Όταν στην Ελλάδα η συλλογικότητα αντιμετωπίζεται σαν εξαίρεση και η δημόσια έκφραση σαν υποψία, 60.000+ άνθρωποι βρέθηκαν στο ΟΑΚΑ για κάτι περισσότερο από το να δουν τη συναυλία του ΛΕΞ, ίσως για να φωνάξουν ότι είναι εδώ. Η ανακοίνωση του ΛΕΞ για το live ήταν λιτή, σχεδόν υπόγεια, όπως και η πορεία του. Ένα post στο Instagram, χωρίς χορηγούμενα, χωρίς αφίσες στις λεωφόρους. Και όμως, οι ουρές χιλιομέτρων ήταν πραγματικές, όπως και η δίψα ενός κόσμου που αρνείται να αποδεχτεί ότι δεν έχει φωνή.
Από νωρίς το απόγευμα, το ΟΑΚΑ μετατράπηκε σε χώρο συνάντησης όσων μεγάλωσαν σε γειτονιές που δεν γίνονται τηλεοπτικά σκηνικά. Εφήβοι, εργαζόμενοι, οικογένειες, άνεργοι και δημιουργοί, όλοι με ένα εισιτήριο στο χέρι και ένα κοινό αίσθημα: ότι κάτι αλλάζει, όχι στις λέξεις των πολιτικών, αλλά στα λόγια ενός ράπερ που μέχρι τώτα δεν έχει κοιτάξει αφ’ υψηλού.
Στις 21:30, ο ΛΕΞ βγήκε στη σκηνή, μια σκηνή που έμοιαζε με βενζινάδικο, ίσως γιατί εκεί είναι ο τόπος της αναμονής, της διαφυγής, του ανεφοδιασμού. Και το πλήθος, μέσα σε φωτιές, καπνό και στίχους, έμοιαζε να γράφει την πιο μαζική πολιτική δήλωση των τελευταίων ετών. Όχι με πανό, αλλά με ενότητα. Όχι με κόμματα, αλλά με ρυθμό.
Και αυτή είναι μια πρώτη μικρή υπενθύμιση, ότι οι νέοι αυτής της χώρας δεν είναι παθητικοί καταναλωτές, αλλά και φορείς νοήματος. Και όταν συντονίζονται, γεμίζουν στάδια.
Εκεί που η συλλογικότητα ξαναβρίσκει σώμα και φωνή
Όταν το scroll έχει αντικαταστήσει το βλέμμα και το story έχει γίνει πιο σημαντικό από το ίδιο το βίωμα, κάτι εντελώς ανατρεπτικό συνέβη χθες ΟΑΚΑ με αυτούς τους 60.000 ανθρώπους, παρόντες. Όχι δεν ήρθαν για να καταγράψουν, αλλά μάλλον για να μοιραστούν. Όχι για να αποδείξουν ότι ήταν εκεί, αλλά για να ζήσουν το ότι είναι μαζί.
Άγνωστοι έγιναν στιγμιαία παρέες, φωνές ενώθηκαν σε χορό και στίχο, και για λίγες ώρες (όσες κράτησε η συναυλία του ΛΕΞ) το πλήθος απέκτησε ψυχή. Ήταν σαν να μεταφερθήκαμε σε μια εποχή που έχουμε ξεχάσει πως υπήρξε: τότε που οι συναυλίες ήταν ιεροτελεστίες, όχι περιεχόμενο.
Κι αν κάποιος, όπως εγώ, δεν έχει βαθιά σχέση με τη ραπ κουλτούρα, δεν είχε σημασία. Γιατί αυτό που συνέβη χθες το βράδυ δεν ήταν θέμα είδους, ήταν θέμα κοινότητας. Θέμα αναγνώρισης, συμμετοχής, ανάγκης να πεις "είμαι κι εγώ εδώ". Από το σημείο που στεκόμουν, η σκηνή έμοιαζε μικροσκοπική, μια κουκκίδα. Όμως στις τέσσερις γιγαντοοθόνες, όλα έπαιρναν άλλη διάσταση. Όχι μόνο η μορφή, αλλά και το νόημα: λέξεις, εικόνες, σύμβολα, όλα έφτιαχναν ένα νέο λεξιλόγιο αστικής αντίστασης.
Γιατί, ναι, πολλοί μπορεί να λένε πως η γενιά αυτή είναι παραιτημένη. Αλλά το χθεσινό βράδυ στο ΟΑΚΑ, είδαμε κάτι άλλο: μια γενιά που στέκεται όρθια, ατενίζει κατάματα, και τραγουδάει σαν να εξαρτάται από αυτό η επιβίωσή της.
Τα δυνατά guests και η έκπληξη που δεν περίμενε κανένας να δει
Κάθε λεπτό του live ήταν μοναδικό και γεμάτο ενέργεια. Παρόλα αυτά υπήρχε μια ξεχωριστή στιγμή που κανένας δεν περίμενε να δει. Η εμφάνιση της Χαρούλας Αλεξίου με ένα σύνολο-αναφορά στα χρώμα της παλαιστινιακής σημαίας. Η εμβληματική τραγουδίστρια, αν και απέχει από τη μουσική σκηνή, έκανε μια εξαίρεση για τον ΛΕΞ, προκειμένου να ερμηνεύσουν μαζί το κομμάτι "Φύγε" από άλμπουμ της Reworks.
Η στιγμή αυτή προκάλεσε συγκίνηση σε κάθε άτομο που βρισκόταν στο πλήθος, ανεξαρτήτου ηλικίας και ακουσμάτων. Μόλις ο ράπερ ανακοίνωσε την έλευση της στη σκηνή, το κοινό ξεκίνησε να αναφωνεί από ενθουσιασμό -ίσως σε πολύ πιο δυνατό τόνο από την έναρξη της συναυλίας. Μάλιστα, αφού ερμήνευσαν το κομμάτι τους, ο ΛΕΞ τη ρώτησε: «Είστε υπερήφανη για εμένα Κυρία Χαρούλα;».
Μια εξίσου, όμορφη στιγμή, που αξίζει να αναφέρω σε αυτό το σημείο, ήταν και τα μικρά παιδιά που τραγούδησαν την «Αλήτικη Αγάπη». Ο ίδιος ο ΛΕΞ έκανε μερικά βήματα πίσω και κάθισε για να παρακολουθήσει και ο ίδιος αυτή τη στιγμή.
Μπορεί αυτές να ήταν οι πιο ξεχωριστές στιγμές της συναυλίας, αλλά αυτά δεν ήταν τα μόνο guests που είδαμε. Στη σκηνή είδαμε τους Ζήνων, Sadam, Μικρός Κλέφτης, Tsaki, Ηγεμόνας και Vlospa. Όλοι τους απήλαυσαν τον σεβασμό του καλλιτέχνη, ο οποίος τους άφησε το πεδίο της σκηνής ελεύθερο για να ζήσουν και αυτοί το δικό τους όνειρο.
Το τέλος ως μετάβαση: Η "Μωβ Βροχή" και το άγγιγμα του ανέκφραστου
Το φινάλε της συναυλίας δεν ήρθε με κορύφωση. Ήταν περισσότερο μια επιτελεστική σιωπή, ένα αντίο ειπωμένο χωρίς συναίσθημα, ακριβώς για να δηλώσει τη βαρύτητά του. Ο ΛΕΞ, φεύγοντας από την κεντρική σκηνή, εμφανίστηκε απέναντι, σαν φάντασμα, για να ερμηνεύσει το "Μωβ Βροχή" μέσα σε τεχνητή καταιγίδα από μελαγχολικό χρώμα. Ήταν μια σκηνή σχεδόν μυθική: ένας άνθρωπος μόνος, βρεγμένος και απόμακρος, να τραγουδά για κάτι που δεν λέγεται.
Το κοινό πάγωσε, όχι μόνο από την ψυχρή ευγένεια του «Ευχαριστούμε Αθήνα», αλλά γιατί διαισθάνθηκε πως η στιγμή αυτή δεν είναι απλώς το τέλος μιας συναυλίας. Ήταν μια μετάβαση. Κάτι τελείωσε, ναι, αλλά και κάτι άλλο άρχισε να διαφαίνεται, αμυδρά, σαν ήχος που δεν ακούμε ακόμα αλλά νιώθουμε πως πλησιάζει.
Ο ίδιος αφιέρωσε τη βραδιά «σε όσους ασχολήθηκαν με αυτή τη μουσική σε αυτή τη χώρα». Σαν να ήθελε να υπενθυμίσει ότι αυτή η πορεία, από τις φτωχές γειτονιές και τα υπόγεια μέχρι το ΟΑΚΑ των 60.000, δεν είναι προσωπική κατάκτηση — είναι συλλογική μνήμη. Και αυτός, απλώς ο μεταφορέας. Όχι ο ήρωας. Ο αφηγητής. Ένας από εμάς, που έφτασε λίγο πιο μπροστά, μόνο και μόνο για να μας δείξει τον δρόμο. Ή για να χαθεί πρώτος στο σκοτάδι.
