Υπήρξαν στιγμές μέσα στο 2025 που η μουσική ήταν το μόνο σταθερό έδαφος κάτω από τα πόδια μου. Μια χρονιά δύσκολη, με τις γνωστές ρωγμές της, αλλά και με εκείνες τις μικρές, απρόσμενες εξόδους προς το φως. Κι ενώ ο κόσμος έτρεχε με ρυθμούς που δεν συγχωρούν καμία παύση, κάποια άλμπουμ έμειναν κοντά μου όχι απλώς για να με συνοδεύουν, αλλά για να μου θυμίζουν ότι η ακρόαση μπορεί να γίνει καταφύγιο, σύγκρουση, καθαρτήριο ή μια δεύτερη καρδιά που χτυπά όταν η δικιά μου χάνει παλμούς.
Αυτή η δεκάδα δεν είναι «αντικειμενική», δεν είναι η λίστα των πιο «σημαντικών» δίσκων του 2025. Είναι εκείνοι οι δίσκοι που με κράτησαν, με αναστάτωσαν, με πήραν μαζί τους, συχνά χωρίς να ρωτήσουν. Άλλοι με βύθισαν σε τελετουργικές σιωπές, άλλοι με πέταξαν σε θορυβώδη στούντιο και δωμάτια, κάπου όπου όλα μοιάζουν να καταρρέουν κι όμως κάτι επιμένει να γεννιέται. Κάθε ένας από αυτούς δίσκους άφησε ένα σημάδι (μικρό ή μεγάλο, σιωπηλό ή εκκωφαντικό) στον τρόπο που έζησα τη χρονιά.
The Necks – Disquiet (Northern Spy Records)
Σαν να ανοίγεις μια πόρτα που δεν ξέρεις αν οδηγεί σε δωμάτιο ή στην άβυσσο. Το Disquiet βουίζει. Όχι με τον θόρυβο της πόλης, αλλά με εκείνον τον υπόγειο, τελετουργικό παλμό που θυμίζει ότι ο χρόνος μπορεί να κυλάει, αλλά πάντα επανέρχεται. Πιάνο, κρουστά, τύμπανα, κόντραμπασο, λίγες κιθάρες και λίγα πλήκτρα, : στοιχεία που, στα χέρια των Necks, μοιάζουν με αρχέγονα εργαλεία μύησης. Κάθε νότα στάζει σαν κερί που γράφει το δικό του κώδικα πάνω στο πάτωμα. Έχω πάντα την αίσθηση πως η μπάντα όταν παίζει, παίζει την ίδια την αναπνοή της. Και σε βάζει να συγχρονιστείς μαζί της, είτε το θέλεις είτε όχι. Υπάρχουν στιγμές που το άλμπουμ γίνεται σχεδόν απειλητικό, άλλες φορές ανοίγει ξαφνικά, σαν μια χαραμάδα φωτός μέσα στην καταχνιά, σαν μια υπόσχεση ότι η ένταση δεν είναι μόνο βάρος, είναι και λύτρωση. Στο Disquiet, οι Necks ξαναγράφουν την ίδια τους τη φόρμα. Αλλάζουν θέση στο έδαφος κάτω από τα πόδια σου χωρίς ποτέ να φωνάζουν για προσοχή. Επίσης, αυτό άλμπουμ δεν μπαίνει στη λίστα επειδή είναι “σημαντικό”, αλλά επειδή σε κάνει να μετράς τον εαυτό σου αλλιώς όταν τελειώσει. Έτσι, τουλάχιστον το ένιωσα εγώ.
Stereolab – Instant Holograms On Metal Film (Warp Records)
Τα νέα τραγούδια των Stereolab (μετά από 15 χρόνια) μοιάζουν με τηλεγραφήματα από σύμπαντα όπου ο μαρξισμός συναντά την κβαντομηχανική, και η αγνότητα μιας απλής μελωδίας περιφέρεται αθώα μέσα σε κυκλικές, ασύμμετρες ρυθμικές δομές. Έχει μέσα του την ψυχεδελική γραμμικότητα των ‘90s, το motorik που δεν ζητάει άδεια για να σε υπνωτίσει, την pop που επιμένει να είναι pop ακόμα κι όταν την τραβούν προς το εργαστήριο. Η ειρωνεία, όπως πάντα, υπάρχει, αλλά μόνο ως δόλωμα. Αν καταφέρεις και αφήσεις στην πάντα τις άμυνές σου, το άλμπουμ σε τυλίγει σε κάτι απροσδιόριστο: δεν πρόκειται ακριβώς για ψυχαγωγία, αλλά ούτε και για διαμαρτυρία. Είναι κάτι πιο ρευστό, σαν μια στιγμιαία αστραφτερή λάμψη από κάποιο μελλοντικό όνειρο που έχει γραφτεί στην ταινία μιας VHS κασέτας.
The New Eves – The New Eve Is Rising (Transgressive)
Οι New Eves έφτιαξαν ένα ντεμπούτο που μοιάζει να πατά πάνω στα τελετουργικά απομεινάρια της post-punk παράδοσης, αλλά τα φέρνουν στο σήμερα με μια ωμότητα που θυμίζει περισσότερο φεμινιστικό μανιφέστο παρά μπάντα. Οι κιθάρες, όμως, ξύνουν όλες τις παλιές σου βεβαιότητες για αυτό το είδος. Τα φωνητικά έχουν κάτι από εκείνη τη primal ενέργεια των Raincoats, μαζί με μια μεταμοντέρνα αυτοσυνείδηση, σαν να γνωρίζουν ότι ζουν σε εποχή όπου οι παλιές θεότητες πέθαναν αλλά οι νέες δεν έχουν ακόμα ουρλιάξει όσο μπορούν. Όλο το άλμπουμ είναι μια τελετουργία. Ρυθμοί που σκάνε στην επιφάνεια από το υπέδαφος και μια συνεχής αίσθηση ότι η μπάντα στήνει μπροστά σου μια σκηνή που σε προσκαλεί να σταθείς στη μέση της. Όχι ως θεατής, ως συνένοχος.
Billy Woods – Golliwog (Backwoodz Studioz)
Ο Billy Woods γράφει δίσκους σαν να περπατάει μέσα σε μια πόλη που αλλάζει πρόσωπο κάθε πέντε βήματα: τα πεζοδρόμια ανυψώνονται και μετά σε βυθίζουν σην κόλαση των ήχων, τα φανάρια τρεμοπαίζουν, και κάπου από τις γωνίες των κτιρίων κρέμονται ιστορίες που κανείς δεν θέλει να διηγηθεί φανερά. Το Golliwog είναι ένας τέτοιος, τρομακτικός, περίπατος, ένας πυκνός, σχεδόν μυστικιστικός χάρτης, όπου το προσωπικό τραύμα συναντά τη βίαιη πολιτισμική παρακμή και η γλώσσα γίνεται όπλο, μάσκα και καθρέφτης μαζί. Ο Woods σκάβει, δεν ραπάρει. Οι στίχοι του μοιάζουν με καταθέσεις σε υπόθεση που δεν θα λυθεί ποτέ, με το κάθε beat να είναι ένα χαμηλό, σκοτεινό βουητό, σαν CCTV κάμερα που γράφει διαρκώς χωρίς να ξέρεις ποιος βλέπει όσα καταγράφει. Το Backwoodz σύμπαν έχει πάντα μια μοναδική gritty ποιητικότητα, ένα φανταστικό και απόλυτα εφευρετικό spoken noir που δεν σε αφήνει να πάρεις ανάσα.
Το άλμπουμ λειτουργεί σαν αντί-μυθολογία της Αμερικής: η κληρονομιά του ρατσισμού, οι καρικατούρες που έγιναν πολιτισμικά όπλα, οι σκιές του παρελθόντος που επιστρέφουν όχι ως ανάμνηση, αλλά ως ζητούμενο λογαριασμού. Ο Woods τα ξετυλίγει αυτά χωρίς να υποκύπτει στη διδακτικότητα. Αντίθετα, σε βάζει μέσα και σε προκαλεί να ακούσεις. Η παραγωγή είναι υπόγεια, σαν jazz club που λειτουργεί παράνομα, χιλιάδες sample fragments, ακουστικά ίχνη που ακούγονται σαν να τα βρήκες σε χαλασμένη κασέτα, μια συνεχής αίσθηση ότι κάτι λείπει και αυτό που λείπει είναι ο κρίσιμος κρίκος της αφήγησης. Ο Woods το κάνει επίτηδες: το κενό είναι η ιστορία.
Decius – Decius Vol. II (Splendour & Obedience) (Leaf)
Το βάζεις να παίξει και νιώθεις εκείνο το πρώτο χτύπημα στο στήθος από το beat και το acid bassline σαν μια υπενθύμιση ότι το dancefloor, όσο κι αν αλλάζει εποχές, εξακολουθεί να είναι ο πιο ειλικρινής τόπος εξομολόγησης. Το Decius Vol. II είναι το βρώμικο ευαγγέλιο της χορευτικής αποθέωσης (και αποξένωσης), ένα άλμπουμ που δεν ενδιαφέρεται για "καθαρή παραγωγή", αλλά για τον ιδρώτα, το λάθος, το ξεχείλισμα της ενέργειας που κάνει το σώμα να θυμάται ότι έχει ψυχή. Οι Decius παίζουν με το acid σαν να έχουν γυρίσει από τα καλύτερα raves του πλανήτη, χτίζουν grooves που βουίζουν σαν μηχανές σε υπόγειο πάρκινγκ μετά τα μεσάνυχτα, και αφήνουν τις φωνές να κυλάνε απορυθμισμένες, στραβές, σπασμένες. Όλο αυτό το σύμπαν θυμίζει τις καλύτερες στιγμές των πολύ αγαπημένων μου πρώιμων Paranoid London, αλλά με μια πιο perverse, πιο αποδομημένη διάθεση, λες και κάποιος πέταξε την house σε ένα blender μαζί με industrial αναμνήσεις και μπόλικες υποψίες punk.
Η ερώτηση "είναι αυτό το μέλλον της χορευτικής ηλεκτρονικής μουσικής;" μπορεί να μοιάζει σαν κλισέ, αλλά εδώ πραγματικά αποκτά ουσία. Όχι επειδή οι Decius δείχνουν κάποιο καινούριο τεχνολογικό μονοπάτι, αλλά επειδή επιστρέφουν στην πρωταρχική ιδέα της club μουσικής: ρυθμός ως απελευθέρωση, ως σπάσιμο κανόνων, ως τελετουργία μέσα σε σκοτεινά δωμάτια όπου όλοι χορεύουν με τα μάτια μισόκλειστα και την καρδιά ανοιχτή. Επίσης, είναι σημαντικό να τονιστεί ότι υπάρχει κάτι (σχεδόν) πολιτικό στη βρωμιά αυτού του δίσκου. Σε προκαλεί να αποτινάξεις την αποστείρωση του σύγχρονου clubbing, τον φόβο του λάθους, την υπερπαραγωγή που κρύβει την αλήθεια. Το Decius Vol. II τα ανατινάζει όλα αυτά με κέφι και χαρά και ελαφρώς παρανοϊκή διάθεση. Είναι ωμό, είναι ειλικρινές, είναι φτιαγμένο για ανθρώπους που χορεύουν μέχρι να λιώσουν τα sneakers. Οπότε, αν το μέλλον της χορευτικής μουσικής είναι η επιστροφή στην ενστικτώδη, πρωτόγονη ευφορία, τότε ναι: εδώ μέσα αυτό ακούγεται ξεκάθαρα. (Φιλική σημείωση/υπενθύμιση: Μην τους χάσετε τον Γενάρη στο ΑΝ Club).
Maria Somerville – Luster (4AD)
Η παραγωγή εδώ είναι παγερή, πολύ ατμοσφαιρική σαν πρωινή ομίχλη, αλλά μέσα της κρύβεται ένας κρυφός πλούτος που μπορεί να σου κάνει παρέα και στις κρύες και στις ζεστές μέρες. Άρπες που παιχνιδίζουν, ρυθμικά κουτιά που ηχούν πίσω από τοίχους, μια ιδανική αισθητική απόσταση για να θυμίζει πως οι πιο προσωπικές σκέψεις γεννιούνται συχνά μέσα σε δωμάτια όπου κανείς δεν ακούει. Το εύρος της Somerville είναι εντυπωσιακό αλλά ποτέ επιδεικτικό: pop, trip-hop και πειραματική electronica υποβόσκουν σε κάθε σύνθεση, σαν ίχνη χρωμάτων κάτω από έναν πίνακα που μόλις στεγνώνει. Αυτή η προσέγγιση κάνει το Luster μια εμπειρία που δονείται. Εμπνέεται από την υγρό, ανοιχτό κόσμο της Connemara στην Ιρλανδία, και σε κομμάτια όπως το "October Moon" αφήνει τα field recordings (τον ήχο των κυμάτων στην άμπωτη), να λειτουργήσουν σαν μικρά ίχνη μιας παράλληλης πραγματικότητας. Όμως το μεγαλύτερο επίτευγμα του δίσκου βρίσκεται αλλού: στην ικανότητά του να αποτυπώνει τη μεγαλοπρέπεια της μοναξιάς, εκείνο το παράξενο, όμορφο χάος που σκάει όταν μένεις μόνος με τις σκέψεις σου. Κάτι που καιρό είχαμε να το νιώσουμε σε έναν ατμοσφαιρικό δίσκο της 4AD.
Cosey Fanni Tutti – 2t2 (Self Release)
Η πορεία της Cosey Fanni Tutti, από τις ριζοσπαστικές performances της COUM Transmissions και τον industrial σεισμό των Throbbing Gristle μέχρι τις πιο συναισθηματικές ηλεκτρονικές εξερευνήσεις των Chris & Cosey, καταλήγει το 2025 σε μια ώριμη, σκοτεινή και βαθιά ανθρώπινη κατάθεση: το τελευταίο της άλμπουμ 2t2. Εδώ η Cosey επεξεργάζεται προσωπικές απώλειες και το αίσθημα μιας παγκόσμιας κατάρρευσης, δημιουργώντας μια μουσική που κινείται ανάμεσα στην υπνωτική επανάληψη και στην υπόγεια ένταση. Το άλμπουμ ανοίγει με το "Curæ", ένα τελετουργικό κάλεσμα σε έναν κόσμο που μοιάζει να ανασαίνει αργά και βαριά. Το "To Be" χτίζει μια υπαρξιακή αφήγηση πάνω σε υπόγειες δονήσεις, ενώ το "Stound" αποτελεί κορυφαία στιγμή, όπου η φωνή της Cosey αγγίζει σχεδόν μυστικιστική διάσταση. Το 2t2 δεν ψάχνει τεχνικές καινοτομίες, αλλά επιδιώκει κάτι πιο ριζικό: να απογυμνώσει τον ήχο μέχρι την αλήθεια του. Με μια συνέπεια που γίνεται η μεγαλύτερη ρήξη, η Cosey Fanni Tutti υπενθυμίζει γιατί παραμένει μια από τις πιο σημαντικές φωνές της σύγχρονης avant-garde, μια καλλιτέχνιδα που μετατρέπει τον πόνο, την επιθυμία και τη σιωπή σε καθαρή, ανυπόκριτη ενέργεια.
feeo - Goodness (AD 93)
Aυτό το άλμπουμ είναι σαν μια ανάσα που δεν περίμενες ότι χρειαζόσουν. Είναι ένα άλμπουμ σχεδόν ακίνητο, γειωμένο, που όμως πάλλεται από μια λεπτή, υπόγεια ηλεκτρονική απλότητα. Κάθε συλλαβή φροντισμένη, κάθε ψίθυρος τόσο κοντά στο μικρόφωνο που νιώθεις σαν να σου μιλά κάποια από το απέναντι κάθισμα στο τελευταίο νυχτερινό λεωφορείο. Βγαλμένο από κάποιο λονδρέζικο υπόγειο όπου βασιλεύουν οι βρόμικες, βυθισμένες υφές, το Goodness της feeo ακούγεται σαν μια καλή δόση καθαρού αέρα για κουρασμένα πνευμόνια. Δεν μοστράρει τίποτα. Δεν καμαρώνει. Απλώς στέκεται εκεί, σταθερό και φωτεινό, άλλοτε σκοτεινό και υπόγεια επικίνδυνο, σαν να κρατάει χώρο για κάτι πιο ευάλωτο, πιο ανθρώπινο. Ένας δίσκος που δεν θέλει να τον καταλάβεις, αλλά να τον νιώσεις, ή μάλλον να παραδεχτείς ότι, κάπου ανάμεσα στις χαμηλές στρώσεις της παραγωγής, υπάρχει μια σπάνια μορφή τρυφερότητας που επιμένει να μην εξαφανίζεται και είναι τόσο απαραίτητη στις μέρες μας.
Pain Magazine – Violent God (Humus Records)
Το άλμπουμ των Pain Magazine είναι για εμένα ένα από τα καλύτερα της χρονιάς απλούστατα γιατί δεν μοιάζει με κανένα από τα υπόλοιπα στις «κορυφαίες» λίστες. Είναι ηλεκτροσόκ, είναι μια άλλη σύγκρουση κόσμων και μια πρωτόγνωρη αναγέννηση. Οι κιθάρες και τα beats άλλοτε συνομιλούν κι άλλοτε συγκρούονται και τελικά, από τα ερείπια γεννιέται ένα νέο υβρίδιο, ανάμεσα σε post-punk, industrial και techno, που το νιώθεις στο δέρμα, κι όχι στα αυτιά. Η ένταση της φωνής, η σκληρή παραγωγή και η άγρια συναισθηματική αλήθεια αυτού του δίσκου δημιουργούν μια εμπειρία σχεδόν αποκαλυπτική: ο θόρυβος γίνεται σώμα και η μουσική γίνεται αντοχή. Και εννοείται πώς δεν προσπαθεί να ενώσει είδη. Θέλει μάλλον να τα ανατινάξει όλα και να φτιάξει κάτι πραγματικά νέο.
aya – hexed! (Hyperdub)
Για εμένα το hexed! της aya είναι το άλμπουμ-κραδασμός της χρονιάς, όπως είχα γράψει και τον Ιούλιο: μια σύντομη, φλεγόμενη κατάβαση σε έναν κόσμο όπου το σώμα, η ταυτότητα και ο ήχος διαλύονται ταυτόχρονα. Σε 34 λεπτά, η aya στήνει ένα rave-φάντασμα από θόρυβο, glitch και απογυμνωμένες φωνητικές εκρήξεις, ένα τοπίο όπου η ευθραυστότητα γίνεται όπλο και η σύγχρονη υπερφορτωμένη παρακμή αισθητική επιλογή. Δεν υπάρχει ροή, δεν υπάρχει παρηγοριά, μόνο το ωμό, κοφτερό ηλεκτροπαλμικό σύμπαν μιας καλλιτέχνιδας που μετατρέπει την παγκόσμια κατάρρευση σε μορφή ζωής. Ένα ηχητικό μανιφέστο για το πώς ακούγεται ο κόσμος όταν καίγεται από μέσα προς τα έξω.
