Πριν από 60 και πλέον χρόνια, ο Mulatu Astatke επινόησε –όχι τον όρο- αλλά την ουσία αυτού που ονομάστηκε Ethio Jazz. Γεννημένος το 1943 στην πόλη Τζίμα, σχεδόν στην αιχμή του αφρικανικού Κέρατος, κοσμογυρισμένος (Λονδίνο, Νέα Υόρκη Βοστώνη) και –σύμφωνα με μία εκδοχή- ο πρώτος ever Αφρικανός σπουδαστής του φημισμένου μουσικού κολλεγίου του Μπέρκλεϊ, εξαιρετικός βιμπραφωνίστας και εμπνευσμένος ενορχηστρωτής και παραγωγός, ο Mulatu, ήταν ο κατάλληλος άνθρωπος, ο καταλύτης για να φιλτραριστεί η jazz και οι μουσικές των Λατίνων, που γνώρισε στην υπερορία, με τις μουσικές παραδόσεις της ανατολικής Αφρικής. Ήταν και είναι ένας άνθρωπος που αφενός κουβαλά στις πλάτες του μια σπουδαία ακαδημαϊκή καριέρα (την οποία συνέχισε, ως καθηγητής πια, στο Χάρβαρντ), χωρίς όμως αυτό να τον αποκόψει από τις καταβολές του. Τουναντίον, όλα αυτά τα χρόνια «μετέχει» σταθερά στο συλλογικό φαντασιακό που γέννησε μιαν ανεξάντλητη λαϊκή μουσική κουλτούρα, αυτήν της Αιθιοπίας, από τις πλουσιότερες της Αφρικής και όχι μόνο.
Éthiopiques
Ως μια μοντέρνα καινοτομία, η αιθιοπική jazz αποτελεί μια εξελισσόμενη μορφή που επιδεικνύει ανθεκτικότητα. Οι ρίζες της βρίσκονται βαθιά μέσα στη μουσική κουλτούρα μιας χώρας που, με εξαίρεση μια σύντομη περίοδο υπό ιταλική κατοχή μεταξύ 1936 και 1941, έχει απολαύσει 3.000 χρόνια ανεξαρτησίας. Ο πρώτος που συνειδητοποίησε ότι οι ιδιαίτεροι αυτόχθονες τρόποι και υφές της μπορούσαν να συνδυαστούν με εκείνες της αμερικανικής jazz ήταν ο Mulatu Astatke, ο συνθέτης και αρχηγός της μπάντας, του οποίου οι πρώτες ηχογραφήσεις άρχισαν να προσελκύουν ένα φανατικό κοινό στη Δύση, όταν ανακαλύφθηκαν και επανεκδόθηκαν από δύο ενθουσιώδεις Γάλλους: τους Gilles Fruchaux και Dominique Buscall.
Οι Fruchaux και Buscall ίδρυσαν το 1987 τη δισκογραφική εταιρεία Buda Musique με έδρα το Παρίσι. Η Buda Musique έχει κυκλοφορήσει πάνω από 400 άλμπουμ από ονόματα της world music: Nano Peylet, Denis Cuniot, Les Yeux Noirs, Lo Còr de la Plana, Los Incas, Ray Lema, Cheikha Remitti, Cheb Hasni, Mugar, Jean-Pierre Drouet…
Ο Buscall έφυγε από τη ζωή το 1990. Επτά χρόνια μετά ο Fruchaux λανσάρισε την περίφημη πια σειρά Éthiopiques. Αρχικά συγκέντρωνε κυκλοφορίες λαϊκής μουσικής της Αιθιοπίας από τις δεκαετίες του 1960 και του 1970. Μερικά από τις επόμενες ανθολογίες επικεντρώνονται σε πιο παραδοσιακές μουσικές φόρμες της Αιθιοπίας και της Ερυθραίας, ενώ άλλα αναδεικνύουν μεμονωμένους μουσικούς ή συγκεκριμένα στυλ. Έχουν κυκλοφορήσει λίγοι περισσότεροι από 30 τίτλοι, συμπεριλαμβανομένων ηχογραφήσεων από τους Mulatu Astatke, Mahmoud Ahmed, Alemayehu Eshete, Getatchew Mekurya.
Όπως και κάμποσοι άλλοι, μυήθηκα στη μουσική του Mulatu μέσω του 4ου τόμου της σειράς Ethiopiques της Buda, που ξέθαψε εκείνες τις ηχογραφήσεις του στην Amha Records της περιόδου 1969-74. Το υπερβατικό μάντρα του “Yekermo Sew”, τον σπαραχτικό «κύκλο» της “Tezeta”, το ψυχεδελικό έπος του “Yekatif”. Ο Astatke εφηύρε ένα μουσικό είδος και έγινε η κεντρική φιγούρα σε μια εξαιρετικά επιτυχημένη σειρά ανθολογιών που έψαξαν βαθιά στις απαρχές ενός συναρπαστικού αλλά κρυμμένου για καιρό κόσμου.
Εμιγκρές στο Λονδίνο και στο Μπέρκλεϊ
Ο 16χρονος Astatke αφήχθη από την Αντίς Αμπέμπα στη Μεγάλη Βρετανία το 1959, αφού οι πλούσιοι γονείς του τον έστειλαν για να σπουδάσει στη Βόρεια Ουαλία. Πρώτα στο Lindisfarne College και στη συνέχεια στο Πανεπιστήμιο Bangor. Αλλά η μουσική στάθηκε εμπόδιο σε αυτά τα αρχικά επαγγελματικά σχέδια. Τα ταλέντα του τον οδήγησαν στο Trinity College of Music στο Λονδίνο, όπου σπούδασε πιάνο, κλαρινέτο και αρμονία, και στη Σχολή Μουσικής Eric Gilder στο Τουίκενχαμ. Στην τελευταία φοιτούσαν επίσης οποίας ο Γκανέζος σαξοφωνίστας Teddy Osei -που αργότερα ίδρυσε το πρωτοποριακό afro-rock συγκρότημα των Osibisa- και ο χαρισματικός ερμηνευτής από την Καραϊβική, Labi Siffre, ο τραγουδιστής-κιθαρίστας. Άρχισε να παίζει βιμπράφωνο και πιάνο στα κλαμπ του Σόχο με ομογενείς Αφρικανούς και Καρίβες μουσικούς jazz, και σε αίθουσες χορού με τη δημοφιλή ορχήστρα Edmundo Ros.
Φεύγοντας από το Λονδίνο το 1963, εγγράφηκε ως ο πρώτος Αφρικανός φοιτητής στο Κολλέγιο Berklee στη Βοστώνη, με προσανατολισμό την jazz, του οποίου οι απόφοιτοι περιλαμβάνουν τον βιμπραφωνίστα Gary Burton και τον πιανίστα Keith Jarrett. Μετακομίζοντας στη Νέα Υόρκη, ακολούθησε τα ενδιαφέροντά του για την jazz και τη λάτιν μουσική.
Όταν επέστρεψε στην πατρίδα του το 1969, είχε την ιδέα να δημιουργήσει μια πιο φιλόδοξη μουσική σύντηξη. Στην Αντίς Αμπέμπα ανακάλυψε μια έξαρση δραστηριότητας στον κόσμο των τεχνών και της ψυχαγωγίας, καθώς και μια ακμάζουσα νυχτερινή ζωή που προσέφερε άφθονο πεδίο πειραματισμού. Ονόμασε τη νέα του μουσική «Αιθιοπική jazz» και οι ηχογραφήσεις του από την περίοδο αυτή τον δείχνουν να χρησιμοποιεί ντόπιους μουσικούς, εμποτισμένους στους τέσσερις βασικούς πεντατονικούς τρόπους με τους οποίους μεγάλωσαν, για να προσδώσουν μια νέα γεύση στις δομές που είχε φέρει μαζί του από την Αμερική.
«Υπάρχει μια προφανής επιρροή από ανθρώπους όπως ο Duke Ellington», λέει ο Alexander Hawkins, ο Άγγλος πιανίστας που είναι μέλος της μπάντας του Astatke τα τελευταία χρόνια και συμμετέχει στο άλμπουμ του, Sketches of Ethiopia. «Ο Duke είναι ένας από τους ήρωες του Mulatu. Αλλά όλα αυτά φιλτράρονται μέσα από αυτή την αφρικανική ρυθμική ευαισθησία […] καθώς και από τα άλλα στοιχεία του αιθιοπικού ήχου, ιδιαίτερα την τροπική γλώσσα, η οποία είναι ίσως αυτό που την ξεχωρίζει πιο εμφανώς από άλλες αφρικανικές παραδόσεις. Οι αιθιοπικοί τρόποι έχουν μια σχεδόν αραβική αίσθηση, αυτή την παράξενη αρμονική ελάσσονα συστροφή με μια επίπεδη έκτη και μια αιχμηρή έβδομη, η οποία δίνει στη μουσική μια πολύ ασυνήθιστη τονικότητα».
Η Amha Records και ο Haile Selassie
Ο Astatke εργάστηκε ως ενορχηστρωτής για άλλους καλλιτέχνες, αλλά τα μουσικά στοιχεία που εισήγαγε από την Αμερική - το δικό του βιμπράφωνο, τα ηλεκτρικά πλήκτρα και το πεντάλ wah-wah για την ηλεκτρική κιθάρα, η χρήση κόνγκας και μπόνγκο για την άρθρωση λατινοαμερικάνικων ρυθμών - αφομοιώθηκαν μόνο σταδιακά, συναντώντας μερικές φορές την έντονη αντίσταση από εκείνους που δυσανασχετούσαν με αυτό που έβλεπαν ως επιβολή ξένων ήχων και τεχνικών σε παραδοσιακό υλικό.
Παρ' όλα αυτά, η φήμη του μεγάλωσε, εν μέρει χάρη σε μια συνεργασία με τον Amha Eshete, έναν εξίσου περιπετειώδη νεαρό παραγωγό που είχε ξεκινήσει την πρώτη ανεξάρτητη δισκογραφική εταιρεία της χώρας (Amha Records). Το 1973, ο Astatke επιλέχθηκε να εμφανιστεί με τον Ellington όταν ο Αμερικανός αρχηγός της μπάντας περιόδευσε στην Αιθιοπία και τη Ζάμπια, υπό την αιγίδα του Υπουργείου Εξωτερικών, σε μια εποχή που η κυβέρνηση των ΗΠΑ έβλεπε την jazz ως εργαλείο στον προπαγανδιστικό πόλεμο κατά του κομμουνισμού. Οι δύο άνδρες έγιναν φίλοι και έπαιξαν μαζί -ο Ellington έπασχε από καρκίνο του πνεύμονα και είχε μόνο λίγους μήνες ζωής- σε μια συναυλία παρουσία του αυτοκράτορα Haile Selassie.
Την επόμενη χρονιά, ο Selassie καθαιρέθηκε με πραξικόπημα που οδήγησε σε 18 χρόνια διακυβέρνησης από το επονομαζόμενο Derg, μια στρατιωτική χούντα που υποστηρίχθηκε από τους Σοβιετικούς. Ακολούθησε μια περίοδος καταστολής, κατά την οποία εκατοντάδες χιλιάδες δολοφονήθηκαν ή απελάθηκαν ή πέθαναν κατά τη διάρκεια λιμών. Μια αυστηρή απαγόρευση της κυκλοφορίας έβαλε τέλος στη νυχτερινή ζωή της Αντίς Αμπέμπα και πολλοί μουσικοί εγκατέλειψαν τη χώρα, συμπεριλαμβανομένων αρκετών από τους σημαντικότερους καλλιτέχνες του Eshete. Ο ίδιος ο παραγωγός επέλεξε την εξορία όταν έμαθε, ενώ επισκεπτόταν τη Νέα Υόρκη για να αγοράσει εξοπλισμό ηχογράφησης, ότι ο τραγουδιστής Tekle Tesfazgi είχε φυλακιστεί επειδή εξέφρασε την υποστήριξή του στους Ερυθραίους αυτονομιστές σε έναν από τους στίχους του.
Ο Astatke, ωστόσο, παρέμεινε στη χώρα και έβγαζε τα προς το ζην διδάσκοντας μουσική. Τον πρώτο χρόνο της δικτατορίας ηχογράφησε το Yekatit: Ethio Jazz, το πρώτο αιθιοπικό άλμπουμ που σχεδιάστηκε ως ενότητα, αντί να αποτελείται από μια συλλογή singles. Η λέξη «Yekatit» στον τίτλο υπονοεί τον «Φεβρουάριο», τον μήνα κατά τον οποίο έλαβε χώρα το πραξικόπημα, υποδηλώνοντας την υποστήριξη του Astatke στο καθεστώς. Εκμεταλλευόμενος μια θερμή σχέση μεταξύ του Derg και της κυβέρνησης Κάστρο, επισκέφθηκε την Αβάνα, εμβαθύνοντας τις γνώσεις του για τη λατινοαμερικανική μουσική από πρώτο χέρι.
Το 1991, μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, το Derg διαλύθηκε και το Αιθιοπικό Λαϊκό Επαναστατικό Δημοκρατικό Μέτωπο ανέλαβε την εξουσία, εγκαθιδρύοντας κοινοβουλευτική δημοκρατία. Ο Eshete επέστρεψε, έχοντας ήδη επικοινωνήσει μαζί του ο Francis Falceto, ένας Γάλλος παραγωγός δίσκων που σχεδίαζε να παραχωρήσει άδεια χρήσης για τις ηχογραφήσεις που έγιναν μεταξύ 1968 και 1974 από τον Astatke και άλλους. Γνωρίζοντας ότι ο δικός του ενθουσιασμός για αυτή τη μουσική συνδυαζόταν με αυτόν των συλλεκτών που αναζητούσαν τα πρωτότυπα άλμπουμ και singles, ο Falceto είχε πειστεί ότι θα υπήρχε ένα βιώσιμο κοινό για μια σειρά συλλογών.
Έγινε συμφωνία, οι κύριες κασέτες ανακτήθηκαν και ο Falceto ξεκίνησε τη διαδικασία αποκατάστασης ήχου. Ο αρχικός δίσκος της σειράς Ethiopiques, που κυκλοφόρησε από την δισκογραφική εταιρεία Buda Musique το 1998, προοριζόταν να είναι ο πρώτος από τους 10.
World icon
Το 2005, ωστόσο, η συμπερίληψη από τον σκηνοθέτη Jim Jarmusch μισής ντουζίνας κομματιών του Astatke στο soundtrack της κωμικοδραματικής ταινίας του Broken Flowers , με πρωταγωνιστή τον Bill Murray, σύστησε την αιθιοπική jazz μουσική σε ένα ευρύτερο κοινό.
Όπως και άλλα είδη «έθνικ μουσικής» που έχει υιοθετήσει το δυτικό κοινό τα τελευταία χρόνια, η αιθιοπική jazz είναι ελκυστική επειδή είναι ταυτόχρονα οικεία και ξένη. Τα δυτικά όργανα -τρομπέτες και σαξόφωνα, ηλεκτρικά πλήκτρα και μπάσα- παίζονται με διαφορετική προφορά, που παράγεται από το κούρδισμα (κάποια αιθιοπική μουσική χρησιμοποιεί επίσης μη μετρημένες κλίμακες) και το χρονισμό. Ειδικά οι πρώτοι δίσκοι του Astatke συχνά περιπλανώνται κατά μήκος μιας φαινομενικά ατελείωτης και ανεξιχνίαστης διαδρομής, σαν ένας χαλαρός ανατολικοαφρικανός σύνδεσμός με την jazz του John Coltrane ή με το funk του James Brown.
Τα ταξίδια του Astatke τον είχαν εξοικειώσει πλήρως με τη μουσική και των δύο αυτών γιγάντων της αμερικανικής μουσικής. Αλλά στην περίπτωση άλλων Αιθιόπων μουσικών που δεν έλαβαν δυτική εκπαίδευση, όπως ο εξαιρετικός σαξοφωνίστας τενόρου Getatchew Mekurya, η σύνδεση μπορεί να είναι λιγότερο προφανήής.
Η αρχική επαφή με τις ηχογραφήσεις του Mekurya (το κλασικό του άλμπουμ Negus of African Sax του 1970 επανεκδόθηκε ως Ethiopiques, Vol. 14) αφήνει την εντύπωση ενός αυτοσχεδιαστή του οποίου η έντονη ερμηνεία και το άγριο βιμπράτο πρέπει να έχουν επηρεαστεί από ηγέτες του κινήματος της free-jazz της δεκαετίας του 1960, όπως ο Coltrane και ο Albert Ayler. Ωστόσο, ο Mekuria, o οποίος έφυγε από τη ζωή το 2016, αρνείτο αυτή την άποψη. Η μαθητεία του έγινε στις μπάντες του δήμου και της αστυνομίας της Αντίς Αμπέμπα, μετά την οποία έκανε το όνομά του με ορχηστρικές εκδοχές παραδοσιακών τραγουδιών πολεμιστών. Η αναμφισβήτητη ομοιότητα της μουσικής του Mekuria και άλλων Αιθιόπων με τον ήχο των Αμερικανών μουσικών είναι θέμα «οικογενειακής ομοιότητας» και όχι άμεσης επιρροής.
Το 2009 ο Astatke ηχογράφησε το άλμπουμ Inspiration Information και περιόδευσε με το βρετανικό jazz-funk συγκρότημα των Heliocentrics. Την επόμενη χρονιά κυκλοφόρησε ένα άλμπουμ με τίτλο Mulatu Steps Ahead, στο οποίο ο Astatke χρησιμοποίησε έναν συνδυασμό της Either/Orchestra και μουσικών με έδρα τη Βρετανία, προσθέτοντας παράλληλα αιθιοπικά όργανα στο μείγμα: ένα φλάουτο από μπαμπού που ονομάζεται washint, ένα είδος λύρας που ονομάζεται krar, και το μονόχορδο masinko, συγγενικό της δυτικοαφρικανικής άρπας που ονομάζεται n'goni. Στο Sketches of Ethiopia (2013) τα ίδια αυτά όργανα ενσωματώνονται σε μια σειρά από διακριτικά χρωματισμένες ενορχηστρώσεις που δείχνουν την επιρροή του Ellington και του Gil Evans, φιλτραρισμένη μέσα από μια αιθιοπική ευαισθησία.
O πιανίστας Alexander Hawkins περιγράφει την εμπειρία του να παίζει με τον Astatke ως μια υπενθύμιση των λειτουργικών και πνευματικών διαστάσεων της μουσικής. «Για κάποιον σαν εμένα, έναν λευκό άνδρα της μεσαίας τάξης από την Οξφόρδη, η μουσική δεν ήταν ποτέ μέρος ενός αγώνα ή μιας τελετουργίας. Αλλά αυτή είναι μια υπενθύμιση από πρώτο χέρι ότι υπάρχουν μέρη όπου η μουσική δεν είναι απλώς ένα όμορφο πράγμα που αφήνεις να σου συμβεί».
Ο Astatke είναι τώρα 82 ετών, αλλά το έργο του δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμη. Επισκέπτεται τακτικά το Χάρβαρντ και το ΜΙΤ, όπου η χρηματοδότηση της Unesco του επιτρέπει να εργάζεται για τη δημιουργία νέων εκδόσεων αιθιοπικών οργάνων, χρησιμοποιώντας σύγχρονα υλικά και τεχνολογία, επεκτείνοντας τη γκάμα τους ώστε να περιλαμβάνει τη δυτική 12φωνική κλίμακα.
Ο Mulatu Astatke σε πρώτο πρόσωπο:
Αθήνα: Έχω ξανάρθει στην Αθήνα (σημ: Εννοεί πριν τη συναυλία του στην Τεχνόπολη το 2009). Ήταν πριν από αρκετά χρόνια, δεν θυμάμαι πότε ακριβώς. Ήταν στα πλαίσια ενός τουριστικού προγράμματος, για την προώθηση της αιθιοπικής κουλτούρας. Μουσική και καφές! Θυμάμαι ότι έπαιξα σε εκείνο το μεγάλο ξενοδοχείο (Hilton) κι έπειτα κάναμε ένα τουρ στα νησιά. Ανυπομονώ πάντως να ξανάρθω και να παίξω σ’ αυτό το φεστιβάλ.
Mulatu & the Heliocentrics: Ήμουν στις ΗΠΑ όταν τα μέλη των Heliocentrics μου πρότειναν να πάω στο Λονδίνο και να παίξω μαζί τους ζωντανά. Πάντα με εξιτάρει η ιδέα να παίζω με νέους μουσικούς κι έτσι δέχθηκα. Μετά από αυτές τις εμφανίσεις, έπεσε η ιδέα να γράψουμε μαζί ένα album, όπως κι έγινε. Οι ηχογραφήσεις έγιναν εν μέρει στο Λονδίνο και εν μέρει στις ΗΠΑ. Δεν μας πήρε πολύ χρόνο, σε ένα δεκαήμερο το είχαμε τελειώσει. Είμαι πολύ ευχαριστημένος από το αποτέλεσμα. Νομίζω ότι καταφέραμε να συνδυάσουμε πλήθος από διαφορετικά μεταξύ τους μουσικά στοιχεία, ότι καταφέραμε να συνδυάσουμε το «παλιό» και το «καινούριο», που είναι για μένα πάντα το ζητούμενο.
Ethio Jazz: Αυτό που ονομάστηκε ethio jazz, ξεκίνησε από τις ηχογραφήσεις που έκανα στο Λονδίνο περίπου στα μέσα του 60. Εκείνο τον καιρό είχα τη τύχη να ακούσω ζωντανά μουσικούς όπως τον Ronnie Scott, τον Tubby Hayes και τον Joe Harriot, οι οποίοι με έμπασαν στην jazz. Δοκίμασα μάλιστα διάφορα όργανα, τρομπέτα, κλαρινέτο, κήμπορντς… Επί της ουσίας ήταν jazz μουσική, η οποία όμως αντηχούσε τις μουσικές παραδόσεις της Αιθιοπίας. Ήταν επίσης μια μουσική «ανοιχτή». Δεν είχε στεγανά. Είχε latin στοιχεία, pop στοιχεία...Ήταν αν θες μια πρώιμη εκδοχή αυτού που ορίζεται σήμερα ως world music. Τι κάνει τόσο ξεχωριστή τη μουσική της Αιθιοπίας; Νομίζω το γεγονός ότι πρόκειται για μια πολυπολιτισμική χώρα, στην οποία κατοικούν διαφορετικές εθνότητες, με διαφορετικές παραδόσεις και μουσικές, οι οποίες έσμιξαν. Επιπλέον, μολονότι η Αιθιοπία ήταν μάλλον απομονωμένη από τον υπόλοιπο κόσμο επί χρόνια, ξενόφερτα στοιχεία μπολιάστηκαν με τις μουσικές των ντόπιων. Δηλαδή, πρόκειται για μια μουσική που ενώ διατηρεί την αυθεντικότητά της, συγχρόνως δεν είναι «κλειστή» στις επιδράσεις απ’ έξω.
Η σχέση του με τον Mahmoud Ahmed: Στην καριέρα μου συνεργάστηκα ως παραγωγός με πολλούς σπουδαίους μουσικούς και ερμηνευτές. Με τον Alemyehu Eshete, με την Hirut Bequele, με τον Mahmoud Ahmed. Νοιώθω περήφανος ιδιαίτερα για τις ηχογράφησες που έκανα παρέα με τον Mahmoud. Νομίζω ότι είναι ένας από τους καλύτερους τραγουδιστές που έχουν υπάρξει. Βλεπόμαστε ακόμη, καθώς κατοικεί κι αυτός στις ΗΠΑ. Δίνει ακόμη συναυλίες και ηχογραφεί. Κάποιες φορές παίζουμε και παρέα. Θέλω εδώ να πω ότι στην Αιθιοπία υπάρχουν και σήμερα πολλά μουσικά ταλέντα. Νομίζω όμως ότι αρκετοί από αυτούς τους νεότερους μουσικούς παραμένουν πολύ προσκολλημένοι στην ethio jazz του τότε. Αυτό το πράγμα παίχθηκε πριν 40 χρόνια. Νομίζω ότι είναι προτιμότερο να αναζητήσουν τον δικό τους δρόμο και να βρουν το δικό τους στιλ. Πάντα θέλω να ακούω νέα πράγματα.
Η επιρροή του Δούκα: Γνώρισα τον Duke Ellington το 73, όταν εμφανίστηκε με την ορχήστρα του στην Αντίς Αμπέμπα ως «Αμερικανός πρεσβευτής της jazz». Με άκουσε να παίζω και του φάνηκε ενδιαφέρον. Έτσι, κατέληξα να κάνω μια σειρά από ενορχηστρώσεις για την μπάντα του, που επίσης του άρεσαν πολύ. Τι άλλο να πω; Είμαι απλώς υπερήφανος που είχα την ευκαιρία να συνεργαστώ μαζί του. Ο Duke Ellington ήταν ο μουσικός που θαύμαζα περισσότερο από κάθε άλλον.
Heliocentics, Either/Orchestra: Εξαιρετικοί μουσικοί. Τους γνώρισα πριν από χρόνια, στο Λονδίνο και στη Βοστώνη, αντίστοιχα. Έκτοτε παίζουμε σταθερά μαζί, όποτε μας δοθεί η ευκαιρία.
Broken Flowers: Ο Jim Jarmusch προσέγγισε τη μουσική μου ως αγνός φαν και τη χρησιμοποίησε με σεβασμό στην ταινία του. Τον ευχαριστώ γι’ αυτό, γιατί μέσω της ταινίας η μουσική μου έγινε γνωστή σε πολλούς νέους ανθρώπους και όχι μόνο. Στις συναυλίες μου σε πολλές χώρες της Ευρώπης, στην Αγγλία, στο Βέλγιο, στην Ιταλία κλπ., το κοινό αποτελούνταν από ανθρώπους κάθε ηλικίας, γεγονός που με χαροποιεί. Αναμφισβήτητα, η ταινία του Jarmusch βοήθησε ώστε αυτά τα κομμάτια που ηχογραφήθηκαν πριν από 60 χρόνια να περάσουν στα σημερινά ακροατήρια. Περισσότερο με χαροποιεί που συναντώ νέους ανθρώπους, οι οποίοι έχουν κάνει τρομερή έρευνα γύρω από τη μουσική μου και τη μουσική της Αιθιοπίας. Είναι καλό σημάδι. Δείχνει ότι υπάρχουν άνθρωποι που ενδιαφέρονται, που την ψάχνουν. Αυτή είναι και η συμβουλή που δίνω στους νέους. Ψάξτε, ψάξτε, ψάξτε…
*Σημ: Αποσπάσματα από συνέντευξη που είχε παραχωρήσει ο Mulatu Astatke στον υπογράφοντα, η οποία είχε δημοσιευθεί για πρώτη φορά στο το 2009 στο περιοδικό Jazz + Τζαζ.
ΙΝΦΟ: Ο Mulatu Astatke, ο θρυλικός πρωτοπόρος της αιθιοπικής τζαζ, έρχεται στην Αθήνα στις 25 Σεπτεμβρίου 2025, στο Θέατρο Βράχων, και υπόσχεται να προσφέρει στο κοινό μια μοναδική μουσική εμπειρία γεμάτη ρυθμό και αυτοσχεδιασμό.
Εισιτήρια: https://www.more.com/gr-el/tickets/music/mulatu-astatke-2025
