεταφυσικό. Και μετά έρχεται το hipswinger "But We Might Try Weird Stuff" που είναι αυτό που λέει, γεμάτ χιούμορ, ανεμελιά και ένα γελάκι στο ηχομονωμένο booth της φωνής του. Γιατί ναι, ρε φίλε, τα «παράξενα πράγματα» είναι συχνά αυτά που μας σώζουν.
Η συνεργασία με τον Tommy Larkins στα τύμπανα (ο σταθερός του συνοδοιπόρος), αλλά και με τον Jerry Harrison (Modern Lovers, Talking Heads) στα πλήκτρα, φέρνει έναν ζεστό, σχεδόν ζωντανό ήχο, γεμάτο υφή και μια απίθανη ομορφιά.
Όσοι έχουν παρακολουθήσει την πορεία του σπουδαίου αυτού μουσικού ξέρουν καλά ότι έχει γράψει πολλά τραγούδια που δεν φωνάζουν απαραίτητα, ούτε διεκδικούν χώρο, δεν κυνηγούν αναπαραγωγές, και φυσικά δεν πλασάρονται ως «ύμνοι». Απλώς υπάρχουν, σχεδόν μυστικά, μέσα στα άλμπουμ του. Και είναι αυτά ακριβώς που όταν τα ανακαλύψεις, σε κοιτούν ήσυχα, με μια λύπη που δεν σε καταπίνει αλλά σε καταλαβαίνει. Το "You Need Me Toο" είναι ένα τέτοιο τραγούδι. Ένα μικρό διαμάντι, καθόλου γυαλιστερό, ίσως μελαγχολικά ματ, που τελειώνει κάπως απότομα, σαν φράση που έμεινε για πάντα στη μέση. Είναι η φωνή κάποιου που δεν προσπαθεί να πείσει, ούτε να διεκδικήσει απλώς παραδέχεται. Ναι, με χρειάζεσαι κι εσύ, αλλά όχι με τον τρόπο που ελπίζαμε.
Σύμφωνα με το επίσημο δελτίο τύπου, το άλμπουμ διατρέχεται από έναν θεματικό άξονα που επικεντρώνεται σε αγκαλιές που λύθηκαν αλλά δεν ξεχάστηκαν, σε αναχωρήσεις και επιστροφές. Όπως εξηγεί ο ίδιος ο Jonathan Richman, αυτό το μοτίβο αποτυπώνεται χαρακτηριστικά στο τραγούδι "Se Va Pa’volver". «Το τραγούδι μιλά για το πώς οι φίλοι μας φεύγουν, είτε επειδή πεθαίνουν, είτε γιατί πάνε κάπου, για μια αποστολή, για να επιστρέψουν αργότερα, με έναν άλλο ρόλο… με μια άλλη αποστολή. Πώς τολμώ να πω κάτι τέτοιο; Ω... δεν ξέρω...».
Πρόκειται για μια στοχαστική καταβύθιση στη φύση της απώλειας, της μνήμης και της κυκλικότητας της ύπαρξης με την αφοπλιστική, σχεδόν παιδική ειλικρίνεια που χαρακτηρίζει πάντα τον Richman. Ακολουθεί το πιο μεγάλο σε διάρκεια κομμάτι του άλμπουμ "The Older Girl" είναι από τα πιο πικρά και όμορφα τραγούδια του άλμπουμ. Λιτός στίχος, σχεδόν παιδικός: "She was a whole year older / And I looked a lot younger / I was too young to know how important those two things were". Ο τόνος του τραγουδιού είναι εσωτερικός. Δεν υπάρχει εδώ δράμα, ούτε κορύφωση, μόνο μια βαθιά αίσθηση αποδοχής. Όπως όταν συνειδητοποιείς πως κάτι τελειώνει όχι γιατί έφταιξε κάποιος, αλλά γιατί κουράστηκε να προσπαθεί να είναι αυτό που χρειάζεται ο άλλος. Και κάπου εκεί, ο Richman δεν τραγουδά πια μόνο για τη νεότητα, τραγουδά για το πώς φτιάχνονται οι μικρές τραγωδίες της εφηβείας που κουβαλάμε για πάντα μέσα μας.
Όταν, λοιπόν, πέφτεις πάνω σε ένα τέτοιο άλμπουμ μια μέρα σαν την σημερινή, να θυμάσε πως το "περιτύλιγμα" μπορεί να σου δώσει ένα καλό προϊόν και η ένταση να θεωρείται αρετή, αλλά αυτός εδώ ο άνθρωπος κάνει το ακριβώς αντίθετο. Σου προσφέρει έναν δίσκο σχεδόν αόρατο, λιτό, γυμνό, ανθρώπινο. Χωρίς στολίδια, χωρίς δεύτερες σκέψεις. Κι όμως, όλα είναι εδώ. Η απουσία, η τρυφερότητα, η ηλικία, η φιλία, το γέλιο, το "δεν πειράζει". Και κάπου εκεί, καταλαβαίνεις πως η απλοϊκότητα δεν είναι αφέλεια. Είναι γενναιότητα. Γιατί το να αφήνεις χώρο στη σιωπή, στο ράγισμα της φωνής, στην παιδικότητα, σε μικρά τραγούδια που ίσως δεν ακουστούν ποτέ δυνατά, σημαίνει ότι εμπιστεύεσαι πως κάποιος, κάπου, θα καταλάβει.
Το Only Frozen Sky Anyway είναι αυτό το μικρό, πολύτιμο άλμπουμ που μοιάζει να μην απευθύνεται σε όλους, αλλά αν σε βρει, θα σε βρει ολόκληρο. Και θα σου πει ήρεμα, ότι δεν χρειάζεται να είσαι κάτι περισσότερο από αυτό που ήδη είσαι. Ένας άνθρωπος. Που θυμάται. Που νιώθει. Που ακόμα, κάπου-κάπου, μπορεί να τραγουδά.
