Η άνοιξη έχει μπει πια για τα καλά και ίσως ο καιρός που φέρνει μαζί της να μη θεωρείται ο πιο τυπικός για διάβασμα και βουτιά σε πολυσέλιδα βιβλία. Παρόλα αυτά, οι ενδιαφέρουσες νέες εκδόσεις τρέχουν, με τη μεταφρασμένη λογοτεχνία να έχει την τιμητική της αυτό το διάστημα, καθώς σπουδαίοι συγγραφείς απ’ όλον τον κόσμο επιστρέφουν με τα νέα τους εγχειρήματα, και παλιότερα βιβλία μεγάλων λογοτεχνικών φωνών έρχονται να μας συστηθούν για πρώτη φορά μεταφρασμένα στα ελληνικά. Σταυροδρόμια και όνειρα, μπαλάντες, ιστορίες και μπερδέματα, δυνατές γυναικείες φωνές και ηχηρές λογοτεχνικές επιστροφές, στα 10 + 1 βιβλία για την άνοιξη που ακολουθούν.
Η πολυαναμενόμενη επιστροφή του Jonathan Franzen σηκώνει συζητήσεις και ενδιαφέρον
Ο συγγραφέας που βρέθηκε πριν μια δεκαετία στο εξώφυλλο του περιοδικού Time, με τον τίτλο “Great American Novelist” -μια τιμή που λίγοι συγγραφείς στην Αμερική έχουν απολαύσει και που τα ονόματά τους προκαλούν ίλιγγο- επιστρέφει με το πιο πολυσυζητημένο ίσως -σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα- βιβλίο του έως σήμερα. Τα Σταυροδρόμια, το πρώτο βιβλίο της φιλόδοξης magnus opus τριλογίας του Franzen, με την οποία σκοπεύει να διερευνήσει τα ενδότερα της αμερικανικής κουλτούρας σε έκταση τριών γενεών, θεωρείται από πολλούς το καλύτερο μυθιστόρημα του Franzen μέχρι σήμερα, για άλλους τόσους η πνευματική συνέχεια των Διορθώσεων, και για μια σκεπτικιστική μερίδα του βιβλιοφιλικού κοινού μια οπωσδήποτε καλή αλλά υπερεκτιμημένη λογοτεχνική επιστροφή. Με το σύνολο ωστόσο σχεδόν των κριτικών του Τύπου να αποθεώνει το νέο βιβλίο του Jonathan, το οποίο αναμένεται μάλιστα να μεταφερθεί σύντομα και στη μικρή οθόνη, και οι πρώτες κι όλας σελίδες να προσφέρουν απολαυστικά στιγμιότυπα χαρακτήρων, όπως αυτοί που μόνο ο Franzen ξέρει να πλάθει, το σίγουρο είναι ότι τα Σταυροδρόμια είναι από τις πιο ενδιαφέρουσες πρόσφατες κυκλοφορίες αμερικανικής λογοτεχνίας, με πολλά υποσχόμενες λογοτεχνικές αρετές και επίγευση που θα κυμαίνεται από την απλή ευχαρίστηση μέχρι την αναγνωστική λατρεία – εξαρτάται πόσο fan του Jonathan Franzen είναι αυτός που θα πιάσει το βιβλίο στα χέρια του.
[Jonathan Franzen, Σταυροδρόμια, εκδόσεις Ψυχογιός, μετάφραση: Γιώργος – Ίκαρος Μπαμπασάκης]
Ρέκβιεμ για ένα αμερικανικό όνειρο
Η ελληνική έκδοση του πρώτου μυθιστορήματος του κορυφαίου Αμερικανού συγγραφέα Don DeLillo, που καθόρισε όσο λίγοι τον παλμό της νέας αμερικανικής λογοτεχνίας, ήταν αδιαμφισβήτητα ένα από τα μεγάλα γεγονότα της εκδοτικής σεζόν. Η αποδόμηση του αμερικανικού ονείρου μέσα από την ανάδειξη του νευρωτικού οικογενειακού και επαγγελματικού κόσμου που περιβάλλει ενός γοητευτικού, προνομιούχου νεαρού τηλεοπτικού παραγωγού που τον οδηγεί στη δικιά του μεγάλη φυγή, με σκοπό την επαναστατική, κινηματογραφική καταγραφή της αληθινής Αμερικής, που αποκρύπτεται από την προπαγάνδα των media. To πρώτο δείγμα γραφής μια σπουδαίας λογοτεχνικής φωνής, το εξαιρετικό ντεμπούτο ενός τριανταπεντάχρονου DeLillo, το εφαλτήριο ενός συγγραφέα που έμελλε να γίνει ο «αρχισαμάνος» της παρανοϊκής σχολής της αμερικανικής μυθοπλασίας. Άχαστο.
[Don DeLillo, Americana, εκδόσεις Gutenberg, μετάφραση: Άννα Παπασταύρου]
Μπέρδεμα στο Χάρλεμ
Ο δις βραβευμένος με Pulitzer για τις μία και μία λογοτεχνικές ασκήσεις του στη διαχρονική Black Lives Matter λογοτεχνία, Colson Whitehead επιστρέφει με το νέο του βιβλίο, Μπέρδεμα στο Χάρλεμ, που έγινε με συνοπτικές διαδικασίες best seller, σε όλες τις κορυφαίες λίστες της Αμερικής. Αυτή τη φορά ο Whitehead εξερευνά τα όρια της δικής του συγγραφικής παράδοσης συνδυάζοντας κωμικά στοιχεία μιας οικογενειακής σάγκα με τη φόρμα του αστυνομικού μυθιστορήματος και το σταθερό κοινωνικό και φυλετικό σχόλιο που χαρακτηρίζει το έργο του, προκειμένου να συνθέσει ένα έργο που θα τον πάει ένα βήμα παραπέρα. Με μεγάλο όπλο τη συνήθη αφηγηματική του δεινότητα και την ακριβή, απλή γλώσσα του ο Colson Whitehead φιλοτεχνεί το πορτραίτο της μεταστροφής ενός «έντιμου» μαγαζάτορα σε απατεώνα του γκέτο, με φόντο το Χάρλεμ του ’60 και τον γοητευτικό -πια στα μάτια μας- υπόκοσμό του. Ένα βιβλίο που βρέθηκε και στη λίστα του πρώην προέδρου των ΗΠΑ, Barack Obama με τα αγαπημένα του βιβλία για το 2021 και μας δίνει μια -πάντοτε- καλή ευκαιρία να γνωρίσουμε μια από τις καλύτερες πένες της αμερικανικής λογοτεχνίας που συμβαίνει τώρα.
[Colson Whitehead, Μπέρδεμα στο Χάρλεμ, εκδόσεις Ίκαρος, μετάφραση: Μυρσίνη Γκανά]
Ένα έγκλημα αλλιώτικο από τ’ άλλα
Ένα αστυνομικό μυθιστόρημα που δεν είναι αστυνομικό μυθιστόρημα, με ένα έγκλημα που η εξιχνίασή του δεν αποτελεί τον σκοπό αλλά το μέσο. Το μέσο για να εξυπηρετηθεί το ανατρεπτικό συγγραφικό όραμα της Laura Lipman. Στη Βαλτιμόρη της δεκαετίας του ’60 η Μάντι Σουόρτς θα εγκαταλείψει την οικογένειά της και το ρόλο της τέλειας νοικοκυράς, για να κυνηγήσει το ασαφές όνειρο μιας άλλης πιο ελεύθερης ζωής, βρίσκοντας αφορμή στο πτώμα μιας ανώνυμης, μαύρης γυναίκας, που κανείς εκτός από την Μάντι, δεν ενδιαφέρεται να μάθει την ιστορία της. Το Ωραίο Μου Πτώμα είναι ένα άριστο δείγμα πολυφωνικού και ευφυώς inclusive μυθιστορήματος, χωρίς φανφάρες, που δεν ξεχνά ποτέ να βουτήξει στον χαρακτήρα, καλυμμένο πίσω από την πρόφαση του φύλου του. Η αξιόπιστη φωνή της Laura Lipman προσφέρει άλλη μια απολαυστική απόδειξη της σημασίας της στη μυθιστοριογραφία της γενιάς της.
[Laura Lipman, Το Ωραίο Μου Πτώμα, εκδόσεις ΔΩΜΑ , μετάφραση: Κίκα Κραμβουσάνου]
Επτά άντρες για μία σταρ του Χόλυγουντ
Δεν είναι πολλοί οι βιβλιοφάγοι που θα περίμεναν ότι η καταγραφή της ερωτικής, οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής μιας σέξι σταρ της βιομηχανίας του παλιού, χρυσοποίκιλτου Χόλιγουντ. θα είχε σοβαρό λογοτεχνικό ενδιαφέρον – και όμως η δαιμόνια Taylor Jenkins – Reid τα καταφέρνει με εξυπνάδα, μπρίο και όμορφη απλότητα. Η πρωτοπρόσωπη αφήγηση της σκανδαλώδους ζωής μιας σεξοβόμβας του κινηματογράφου δεν θα μπορούσε να είναι πιο ευχάριστη, ενώ παράλληλα το εύπεπτο θέμα όχι μόνο δεν αποκλείει αλλά αγκαλιάζει «σοβαρές» και ρεαλιστικές πτυχές της γυναικείας εμπειρίας, που έχουμε συνηθίσει να έρχεται στο επίκεντρο της τέχνης με πιο φαντεζί και «ψαγμένο τρόπο». Το σεξ κι η κακοποίηση, τα οικογενειακά βάρη και ο θάνατος, γίνονται στο στόμα της Έβελιν Χιούγκο πιο ανάλαφρα, χωρίς να χάνουν ωστόσο την αλήθεια τους – και αυτό είναι ένα μεγάλο επίτευγμα της Jenkins – Reid. Μαζί με το ότι αποδεικνύει πέρα για πέρα ότι ένα εμπορικό και «εύκολο» βιβλίο μπορεί να έχει αξιοσημείωτο βάθος.
Σεξουαλική επανάσταση σε 9 1/5 εβδομάδες
Το απόλυτο βιβλίο για τη σεξουαλική επανάσταση μιας ολόκληρης γενιάς σε μια εκ νέου έκδοση από τις εκδόσεις Floral. Οι 9 1/5 εβδομάδες της Elizabeth McNeill διαβάζονται το ίδιο απολαυστικά όσο βλέπονται στη μεγάλη οθόνη και σε κάνουν να ψάχνεις τον Mickey Rourke και την Kim Basinger στο δωμάτιο, θυμίζοντας ότι πολλές εμβληματικές ταινίες ξεκινάνε από ένα καλό βιβλίο.
[Elizabeth McNeill, 9 1/5 εβδομάδες, εκδόσεις Floral, μετάφραση: Χριστίνα Μανιά]
Ιστορίες που ίσως έχουν συμβεί σε ένα ξεχασμένο καφενείο
Σε μια πόλη πληκτική, μικρή, ξεκομμένη απ' όλα τα άλλα μέρη του κόσμου, στέκει γερμένο ένα κτίριο, με τα παντζούρια του κλειστά, καρφωμένα με σανίδες. Στο παλιό καφενείο της δεσποινίδας Αμέλια ξετυλίγονται γλυκόπικρες ρομαντικές ιστορίες ανθρώπων με μοναχικές καρδιές που βρέθηκαν στο αμερικανικό περιθώριο του 20ου αιώνα, μέσα από τα σημαντικότερα διηγήματα της Curson McCullers, μιας από τις σημαντικότερες γυναικείες λογοτεχνικές φωνές της εποχής. Bonus track της έκδοσης του οίκου Διόπτρα, η ιστορία “Wunderkid”, το πρώτο διήγημα που εξέδωσε η συγγραφέας το 1936.
Ο πειραματικός κι απαρηγόρητος πιανίστας του Kazuo Ishiguro
Η υπέροχη παρηγοριά της μουσικής μέσα από το ίσως πιο πειραματικό και ειρωνικό μυθιστόρημα του Kazuo Ishiguro. O αριστοτέχνης νομπελίστας σε μία ακόμη επίδειξη του ταλέντου και της μαεστρίας του με ένα βιβλίο που διαφέρει με έναν πολύ ενδιαφέροντα τρόπο από τα συνήθη συναισθηματικά μοτίβα του, με τη φόρτιση να εκπορεύεται από μια λυρική πλην αιχμηρή σάτιρα του κόσμου των τεχνών, ενώ παράλληλα επιχειρείται ένα τολμηρό ψυχογράφημα ενός διάσημου καλλιτέχνη που έρχεται αντιμέτωπος με τη διττή άβυσσο της δημόσιας και ιδιωτικής ζωής του.
[Kazuo Ishiguro, Οι Απαρηγόρητοι, εκδόσεις Ψυχογιός, μετάφραση: Αργυρώ Μαντόγλου]
Ο Δον Κιχώτης του Salman Rushdie
Ένας συγγραφέας του κόσμου όπως ο Salman Rushdie δεν θα μπορούσε εύκολα να μην προκαλέσει το ενδιαφέρον με μια νέα κυκλοφορία του. Στο Κισότ όπως Κιχώτης ο συγγραφέας των Παιδιών του Μεσονυκτίου αναμετριέται με τον Θερβάντες και τον θρυλικό ήρωά του, βάζοντας στο blender, επιστημονική φαντασία, αραβικά παραμύθια και το θέατρο του παραλόγου και ισορροπώντας θαυμάσια μεταξύ εγκιβωτισμένων αφηγήσεων, αυτοβιοαγραφικών τεχνασμάτων και μπόλικου inception. Το alias του, ο συγγραφέας μέτριων κατασκοπευτικών μυθιστορημάτων Σαμ Ντι Σαμπ, δημιουργεί έναν λογοτεχνικό ήρωα αντίστοιχο του Δον Κιχώτη, έναν ονειροπαρμένο πωλητή που έχει εμμονή με την τηλεόραση και αποφασίζει να γυρίσει την Αμερική προκειμένου να κερδίσει την αγάπη της φανταστικής του δεσποσύνης, μιας TV star ονόματι Σάλμα Ρ. Αποτέλεσμα μια ιλιγγιώδης σάτιρα που περνάει από κόσκινο τον post – Brexit δυτικό κόσμο και την επικείμενη -αν όχι ήδη συντελεσμένη- κατάρρευσή του με όχημα έναν εντυπωσιακό συνδυασμό: τον σκελετό ενός κλασσικού έργου και τα εργαλεία της σύγχρονης ποπ κουλτούρας, στις πιο mainstream εκφάνσεις της, από τον Τζέιμς Μποντ μέχρι το “Sex and the City”. Πολύχρωμο και περιπετειώδες, παιγνιώδες και κωμικοτραγικό, διεισδυτικό και ανάλαφρο, το νέο βιβλίο του Salman Rushdie είναι ένα ανάγνωσμα για κάθε λάτρη της φαντασίας και θιασώτη του ρεαλισμού – εκεί, κάπου σε αυτό το μεταίχμιο ήρωες όπως ο Κισότ και ο Δον Κιχώτης λένε με την τρέλλα τους τις μεγαλύτερες αλήθειες.
[Salman Rushdie, Κισότ όπως Κιχώτης, εκδόσεις Ψυχογιός, μετάφραση: Γιώργος Μπλανάς]
Η ανθρώπινη πλευρά του Michel Houellebecq
Το "ενοχλητικό" μεγάλο παιδί των γαλλικών γραμμάτων, ο από πολλές απόψεις ξεχωριστός συγγραφέας Michel Houellebecq επιχείρησε στο τελευταίο του βιβλίου να επικοινωνήσει την ανθρώπινη πλευρά του με έναν διαφορετικό τρόπο. Στο πιο ενδοσκοπικό και βραδύκαυστο μυθιστόρημά του μέχρι σήμερα, έκτασης 650 και πλέον σελίδων ο Houellebecq παίρνει μια στροφή στην έντονη και προκλητική γραφή του για να απλώσει την οικουμενική αναμέτρηση του ανθρώπου με τον θάνατο, την εκμηδένισή του, μέσα από μια αφήγηση ομόκεντρων κύκλων που ξεκινάει από μια χώρα και την πολιτική της, μετατοπίζεται σε μια οικογένεια και καταλήγει στην κουκκίδα του πρωταγωνιστή, που τεχνηέντως σκιαγραφείται και αποδίδεται με μαεστρία ως άριστο δείγμα απλού, μεσοαστού χωρίς (σχεδόν) τίποτα το ιδιαίτερο προκειμένου να τονιστεί με απόχρωση ακριβείας ο δρόμος προς το αναπόφευκτο τέλος. Ερμηνεία ονείρων, συμβολισμοί και αλληγορίες, ιστορικοί παραλληλισμοί και κύκλοι, γαλλική ποίηση και κορυφαία φιλοσοφική λογοτεχνία συνθέτουν ένα από τα καλύτερα βιβλία του Houellebecq μέχρι σήμερα, και σίγουρα ξεχωριστό στην εργογραφία του συγγραφέα, που στο τέλος η αγάπη μπορεί να μη νικάει το θάνατο, αλλά δίνει νόημα στη ζωή πριν από αυτόν, μέχρι και την τελευταία ρανίδα, μέχρι και την τελευταία στιγμή πριν την εκμηδένιση.
[Michel Houellebecq, Εκμηδένιση, εκδόσεις Εστία, μετάφραση: Γιώργος Θ. Καράμπελας]
Αναζητώντας τα όρια της μεταμυθοπλασίας
Ένας συγγραφέας συζητά με τον χαρακτήρα που μόλις δημιούργησε εμφυσώντας του πνοή ζωής, την Άνζελα Πραλίνι. Μέσα από αυτόν τον αδιέξοδο διάλογο, στον οποίο αναμειγνύονται λυρικά ξεσπάσματα, σκέψεις για τη φύση της συγγραφής, φιλοσοφικοί και θεολογικοί στοχασμοί, η Άνζελα αποκτά σταδιακά αυτοσυνείδηση και απελευθερώνεται από τον δημιουργό της. Το Πνοή Ζωής – Σφυγμοί κατέχει μια κομβική θέση στο έργο της σημαντικής Βραζιλιάνας συγγραφέως με καταγωγή από την Ουκρανία, όχι μόνο γιατί είναι το κύκνειο άσμα της που δημοσιεύτηκε μετά τον θάνατό της αλλά και γιατί εξερευνά τα όρια της μυθοπλασίας, πέρα τη δοκιμιακή και φιλοσοφική μυθιστορηματική πεζογραφία που υπηρέτησε με το έργο της. Λυρισμός, νατουραλισμός και φιλοσοφικός προβληματισμός συστρέφονται στη μετα-μυθοπλαστική υπαρξιακή αφήγηση του Δημιουργού – Συγγραφέα σε μια αλληγορική δια-καλλιτεχνική δημιουργία που συμπυκνώνει τη θεματική του έργου της Lispector (την επικοινωνία, τη μοναξιά, τον θάνατο, την έμφυλη ταυτότητα) με έναν τρόπο που δικαιώνει όλες τις καινοτομίες που τις αποδίδονται.
[Clarise Lispector, Πνοή Ζωής - Σφυγμοί, εκδόσεις Αντίποδες, μετάφραση: Μάριος Χατζηπροκοπίου]
