Στον απόηχο του 2025, αποφάσισα να κάνω και εγώ μια λίστα με τις 10 αγαπημένες μου διεθνής hip-hop κυκλοφορίες, με καθαρά υποκειμενικά κριτήρια. Σε μια χρονιά που πληθώρα μεγάλων ονομάτων απέτυχαν να ανταποκριθούν στις προσδοκίες του status τους με είτε μέτριες (Playboi Carti, Young Thug, Travis Scott) είτε κακές κυκλοφορίες (Lil Wayne, Drake), την καρδιά μου φέτος, κυρίως, κέρδισαν καλλιτέχνες, οι οποίοι είτε είναι οριακά προγραμματισμένοι να μην βγάλουν κακό δίσκο, ή με τους οποίους δεν είχα εντρυφήσει πολύ παλιότερα, δημιουργώντας ένα όμορφο ανάμεικτο αποτέλεσμα, το οποίο καλύπτει πληθώρα γούστων για τους hip-hop nerds εκεί έξω.
Mick Jenkins – A Murder of Crows (Self Release)
Φέτος το "jazz infuenced" χιπ-χοπ έδειξε να είναι στα καλύτερα του, με το A Murder of Crows να αποτελεί ακόμη ένα τεκμήριο. Ώντας ένας από τους εδραιωτές του jazz rap στα 2010s, ο Mick Jenkins συνεχίζει με τη συνοδεία των μελωδιών του Εmil, να χαράζει το μονοπάτι που έχτισε στα μέσα της προηγούμενης δεκαετίας με το the Water(s), δείχνοντας να μην έχει χάσει ούτε λίγο την φόρμα του. Ατμοσφαιρικές lo-fi παραγωγές, με στοιχεία από jazz και ambient παλέτες, αγκαλιάζουν το ηχόχρωμα της φωνής του, σε ένα ταξίδι που σε υπνωτίζει και σε σαγηνεύει, προχωρώντας αβίαστα από το ένα κομμάτι στο επόμενο, με τον Mick να σου ρίχνει απανωτά λυρικά χαστούκια, με μια ακόρεστη δίψα να μας υπενθυμίζει την αξία του, μια χροιά που σε αιχμαλωτίζει και άπειρα κιλά στυλ.
Ray Vaughn – The Good, The Bad, The Dollar Menu (Top Dawg Entertainment)
Πέρσι ήταν η Doechii, φέτος το βραβείο του Rookie της χρονιάς απονέμεται πάλι σε μέλος της TDE και στον Ray Vaughn, ο οποίος στο πολυαναμενόμενο ντεμπούτο του (πέρασαν 4 χρόνια από το τελευταίο του EP) αφηγείται την ιστορία του με πλούσια θεματολογία και εξιστόρηση, συνοδευόμενη από εξίσου πλούσια ηχητική παλέτα. Από το anthemic club banger "XXXL Tee" στο άκρως ευάλωτο "FLAT shasta" και από κει πάλι πίσω στο "LOOK @ GOD", τραγούδι βγαλμένο από τα όνειρα του Kendrick, σκεπτόμενος το τέλειο West Coast banger για το "GNX". Αυτός ο δίσκος έχει τα πάντα, για όλα τα γούστα, με εμφανείς επιρροές από καλλιτέχνες κυρίως της δυτικής ακτής, διατηρώντας πάντα τον ιδιαίτερο χαρακτήρα του και αναδεικνύοντας ταυτόχρονα την ευελιξία και τον πλουραλισμό του ίδιου του Ray στο performance του. Με το να θέτει τόσο ψηλά τον πήχη από την πρώτη του επίσημη κυκλοφορία, ελπίζω ο δρόμος από εδώ και πέρα να είναι μόνο πάνω, τόσο για τον ίδιο όσο και για τις κυκλοφορίες όλων των μελών της TDE.
Freddie Gibbs & The Alchemist – Alfredo 2 (ALC Records)
Δοκιμασμένη συνταγή, ανήμπορη να αποτύχει και να μην ανταποκριθεί στις προσδοκίες, το “Alfredo 2” συνεχίζει από εκεί ακριβώς που σταματάει το Sequel του, με αμφότερους τους Freddie και The Alchemist να φέρνουν μαζί τους την καλύτερή τους φόρμα και να δημιουργούν ένα αποτέλεσμα, αντάξιο του 1ου. Ο ήχος βγαλμένος από μεταμεσονύχτιο road trip, με samples γεμάτα ambient και soulful αισθητική, laid back drums και χαμηλά bpm, χώρος κατάλληλος να αφεθεί ο Freddie Gibbs και να σχεδιάσει την δικιά του παλέτα, με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Αμετανόητος gangster, με μπάρες γεμάτες δρόμο, γυναίκες και χιούμορ, flows που χαιδεύουν τα αυτιά σου και αβίαστη αύρα που εκπέμπει σε όλο το δίσκο, παρέα με τον μεγαλύτερο δουλευταρά (δίπλα στον Boldy James) σε ολόκληρη χιπ-χοπ σκηνή, ο οποίος γράφει beats μάλλον και στον ύπνο του, κατάφεραν πάλι με το να είναι οι εαυτοί τους να κερδίσουν επάξια μια θέση στις λίστες των περισσότερων nerds για το 2025, βάζοντας ηχηρά την στάμπα τους ως θρύλοι του είδους.
Backxwash – Only Dust Remains (Ugly Hag Records)
Η μεγαλύτερη μουσική σφαλιάρα (με την καλή έννοια) που έφαγα φέτος ανήκει στην Backxwash, της οποίας την ύπαρξη αγνοούσα παντελώς πριν την κυκλοφορία αυτού του δίσκου. Ότι και να περιμένεις από το Only Dust Remains, σίγουρα δεν είσαι προετοιμασμένος για αυτή τη χαοτική μουσική οδύσσεια, η οποία πήρε όλα τα καλά στοιχεία της abstract και experimental rap, και γέννησε τον πιο "punk" hip-hop δίσκο που επιφύλασσε το 2025, διατηρώντας παράλληλα την στιχουργική αιχμηρότητά της. Η αναζήτηση της σεξουαλικής ταυτότητάς της, σε συνδυασμό με την διαχείριση του τραύματος, τις αυτοκτονικές τάσεις, την απομόνωση, την συναισθηματική ανησυχία και μια διαρκή αυτοκριτική, σου δημιουργεί ένα κόμπο στο στομάχι, σαν ένα θεατρικό μονόλογο, ο οποίος ανάλογα με την ηχητική υπόκρουση είναι άλλοτε ένα άμεσο δυνατό κροσέ, και άλλοτε μια αργή, αλλά βασανιστική μαχαιριά. Οι μουσικές παραγωγές, γεμάτες vocal samples, κοφτά drums και χαώδη synthesizers, ντύνουν με το πιο ταιριαστό, αλλά και σκοτεινό πέπλο, την ιστορία της Backxwash, χαρίζοντας μας έναν από τους πιο ιδιαίτερους και σημαντικούς δίσκους της χρονιάς.
Little Simz – Lotus (AWAL Recordings)
Η κατάρρευση της σχέσης της Little Simz με τον για χρόνια παραγωγό της Inflo για μερικά χρωστούμενα εκατομμύρια (άουτς), φάνηκε όχι μόνο να μην οδηγεί και σε κατάρρευση της ενορχήστρωσης και του μουσικού σύμπαντος στο οποίο κινείται η ίδια, αλλά και στην γέννηση νέων χωραφιών, στιχουργικών και ηχητικών, τα οποία η ίδια εκμεταλλεύτηκε. Με την εκπληκτική μουσική παραγωγή του Miles James και την βοήθεια εξαιρετικής επιλογής καλλιτεχνών για τα ρεφρέν, η Simz συνεχίζει να κάθεται στον θρόνο της, συνεχίζοντας να εντυπωσιάζει στιχουργικά και ερμηνευτικά με verses γεμάτα προδοσία, αγάπη, αυτοπεποίθηση, φόβους και γενικότερα πληθώρα συναισθημάτων. Από πιο afro και dancehall παραγωγές, μέχρι και τις πιο jazzy, δεν δείχνει ποτέ εκτός των νερών της, εδραιώνοντας ακόμα πιο έντονα τον τίτλο που της απονέμω ως την σπουδαιότερη γυναίκα rapper στον πλανήτη, αυτή τη στιγμή.
JID – God Loves Ugly (Dreamville/Interscope Records)
Ένας καλλιτέχνης, ο οποίος ήρθε από την καλύτερη κυκλοφορία του, μέχρι στιγμής, και έδειξε ότι, παρ’ ότι ίσως δεν έπιασε τη συνοχή του The Forever Story, συνεχίζει να εντυπωσιάζει με την ευρηματικότητά του και τις ερμηνείες του, βάζοντας ακόμα πιο ηχηρά την στάμπα του ως ένας από τους πιο τεχνικά προικισμένους rapper στον πλανήτη. Flows που σε ξαφνιάζουν, στίχοι που αποτυπώνουν τα βιώματά του στην κάπως αφιλόξενη Atlanta, γεμάτοι κοινωνικό σχολιασμό και συναισθήματα, όλα πάντα υπό την συνοδεία πληθώρας παραγωγών που σε εντυπωσιάζουν, είτε θέλουν να σε κάνουν να κουνάς το κεφάλι σου ή να αράζεις και να vibάρεις με την ατμόσφαιρα του. Αν δεν υπήρχε το κάπως πιο αδύναμο 2ο μισό θα μιλούσα ίσως για τον καλύτερό του προσωπικό δίσκο, μιας και τα πρώτα κομμάτια του δίσκου, αποτελούν μερικά από τα highlights ίσως ολόκληρης της δισκογραφίας του (το σερί YouUgly-Glory-WRK-Community-Gz είναι Grimy Perfection)Όπως και να ‘χει, δίσκος που προσφωνείται από τον Westside Gunn είναι αδύνατον να πάει λάθος και για τον JID ο πήχης παραμένει πολύ ψηλότερα από την συντριπτική πλειοψηφία των χιπ-χοπ καλλιτεχνών εκεί έξω.
Saba, No I.D. – From The Private Collection of Saba and No I.D. (From The Private Collection)
Ενώ δεν υπήρξα μεγάλος fan του Saba με το CARE FOR ME το οποίο εκθειάστηκε από τους κριτικούς, σ’ αυτό το LP μπορώ να πω με βεβαιότητα πως με κέρδισε, με την πολύτιμη βοήθεια του αειθαλή στον χρόνο No I.D., ο οποίος εδώ και μια 20ετία ότι και να πιάσει μετατρέπεται σε χρυσός. Soul, Jazz και Rnb Samples με μια δεξαμενή Gospel στοιχείων που χαϊδεύουν τα αυτιά σου, γεμάτα rhodes, vocals, πιάνα και horns, drums με ατέλειωτη groova, σαγηνευτικά hooks με εξαιρετικές επιλογές στα feats και φυσικά το performance και το στιχουργικό περιεχόμενο του ίδιου του Saba, συνθέτουν την καλύτερη του κυκλοφορία μέχρι σήμερα, και μία από τις υψηλότερες κορυφές για το 2025, σε ολόκληρο το μουσικό τοπίο.
Paris Texas – They Left Me With A Gun / They Left Me With A Sword (Paris Texas LLC)
Η ευχάριστη έκπληξη της χρονιάς, μιας και αγνοούσα την ύπαρξή τους πριν την κυκλοφορία αυτών των 2 EP, στην αρχή του έτους, και το λέω με ντροπή. Οι Paris Texas, μπήκαν στο 2025 με πηγμή και δύο εξαιτερικές back-to-back κυκλοφορίες, οι οποίες φαντάζουν στα αυτιά μου ως Chapter 1 και Chapter 2, ενός σύντομου, αλλά άκρως εθιστικού μουσικού ταξιδιού. Το duo παίρνει σίγουρα βραβείο δημιουργικότητας και ευελιξίας, μιας και οι εναλλαγές μεταξύ ωμής ρίμας και απίστευτα πιασάρικης μελωδίας πάνε και έρχονται σε αμφότερες τις κυκλοφορίες, κρατώντας τον ακροατή σε εγρήγορση καθ’ όλη την διάρκεια τους. Πολλά στοιχεία από 2000s Pop/Rock, The Neptunes και ειδικά Pharrell στις παραγωγές τους, προσαρμοσμένες βέβαια στις ανάγκες του σήμερα, με πολλά σύγχρονα στοιχεία, synths, μπάσα, κιθάρες και άκρως in your face drums, τα οποία μαζί συνθέτουν ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον αποτέλεσμα. Εξάλλου, το γεγονός οτί τα EP βγήκαν τέλη Φεβρουαρίου και μέχρι και σήμερα είναι στο listening rotation μου λέει πολλά από μόνο του.
McKinley Dixon – MAGIC, ALIVE! (City Slang)
Ένα από τα πιο δοξασμένα άλμπουμ του 2025, δεν θα μπορούσε να λείπει και από αυτήν εδώ τη λίστα, μιας και τα στοιχεία που έκαναν τους κριτικούς και το ευρύ κοινό να εντυπωσιαστούν είναι κάθε άλλο παρά κρυφά. Ενορχηστρώσεις, γεμάτες στοιχεία από την jazz και την gospel μουσική με πιάνα, drums και πνευστά να αλληλεπιδρούν σε μια συνεχή μουσική στιχομυθία, μια ιστορία για μια παρέα τριών φίλων που θέλουν να αναστήσουν έναν φίλο τους και πραγματεύεται έννοιες, όπως ο θάνατος, η μαγεία και η ύπαρξη γενικότερα, ιδιαίτερα στο αφροαμερικάνικο περιβάλλον, όλα δίνουν την σπίθα τους, για ένα αποτέλεσμα με τρομερή συνοχή, αλλά και ηχητική ποικιλία, έτσι ώστε να σε κρατήσει καθ’ όλη τη διάρκεια αυτής της ιδιαίτερης και πολυσχιδούς εμπειρίας. Η ιδιαίτερη προσέγγιση του Dixon, από πλευράς storytelling δίνει μια ακόμη πιο ιδιαίτερη χροιά στον δίσκο, σαν ένα μυθιστόρημα, το οποίο καλεί την προσοχή σου, αλλά ακόμη κι αν δεν σε συγκινήσει αυτό, θα έχεις υπέροχα instrumentals και σαγηνευτικά φωνητικά να κολλάνε στο μυαλό σου.
Clipse – Let God Sort Em Out (Roc Nation)
Μόνο και μόνο για τις ώρες που αφιέρωσα ακούγοντας αυτόν τον δίσκο δεν μπορούσα να μην το αφήσω τελευταίο και καλύτερο. Το hype που περιτριγύριζε το comeback των Clipse και την επιστροφή του Malice στα μικρόφωνα μετά απο 16 χρόνια έμοιαζε να καθιστά τον δίσκο καταδικασμένο να αποτύχει, αλλά ο Pharrell με τα αδέρφια από την Virginia είχαν διαφορετική άποψη. Ο 1ος έμοιαζε να κρύβει τις καλύτερες του παραγωγές για ώρα ανάγκης, με synthesizers, heavy 808s, ιδιαίτερα samples, χορωδίες αλλά και εντυπωσιακά hooks και ερμηνείες από τον ίδιο να εφάπτονται αβίαστα στα άκρως ωμά και γεμάτα έπαρση verses των Clipse. Αναφορές σε ναρκωτικά και street culture με τους πιο ευρηματικούς παραλληλισμούς και wordplays που κυκλοφορούν εκεί έξω, ιδιόρρυθμα και laid back rhyme schemes, ακόμα και στοιχεία ευάλωτου χαρακτήρα και προσωπικού τραύματος (“Birds Don’t Sing”), οι Clipse δεν σε αφήνουν δευτερόλεπτο να βαρεθείς, περιμένοντας ξανά και ξανά την επόμενή τους μπάρα, κι αν αυτό για τον Pusha T ήταν αναμενόμενο, για τον Malice, ο οποίος είχε να πιάσει μικρόφωνο από το 2010, ήταν εντυπωσιακό, όντας πολλές φορές καλύτερος και από τον αδερφό του. Σε μια χρονιά, γεμάτοι μεγάλες κυκλοφορίες από σπουδαίους καλλιτέχνες του είδους, οι Clipse παίρνουν, για μένα, το βραβείο του MVP, έχοντας όλους τους fan “στα κάγκελα” για την επόμενή τους κυκλοφορία και όντας οι μεγαλοπρεπείς κάτοχοι του Album Of The Year για το 2025 για μένα.
