Ο Bruce Springsteen δεν έχει μάθει να κάνει πίσω. Δεν συμβιβάζεται, δεν "εξισορροπεί", δεν φοράει καμία μάσκα ουδετερότητας. Κατεβαίνει απ’ το βάθρο του ροκ σταρ και ανεβαίνει στη σκηνή σαν αιώνιος αντιήρωας, σαν τραγουδοποιός-μαχητής με μια κιθάρα για όπλο, και τους E Street Band για τον μικρό στρατό του. Στην πρώτη κιόλας συναυλία της νέας του περιοδείας, που δεν την ονόμασε τυχαία Land of Hope and Dreams, ξεκαθάρισε το εξής απλό και οδυνηρά απαραίτητο: η τέχνη οφείλει να παίρνει θέση, ειδικά όταν όλα γύρω καταρρέουν.
Πριν καν παίξει την πρώτη νότα στο Μάντσεστερ, ξεστόμισε λόγια που δεν τα λες αν φοβάσαι να χάσεις εισιτήρια ή να δυσαρεστήσεις παλιούς fan: «Η Αμερική που αγαπώ, η Αμερική για την οποία τραγούδησα 50 χρόνια, βρίσκεται στα χέρια μιας διεφθαρμένης, ανίκανης και προδοτικής κυβέρνησης».
Δεν μάσησε. Δεν είπε "να τα βρούμε", ούτε μίλησε για "δυο ακραίες πλευρές". Είπε καθαρά: είμαστε σε πόλεμο – όχι με όπλα, αλλά με την αλήθεια ως όπλο και τη σιωπή ως συνενοχή.
Με κομμάτια όπως "Death to My Hometown", "Rainmaker", "Murder Incorporated", και "Youngstown", ο Springsteen ξεσκέπασε τις πληγές της Αμερικής. Τις πληγές που η κυβέρνηση Τραμπ μετέτρεψε σε άγριες ουλές. Και δεν περιορίστηκε σε γενικολογίες, μίλησε για τους εργάτες που βασανίζονται, για τους φοιτητές που εκδιώκονται, για τους μετανάστες που απελαύνονται χωρίς δικαίωμα υπεράσπισης, για τους ισχυρούς που αφήνουν παιδιά να πεθαίνουν γιατί δεν τους αποφέρει κέρδος το να ζουν.
«Κάτι πολύ σάπιο, περίεργο και επικίνδυνο συμβαίνει εκεί έξω», είπε. Όχι σαν πολιτικός αναλυτής σε πάνελ, αλλά σαν ένας παλιός φίλος που σε πιάνει απ’ την πλάτη και σου λέει την αλήθεια όσο κι αυτή πονάει: «το σπίτι μας καίγεται κι εμείς παίζουμε στο TikTok».
Όχι, ο Springsteen δεν κάνει πολιτική. Κάνει κάτι πιο ουσιαστικό: δείχνει (και αυτό προς τιμή του πάντα) μια ενσυνείδητη στάση ζωής. Και μάλιστα με το κόστος της έκθεσης, όταν άλλοι καλλιτέχνες της γενιάς του έχουν γίνει μουσειακά εκθέματα που περιφέρουν greatest hits χωρίς ούτε ένα ίχνος ουσίας. Γιατί, βλέπετε, σε μια εποχή όπου ο μέσος καλλιτέχνης γλείφει το κατεστημένο για να μη χάσει το φιλτράρισμα του στα social media, ο Boss λέει: «Ας σηκωθούμε όσοι πιστεύουμε ακόμα στη δημοκρατία και ας φωνάξουμε ενάντια στον αυταρχισμό. Let freedom ring!»
Είναι ξεκάθαρος: ή με τους ανθρώπους ή με τα κτήνη. Ενδιάμεσοι χώροι δεν υπάρχουν. Αν σε ενοχλεί που ο Springsteen μιλάει πολιτικά, τότε μάλλον δεν κατάλαβες ποτέ το “Born in the U.S.A.”. Αν τον θεωρείς "διχαστικό", τότε αγνοείς πως η ενότητα χωρίς δικαιοσύνη είναι απλώς συνενοχή. Κι αν τέλος, αναρωτιέσαι γιατί τα λέει όλα αυτά, η απάντηση έρχεται από τον Baldwin, που ο Springsteen επικαλέστηκε στο φινάλε: «Δεν υπάρχει τόση ανθρωπιά όσο θα έπρεπε σε τούτο τον κόσμο, αλλά υπάρχει αρκετή».
Nαι, αρκετή για να συνεχίσουμε να πολεμάμε. Όχι για να νικήσουμε, αλλά για να μην παραδοθούμε.
-
