Το 1964, η Αμερικανίδα συγγραφέας και ακριβίστρια Susan Sontag, στο κλασικό δοκίμιο της Notes on Camp γράφει : «Camp είναι να αγαπάς πράγματα όχι παρά την υπερβολή ή την τεχνητότητά τους, αλλά εξαιτίας αυτών». Κι όταν σκέφτομαι υπερβολή και τεχνητότητα, στο εγχώριο μουσικό πλαίσιο, έρχεται πάντα στο μυαλό μου ο Kristof. Ο Αθηναίος καλλιτέχνης, απόφοιτος της Δραματικής Σχολής του Ωδείου Αθηνών, έχει ξεχωρίσει για τις ιδιαίτερες ζωντανές εμφανίσεις του, που άλλοτε είναι μεταμοντέρνα pop shows και άλλοτε σκοτεινά καμπαρέ, πάντα όμως περιστρέφονται γύρω από αισθητικά αφηγήματα, σκηνοθετικές τεχνικές, κουστούμια, μακιγιάζ και προβοκατόρικη διάδραση με το κοινό.
Στην τελευταία, τέταρτη δισκογραφική του δουλειά, ο Kristof φέρνει ακριβώς όσα μας έχουν κάνει να τον ξεχωρίσουμε πάνω στη σκηνή. To τέλος του παιχνιδιού έχει, επιτήδευση, θεατρικότητα, θεατρινισμούς, σαρκασμό, ψαγμένες αναφορές, αυτή τη φορά σε όλους το μεγαλείο. Στα δέκα κομμάτια του άλμπουμ μας μεταφέρει σε μία ενήλικη, σκληρή Λιλιπούπολη, κοινωνικά και έμφυλα φορτισμένη – ή, υπό μία άλλη ανάγνωση, κάθε κομμάτι είναι μία στάση στο επιτραπέζιο παιχνίδι του. Άλλωστε, ο ίδιος περιγράφει το δίσκο ως «επιτραπέζιο όπου τα κομμάτια λειτουργούν ως σύμπαν του ίδιου του board game».
Από την πρώτη κιόλας στάση, το κομμάτι “Διαιτητής” ο Kristof δείχνει τις προθέσεις του. Ο στίχος είναι ελληνικός, όπως και στο προηγούμενο άλμπουμ του Ψυχαγωγία, ο ρυθμός ανεβαστικός, η εκφορά του λόγου έχει ένα σέξυ παιχνίδισμα. Όμως, πίσω από τη θεατρικότητα και το electro, υπάρχει μία διάχυτη μελαγχολία, που είτε περιγράφεται ως «θηλιά στο λαιμό», είτε ως κάδρο φωτογραφίας που παγιδεύει στατικό τον αφηγητή στο “Scherzo” που ακολουθεί.
Στο “Μανικιούρ Πεντικιούρ” συμμετέχει η Nalyssa Green, η οποία έχει επίσης αναλάβει χρέη παραγωγού για πρώτη φορά, κάνοντας εξαιρετική δουλειά. Εδώ έχουμε την μετουσίωση της 38ης σημείωσης της Susan Sontag «Το Camp δεν μπορεί να το ζήσει κανείς πλήρως αν είναι απολύτως σοβαρός. Χρειάζεται απόσταση, παιχνιδιάρικη στάση, όχι υπερβολική αυστηρότητα». Μέσα στην φαινομενική ελαφρότητα, βέβαια, υπάρχει περίσσια τρυφερότητα, κι ίσως ένα μήνυμα. Οι φίλες μας είναι οι σταθερότητα στα βήματά μας, είναι η σύνδεση μας με τη γη.
Η “Παντομίμα”, ένα ηδονικό κομμάτι, θυμίζει κάτι από την προηγούμενη Ψυχαγωγία του 2022, σημαντική σύνδεση με το παρελθόν του Kristof, που επισημαίνει την δημιουργική του εξέλιξη. Στο “CAKE” που ακολουθεί (όχι, δεν αναφέρεται στο γνωστό γλύκισμα) «Τα δικά μας κορμιά προθερμαίνονται στο φούρνο χωρίς αντιστάσεις» – και, επιστρέφοντας στις σημειώσεις της Sontag, έχουμε μία αναφορά στον ομόφυλο έρωτα, χαρακτηριστικό του camp.
Στην “Παρενδυσία” συμπυκνώνονται πολλά από τα συστατικά του δίσκου – το σκοτεινό παραμύθι, ο κοινωνικός σχολιασμός, οι ερωτικοί ηλεκτρονικοί ήχοι, ο συνδυασμός τραγουδιού και στοιχεία voice acting, με το ραπ της Dolly Vara να προσθέτει αυτό το έξτρα στοιχείο θράσους.
Βέβαια, το θράσος διαδέχεται η πιο ευάλωτη στιγμή του άλμπουμ, με το “Τρικ!” που εκφέρεται σχεδόν ψιθυριστά, με τους “Τρομερούς γονείς” να έρχονται ως ανακουφιστική (;) διαπίστωση πως για τη βία δεν ευθύνεται ποτέ το άτομο που τη βιώνει.
Το “Katastrof”, που κυκλοφόρησε και ως single, μας έκανε εξαρχής να αναφωνήσουμε «Ο Kristof είναι ο Έλληνας Klaus Nomi!», περισσότερο για να χαρτογραφήσουμε τις δημιουργικές αναφορές του. Το άλμπουμ κλείνει με τη “Βασίλισσα του πάγου” και τον δημιουργό να αποχωρεί από τη σκηνή διακριτικά. Η ζωή συνεχίζεται πίσω από τις κουίντες. Το παιχνίδι δεν τελειώνει ποτέ.
Συνολικά, Το τέλος του παιχνιδιού είναι αδιαμφισβήτητα η πιο ολοκληρωμένη δουλειά του Kristof, με σαφές και συμπαγές αφηγηματικό όραμα. Ο Kristof, όμως, δεν περιορίζεται στο shock value μιας camp εμφάνισης - η δημιουργία του έχει πνεύμα, ή αυτό που καλύτερα περιγράφει ο αγγλικός όρος "wit". Έχει, δηλαδή, ευφυϊα, αισθητική και σωστό timing, ξεχωρίζοντας σε μια εποχή που η έννοια του pop είναι τόσο ρευστή, όσο και οι ταυτότητές μας.
