Ας μεταφέρουμε από μνήμης το σκεπτικό που ανέλυε ο σπουδαίος Geoff Dyer στο “But Beautiful (A Book About Jazz)”. Πολλοί λένε πως η ριζοσπαστική jazz της δεκαετίας του ’60 είχε στόχο τη διάρρηξη της παράδοσης, ενώ η neoclassical της δεκαετίας του ’80 την «επιβεβαίωση» αυτής. Ο Dyer έθετε ως προβληματικό το παραπάνω δίπολο, μιας και επιβεβαίωνε πως στην ουσία πάντα είναι η ίδια η βύθιση στην παράδοση που καταλήγει ως καινοτόμα, ως τολμηρά εικονοκλαστική τέχνη. Γι’ αυτό και χρησιμοποιούσε το παράδειγμα του Ornette Coleman, ως ανθρώπου που είχε εμπεδώσει τα blues.
Σωστά λοιπόν το έθεσε προ μερικών μηνών και ο Στυλιανός Τζιρίτας, στην κριτική που έκανε στο Mic.gr για τη ζωντανή εμφάνιση του Πέτρου Κλαμπάνη στο Gazarte, με αφορμή την κυκλοφορία του Tora Collective για λογαριασμό της Enja Records. «Αυτός οφείλει τολμώ να πω να είναι ο σύγχρονος ήχος για την jazz στην Ελλάδα, αφήνω στην άκρη τους διάφορους ασκεπείς, κοτσιδοφόρους και μουσάτους που λυμαίνονται το χώρο προσπαθώντας να μας δείξουν ότι έχουν ακούσει πολύ Miles Davis και Dexter Gordon. Τα copycats ήταν και θα παραμείνουν αδιάφορα και βαρετά, ενώ άνθρωποι όπως ο Κλαμπάνης συνομιλούν με τον τόπο που γεννήθηκαν και προσπαθούν να δημιουργήσουν αισθητική πρόταση.»
Η παράδοση όχι ως ξεθωριασμένο μνημείο, μα ως λειτουργική σημείωση στο νου του Κλαμπάνη, παρατεταγμένη από το Αιγαίο μέχρι την Ήπειρο, από τα Επτάνησα μέχρι τη Μακεδονία και την Κρήτη, κι η αναζήτηση του πως αυτή θα ηχεί σε πεδία και ακροατές με διαφορετικές καταβολές και προσλαμβάνουσες. Οι Πέτρος Κλαμπάνης (μπάσο, καλλιτεχνική διεύθυνση), Αρετή Κετιμέ (φωνή), Θωμάς Κωνσταντίνου (ούτι, λαούτο), Γιώργος Κωτσίνης (κλαρίνο), Kristjan Randalu (πιάνο), Ziv Ravitz (ντραμς, electronics, συμπαραγωγή) αλλά και οι Αλέξανδρος Αρκαδόπουλος (κλαρίνο), Laura Robles (κρουστά), Sebastian Studnitzky (τρομπέτα) και Ανδρέας Πολυζογόπουλος (τρομπέτα), είναι η Κολεκτίβα τουΤώρα.
Περιληπτικά να επισημάνουμε κάπου εδώ, πριν συνεχίσουμε, το βιογραφικό του Κλαμπάνη, κυρίως για όποιον τυχόν αντιμετωπίσει με σνομπισμό τα σεμεδάκια του εξωφύλλου, μα και ως επεξηγηματικό όχημα της πορείας του. Συνεργασίες με τους Greg Osby, Jacques Morelenbaum, Oded Tzur, Arooj Aftab, Anoushka Shankar, Shai Maestro, Gilad Hekselman, Jean-Michel Pilc, Snarky Puppy, Δήμητρα Γαλάνη, Μαρία Φαραντούρη, Γιώργο Κοντραφούρη, μεταξύ άλλων. Εμφανίσεις σε Carnegie Hall, Lincoln Center, The Blue Note, Kennedy Center, MoMA, Barbican, Glastonbury NYC Winter Jazzfest. Δισκογραφία σε Inner Circle, Yellowbird, Minos –Emi, Naxos και τώρα Enja.
Είναι 3 οι συνθέσεις του ίδιου του κοντραμπασίστα, πλάι στα υπόλοιπα θέματα που θα αφήσουμε με αγγλικούς χαρακτήρες γραμμένα ως “Xehorismata”, “Hariklaki”, “Sibethera”, “Menexedes kai Zouboulia”, “Enteka”, “Osmantakas”, “Milo Mou Kai Mantarini”. Τότε είναι που το «δικό» μας κατανοητό επανεγγράφεται ως συγκινητικά νέο πια, ενώ ταυτόχρονα ηχεί ακαταμάχητα εξωτικό σε ένα ξένο αυτί. Ευτύχημα το να συναντάς τέτοιες επιτυχείς συνομιλίες, όπως του Κλαμπάνη, όπως αυτές του Sokratis Votskos, των Epirus Quartet, του Phil Woods με τον Τσομίδη, των Yako Trio, του Μπαρμπέρη με τον Πετρο-Λούκα Χαλκιά, μα και εκτός «ελληνικού» ενδιαφέροντος, όπως εκείνες των Lloyd Miller, Mulatu Astatke, Barney Wilen, Rabih Abou-Khalil, και πόσων ακόμη που κατεργάστηκαν τις άυλες μνήμες ώστε να ευδοκιμήσει κάτι πέραν του τουριστικού “world ethnic jazz” μπούσουλα.
Θα δώσουμε ένα δισκοπωλικό πόρισμα, αποτέλεσμα παρατήρησης και δοκιμής. Όσοι ξένοι τουρίστες έβρισκαν ενδιαφέρον στην περίφημη πια spiritual jazz ταμπέλα, και αναζητούσαν τέτοιους δίσκους στα ράφια ενός δισκάδικου, συμφωνούσαν στο εξής. Πάντοτε ένας ηπειρώτικος ρυθμός, ηχούσε «κολτρεϊνικά» στα αυτιά τους, με αποτέλεσμα να τους συνεπαίρνει απόλυτα, αβίαστα και φυσικά.
Στο Tora Collective, ο Κλαμπάνης έκανε αυτήν την παραδοχή, αυτό το νήμα της μουσικής του κόσμου, της παράδοσης ιδωμένης μέσω της jazz, να μακραίνει από το χθες έως το Tora. Κι όπως οι προαναφερθέντες «συνομιλητές» μουσικοί, μονάχα νέες πόρτες ανοίγει για μελλοντικές εξερευνήσεις μέσα από αυτό το πρίσμα, απελευθερωμένος από το προβληματικό δίπολο του προλόγου, που τελικά δεν αφορά επί της ουσίας κανέναν.
