"Ιt is no longer enough to automate information flows about us;
the goal now is to automate us.”
- Shoshana Zuboff, The Age of Surveillance Capitalism
Η μεταφορά και οι αναφορές που ενσωματώνει είναι ίσως η πιο επιτυχημένη φόρμα δανείου στην τέχνη. Μεταφορά από τη σελίδα στην οθόνη, από τη μικρή στη μεγάλη οθόνη, από το χαρτί στο πεντάγραμμο, από τον καμβά παντού, οι καλλιτέχνες πάντοτε εμπνέονταν ο ένας από τον άλλον, ακόμα, ή μάλλον ιδίως, όταν η πηγή της έμπνευσής τους ανάβλυζε σε μια άλλη τέχνη, όμορη ή μη. Δεν αποτελεί λοιπόν και καμιά ιδιαίτερη έκπληξη το να ακούσουμε ένα album εμπνευσμένο από κάποιο βιβλίο ή μια λογοτεχνική σχολή και αναφορά, μουσικούς να γράψουν το soundtrack για ένα έργο γραπτού λόγου που τους ενέπνευσε. Από την Kate Bush και την σουίτα της για το ποίημα του Tennyson “The Coming of Arthur” στη σπουδή του Max Richter στην «Έρημη Χώρα» του T.S. Eliot κι από εκεί στις γοτθικές βιβλιοθήκες που κρύβονται πίσω από δίσκους όπως το Murder Ballads των Nick Cave and The Bad Seeds και το The Hazards of Love των The Decemberists, σκέψεις, εικόνες και ιστορίες γεννημένες από σπουδαία μυαλά και πένες αποτέλεσαν και αποτελούν διαχρονικά εύφορο έδαφος μεταφοράς και μεταγλώττισης σε στίχους και μελωδίες. Σχεδόν πάντα βέβαια αυτού του είδους η έμπνευση κατοικεί σε λογοτεχνικές σελίδες, σε ποιήματα, μυθιστορήματα και θεατρικά έργα.
Πόσο συχνό είναι λοιπόν να δούμε και να ακούσουμε ένα δοκίμιο, μια επιστημονική μελέτη, ένα "non fiction" καταπώς είθισται να αποκαλείται στους μοντέρνους καιρούς μας, να μεταγλωττίζεται σε ήχο και μουσική, να αποκτά το δικό του soundtrack; Όχι και πολύ. Πόσοι θα περίμεναν ένα «τούβλο» επτακοσίων σελίδων για τον σύγχρονο τεχνολογικό καπιταλισμό και την εποχή της παρακολούθησης να μεταφράζεται στα 4/4 της techno; Όχι και πολλοί. Μέχρι να κοιτάξεις προς την πάντα ελπιδοφόρα χώρα του Καναδά και να πατήσεις το play στο τελευταίο album της Marie Davidson.
To City of Clowns, το έκτο κατά σειρά album της ηλεκτρονικής μουσικού και παραγωγού από το Κεμπέκ εμπνέεται από το, εξυμνημένο από όλα τα κραταιά έντυπα μέσα της αμερικανικής διανόησης, πόνημα της Shoshana Zuboff με τίτλο “The Age of Surveillance Capitalism: The Fight for a Human Future at the New Frontier of Power” στο οποίο η συγγραφέας πραγματεύεται το μοντέλο ανάπτυξης των μεγάλων τεχνολογικών κολοσσών το οποίο βασίζεται στη μεγάλης κλίμακας εξόρυξη των δεδομένων μας και στην πολλαπλή παρακολούθηση της ψηφιακής (και όχι μόνο) συμπεριφοράς μας εισάγοντας τον όρο του «κατασκοπευτικού καπιταλισμού» για να το περιγράψει. Η Marie Davidson, με δεδηλωμένες καλλιτεχνικές ευαισθησίες γύρω από την τεχνολογική δυστοπία και τις ταξικές και κοινωνικές προεκτάσεις (βλέπε το προκάτοχο album της Working Class Woman το 2018) στήνει μια διαδικτυακή πόλη χτισμένη από τα υλικά των ψύχραιμα δυσοίωνων διαπιστώσεων της Zuboff και τη δονεί με τα μετρημένα, δωρικά, σαρδόνια bangers της, electroclash και techno από την κρύπτη περασμένων δεκαετιών, όταν οι επιλογές στα drum machines ήταν πολύ πιο περιορισμένες αλλά οι ελπίδες για μια καλύτερη, πιο υγιή κοινωνία, απελευθερωμένη μέσω των τελευταίων ιδεολογικών και καλλιτεχνικών επαναστάσεων, πολύ περισσότερες.
Σε αυτήν την πόλη, όπου οι τεχνολογικές φάμπρικες δουλεύουν ασταμάτητα βγάζοντας λεφτά από το παραμικρό ψηφιακό μας ίχνος και στρέφοντας τεχνηέντως τη συζήτηση στο ζήτημα του αντιτίμου των δεδομένων μας, για να ξεχάσουμε εύκολα το πραγματικό διακύβευμα που είναι το ίδιο το άρμεγμα αυτών ως εγγενές δομικό στοιχείο του ψηφιακού κόσμου, η παρακολούθηση σε αντάλλαγμα για τα προνόμια συμμετοχής σε μια «σύγχρονη, πολιτισμένη κοινωνία», σε αυτήν την πόλη όπου το optimazitaion είναι το νέο ευαγγέλιο ζουν και δρουν και οι "Clowns" της Marie Davidson, οι "disruptive jokers" -όπως τους φαντάζεται η ίδια- που αμφισβητούν τις δομές της πόλης, αρνούνται να φορέσουν VR γυαλιά, στάζουν σάτιρα για τους lifestyle influencers των social media που είναι έτοιμοι να καρφώσουν την καρδιά τους και καλούν σε αφυπνιστικές επαναστάσεις σε υπόγεια, σκοτεινά dancefloors – εκεί που ο αχόρταγος, αλγοριθμικός κόσμος μένει κλειδωμένος απ’ έξω, φαντάζοντας πιο γελοίος από ποτέ- ενώνοντας τις τελίτσες που σχηματίζουν τη ratio πίσω από τις no phones και no photo πολιτικές των εναλλακτικών clubs παγκοσμίως.
Η Marie Davidson, κατά τη συνήθη τακτική της, κάνει πολλά με λίγα, κρατώντας την παραγωγή -στην οποία τη συνδράμουν πολύτιμα ο Soulwax και ο σταθερός της συνεργάτης Pierre Guerineau, στα απολύτως απαραίτητα για την εξυπηρέτηση του concept και των κοφτερών στίχων της που σπάνε πλάκα και κόκαλα ακονίζοντας την τεχνο-οικονομικο-κοινωνική κριτική τους. Παίρνει φόρα από τις τις καλύτερες στιγμές της δισκογραφίας της, το "Adieux au Dancefloor" και φυσικά το "Working Class Woman" και σημειώνει νέο career high με εθιστικά tracks από το απόλυτα signature “Sexy Clown” μέχρι τα ιδιοσυγκρασιακά sexy “Fun Times” και “Υ.Α.Α.Μ.” και από το αντίστροφο μανιφέστο του “Demolition” μέχρι το “Contrarian” – ένα -ακούσιο ή εκούσιο άραγε πάντως σίγουρα ιδιοφυές- σχόλιο πάνω στο πολυσυζητημένο και αμφιλεγόμενο trend της hard techno.
Τι είναι λοιπόν αυτό που μόλις άκουσες; Ένα ακόμα album μιας παραγωγού που εκτιμάς διαχρονικά με τις αγαπημένες σου απλές, πρώιμες αλλά άχαστες electro και techno αναφορές και κερασάκι στην τούρτα αυτά τα αισθησιακά, ειρωνικά φωνητικά που ναι μεν ασκούν μια καθόλα αξιόλογη και έξυπνη κριτική αλλά στην πραγματικότητα θα μπορούσαν να λένε οτιδήποτε και μικρή διαφορά θα είχε; Ή ένα από εκείνα τα albums που σπανίζουν όλο και περισσότερο, που συνδυάζουν ιδέα και εκτέλεση, συνοχή και συγκρότηση και καταθέτουν μια πρόταση με το καλύτερο δυνατό μέσο; Μάλλον και τα δύο, αλλά εκείνο που δίνει την προστιθέμενη αξία και κάνει το επιπλέον βήμα είναι φυσικά το δεύτερο. Το City of Clowns είναι ένα πανέξυπνο, απολαυστικό soundtrack της εποχής του κατασκοπευτικού καπιταλισμού και του meta-Μεγάλου Αδελφού που έρχεται από εκεί που δεν το περιμένεις. Ή μάλλον από εκεί ακριβώς που θα έπρεπε να το περιμένουμε: από τα απόγονα εδάφη της μητρικής, βιομηχανικής techno και των προδομένων τεχνοφουτουριστικών ιδανικών της.
