Kreidler Florett. Ομολογώ πως δεν τα πηγαίνω καλά με τα των μηχανών, μα αν τα διαδικτυακά ξεψαχνίσματα είναι ακριβή, η περίφημη ατάκα «Ξέρεις από βέσπα;» του Θανάση Βέγγου από την ταινία Τρελλός, παλαβός και Βέγγος είναι τυπικά λάθος. Κι αυτό διότι τούτος ο μέγιστος τύπος του ελληνικού σινεμά που έφυγε ένα Μάη 14 χρόνια πριν, δεν οδηγούσε την ιταλικού τύπου Vespa, αλλά μια Kreidler Florett, γνωστή και ως θρυλική φλορέτα. Άλλωστε το βασικό μέλημα του σερβιτόρου Θανάση της εξοχικής ταβέρνας «7 Αδέρφια» ήταν το πως θα κουλάντριζε τη μοτοσικλέτα κι όχι για πιο μοντέλο επρόκειτο. Τι Kreidler Florett, τι Vespa θα μου πεις, το θέμα είναι να μην πέσουμε στο φορτηγό με τις λάσπες στο τέλος της ημέρας, οπότε ας κρατήσετε αυτό για τη σημασία του debate trap/rap, που απασχόλησε τη συζήτηση Society Uncensored / Η δύναμη του ελληνικού ραπ στη Μικρή Σκηνή της Στέγης Ιδρύματος Ωνάση, το απόγευμα της Τετάρτης 30 Απριλίου.
Προφανώς ο Βέγγος δεν προσγειώθηκε ουρανοκατέβατος ως προλογικό τέχνασμα. Ακούγεται στην παραγωγή του Stolou για το “Ultra+” του GXHAN, με τον παραγωγό να είναι απολύτως επεξηγηματικός για τον τρόπο με τον οποίο στήνει τα beats και κλιμακώνει τις συνθέσεις του, σε ένα από τα εμβόλιμα βιντεάκια της συζήτησης που συντόνισε ο stand-up κωμικός Σπήλιος Φλώρος. Τα πρόσωπα της κουβέντας ήταν οι Saske, Κάτοχος, Ladele και Mira, μοιρασμένα αγόρια και κορίτσια από την πλευρά των δημιουργών, αλλά και οι Τάσος “Μ. Hulot” Μπρεκουλάκης (LiFo), Χρήστος “More” Μελίδης (Cool Geeks) και ο Ανδρέας Μεταξάς (Stay Independent/ Legal Pizza). Στο βίντεο που έθεσε ένα χρονολoγικό πλαίσιο για τα του ελληνικού ραπ, μίλησαν οι δημοσιογράφοι Γιάννης-Ορέστης Παπαδημητρίου, Μαρία Παππά και Παύλος Τουμπέκης και κάπως έτσι ξεκίνησε η κουβέντα του πάνελ για τις γενιές, τα ακούσματα, τη διαφοροποίηση από το μοτίβο των groups, σε αυτό των μονάδων, όμως γρήγορα φτάσαμε σε αυτό που αντιλήφθηκα ως προκείμενο της συζήτησης, ή εν πάση περιπτώσει σε αυτό που στάθηκαν χρονικά περισσότερο οι ομιλητές, στο πώς δηλαδή τα κυρίαρχα μέσα, οι περιφεριακοί δημοσιολογούντες, και κάποιοι που κατά το λαϊκό «είδα φως και μπήκα» διαχωρίζουν την υπόθεση τραπ από το ραπ, χρωματίζοντας τα με ποιοτικό ή μη πρόσημο.
Η λέξη ποίηση ήταν που αρχικώς απασχόλησε και εκείνο το σημείο, νωρίς-νωρίς δηλαδή, άρχισα να αισθάνομαι πως η κουβέντα μπορεί να πέσει σε παραπειστικές λακούβες και να βρεθεί εκτός θέματος τιτλοφορίας, διότι εκ των προτέρων απαρτίστηκε με μια σύνθεση που θα ξόδευε περισσότερο χρόνο στο να υπεραμυνθεί, ή αν προτιμάτε δικαίως σε σημεία να μεριμνήσει, για να ξεδιαλύνει τα στερεότυπα περί του άχαρου debate του genre και των τελικώς υποειδών του. Είναι ακριβές αυτό που υποστήριξε ο Μπρεκουλάκης πως ποίηση είναι και το mumble, το freestyle κ.ο.κ. Η δύναμη του ελληνικού ραπ επομένως, βρίσκεται στις περιπτώσεις που η καλή ή κακή ποίηση (συντάσσομαι στη χρήση, χάριν της κουβέντας), όποιου τύπου, προωθεί, φρενάρει, ανακυκλώνει, μικραίνει ή μεγαλώνει το είδος. Σωστά και πρέπει να ξεχωρίζει το κάθε αποτύπωμα. Η χρησιμοποίηση του όρου δεν έχει καμιά αξία ως εξωραϊστικής σημασίας προσδιορισμός στο σύνολο, αφαιρώντας ή αποκλείοντας τι έχει τελικώς ενδιαφέρον ή προοπτική. Άλλωστε και σε ένα τυχαίο freestyle battle, ένας mc θα νικήσει, υποτάσσοντας τον αντίπαλο που θα λέει αρλούμπες, ασθμαίνοντας και μηρυκάζοντας κλισέ. Δεν είσαι απαραίτητα κολληματίας, ορκισμένος πιουρίτσας ή εγκάθετος αν πεις ότι το προαναφερθέν “Ultra+” είναι μια μπούρδα, ασχέτως απήχησης. Μπορείς αντίστοιχα να το υποστηρίξεις για μια παρελθοντική ρίμα των Ανάποδων Καπέλων και την ίδια στιγμή να εξάρεις την παραγωγή στο πρόφατο -μέχρι το φρέσκο που κυκλοφόρησε την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές- Light, παρά την απίθανα αστεία μα και υπό το μηδέν σχολικού επιπέδου μπάρα «Βγάζω greek money, ΠΑ.ΣΟ.Κ Πήρα νέο money counter και δουλεύει χωρίς stop.» Θέλω να πω πως ορθώς έχει νόημα να στηλιτεύσεις την προπαγάνδα των τυπικά κυρίαρχων μέσων περί τραπ, μα όταν φουντώνεις και φορτώνεις όπως ο Saske με τον Γιώργο Φουρτούνη και τη μικρού μήκους MJ, πυροβολείς τα πόδια της απενοχοποίησης, μοναχός σου. Αντιδράς με τον ίδιο δύστροπο συντηρητισμό που καυτηριάζεις. Ας μην ξεχνάμε πως τίποτε δεν είναι untouchable. Ακόμη και μια στεροτυπική ανάλυση περί τραπ, περί εφοριακού ή μαμάδων στο Facebook, μπορεί να είναι εύστοχη ή άστοχη, διερευνητική ή επιδερμική, προβοκατόρικη ή όχημα διαχωρισμού θέσεων κ.ο.κ.
Με χιούμορ διαχειρίστηκε αυτό το mini beef, ο Σπήλιος Φλώρος, μα το κλίμα ζεστάθηκε ώστε να πέσουν κι άλλα στο τραπέζι. Αν η rap είναι το νέο λαϊκό, πόσο ισχυρό είναι το έμφυλο ζήτημα του χώρου (όπου η Mira με νεανική ορμή κι αφέλεια αδυνατούσε να συμμεριστεί τα λόγια του M. Hulot περί δεδομένων αριθμών για τη θέση της γυναίκας στο ραπ, με το Μεταξά να συμπληρώνει τη συνολική εικόνα της κοινωνίας), για το ζήτημα των αριθμών και της απήχησης, για το πως το τραπ συμπαρέσυρε περιπτώσεις σαν του ΛΕΞ, για τα ζητήματα με το ΕΣΡ, για τα beefs ως δομικό στοιχείο του είδους, για το ποια ήταν τα κομβικά χρονικά σημεία για το μεγάλωμα της σκηνής, για τα πονταρίσματα στη μελλοντική διαπλοκή με την ηλεκτρονική μουσική. Τα βίντεο των Ναταλία Κουτσούγερα, Κώστα Σαββόπουλου και Λάμπρου Φάτση, συμπλήρωσαν όλα όσα θα δείτε σύντομα στο κανάλι του Ιδρύματος Ωνάση στο YouTube, για τις κοινωνιολογικές και άλλες πτυχές της υπόθεσης, ακολούθησε ένα σύντομο Q&A, και κάπου εδώ παρά τον πειρασμό της περαιτέρω τοποθέτησης στα επιμέρους θα βάλω μια τελεία (έχοντας κατά το νου τον Questlove για τους Kendrick/Drake), μιας και ο εν λόγω ρόλος μου έγκειται στην ανταπόκριση της κουβέντας, και όχι στην εκ των υστέρων απρόσκλητη συμμετοχή στα λεγόμενα. Αν μη τι άλλο, κάτι που διαρκώς μένει εκτός πεδίου είναι πως τούτη η ιστορία για την εγχώρια ραπ σκηνή που έχει φτάσει να πιάνει στασίδι σε ένα βασικό ίδρυμα πολιτισμού της χώρας, κουβαλά πια δύο και τρεις γενιές στην πλάτη της να την παρακολουθούν στενά ή εκ του μακρόθεν, σε σχέση με τα late 80s, early 90s. Είναι απολύτως κατανοητό, τα αφηγήματα να διαπλέκονται, να διαφοροποιούνται, να υπάρχουν αντιρρήσεις μα και συμφωνίες, κάμποσοι λάκοι, ανάμεσα σε πληρωμένα με το στανιό plays (ή και δελτιοτυπικές καταχωρήσεις) και συναυλίες των 50 νοματαίων. Θέλω να πω πως πέραν των συστημικών media των μπαρμπάδων, διαφωνίες με τους τρόπους και τις εξιστορήσεις υπάρχουν κι εντός της σκηνής. Είδαμε και μια τέτοια στο πάνελ μεταξύ Μεταξά και Μπρεκουλάκη, περί της εκκίνησης της φάσης από το punk και τα Εξάρχεια που υποστήριξε ο δεύτερος, με το Μεταξά να συμπληρώνει ορθώς τα κομμάτια στο παζλ.
Ας υπογραμμιστεί το εξής. Για την όποια επόμενη φορά, πέραν μιας «μεταξύ μας metaxa» φούσκας μικρών αποκλίσεων (παρότι θεωρώ πως αν οι Κάτοχος και More διεκδικούσαν περισσότερο χρόνο θα κάλυπταν μέρος αυτών που παραλείφθηκαν) θα είχε ενδιαφέρον ένα μεγαλύτερο άνοιγμα προς τα κάτω, προς τους hip hop nerds, ή ακόμη-ακόμη και προς τα πίσω. Ενδεχομένως να υπήρξε επιμέλεια για κάτι τέτοιο, άλλωστε πολλές φορές οι προσκλήσεις παίρνουν κι αρνητικές απαντήσεις, αλλά το σημειώνω. Σκεπτόμενος όσα άκουσα στην παραπάνω κουβέντα, έστειλα ένα ξερό μήνυμα στον Andri J, με τις απορίες και τις διαφωνίες μου σε bulletpoints. Το δίχως άλλο, χρησιμότερες είναι οι τοποθετήσεις των εμπλεκόμενων παρά όσων εξ’ ημών κατευθύνουμε την κουβέντα για να υποστηρίξουμε οπαδικών αποχρώσεων πεποιθήσεις, θαρρώντας πως ψάχνουμε ή μετρώντας πως καταλαβαίνουμε καλύτερα, πάνω στην ώρα που ο Light συμπράττει με τον ΛΕΞ, «βασιλιάδες αγράμματοι, δυο πλευρές του ίδιου κέρματος», μασουλώντας πλάι-πλάι ποπ κορν, ως πιθανό reply σε τέτοιους συλλογισμούς. (στην ίδια κυκλοφορία, εχει προηγηθεί το σχήμα «ροζάριο, γραμμάριο, Πάριο», αναμφίβολα εντός της ανακατεμένης πραγματικότητας του Light, μπάρες αμφότερες στο τέλος της ημέρας, που θα μείνουν ή θα χαθούν στο σωρό). Αφιλτράριστο παραθέτω το reply του Andri J, νέτα σκέτα, χωρίς κόλπα και attitude, κυρίως διότι όποιος παρακολουθήσει τελικώς Society Uncensored, ενδέχεται να έχει αντίστοιχες απορίες και κενά σημεία με τα δικά μου από τη συνολική επισκόπηση. «Όσον αφορά την ελληνική σκηνή το σημείο 0 είναι το Σπόρτινγκ των βπεις κι ο θάνατος του Παύλου. Από εκεί και μετά μιλάμε για την άνοδο του εμπορικού- τραπ πες το όπως θες και την απελευθέρωση του στίχου (ο ήχος άλλαζε πάντα έτσι κι αλλιώς). Ξεπεράσαμε κάποια στεγανά και ταμπού τα οποία μας τα πέρασε η πρώτη γενιά του ραπ στην Ελλάδα (ή και όχι μόνο του ραπ). Οκ είχαμε ηθικό στίχο από τους FFC, οργισμένο από τους TXC και στρατευμένο από τους low bapers αλλά για τη μεταπασοκική Ελλάδα και για ότι ζούσαμε έως τότε ήταν βαθειά συντηρητικό. Οπότε τα χρόνια της κρίσης και γενικά τα tens δεν είχε να χάσει κανένας τίποτα, έπρεπε να βγει από τη βολή του ακόμα και το ραπ. Στο θέμα μας τώρα, όλα ραπ είναι στο τέλος της μέρας και έχουμε πολλά sub genres. Πλέον έχει μουσική για όλους, οπότε το underground εσπρωξε το εμπορικό και τούμπαλιν. Για μένα δεν είναι ξεκάθαρο για το τι είναι σκουπίδι και τι όχι, σίγουρα έχω άποψη για το τι είναι ωραίο και τι αδιάφορο.»
