Λίγες ημέρες πριν, διαβάσαμε πως οι Godspeed You! Black Emperor απέσυραν όλη τη δισκογραφία τους από το Spotify, το Tidal και το Apple Music, αφήνοντας τη μουσική τους διαθέσιμη μόνο στο Bandcamp. Μικρά ή μεγαλύτερα groups και σόλο δημιουργοί, επικαλούνται ως λόγο αποχώρησης τις επενδύσεις του CEO του Spotify, Daniel Ek, στη Helsing, μια εταιρεία με έδρα το Μόναχο που αναπτύσσει drones και τεχνητή νοημοσύνη για στρατιωτικές επιχειρήσεις. Είναι απολύτως σαφές αυτό που λέει ο Jamie Stewart των Xiu Xiu: «Μπορεί οι μπάντες να έχασαν κόντρα στο streaming αλλά η μουσική είναι, και δεν υπάρχει άλλη λέξη γι' αυτό, ιερή για εμάς. Δεν θέλουμε να αμαυρώνεται από δισεκατομμυριούχους που κάνουν εμπόριο πολέμου.»
Το ηθικό ανάστημα των Xiu Xiu, των King Gizzard & the Lizard Wizard, και όλων όσων αποχωρούν δε σημαίνει τίποτε για τους αριθμούς. Η Spotify Technology SA είδε τη μετοχή της να ενισχύεται κατά 6,9% στο Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης, στα 670,37 δολάρια, μετά την ανακοίνωση ότι αυξάνει τις τιμές των premium συνδρομών σε δεκάδες αγορές εκτός ΗΠΑ. Η ανακοίνωση έρχεται μία εβδομάδα μετά τα απογοητευτικά οικονομικά αποτελέσματα, όπου η Spotify εμφάνισε ζημίες λόγω μεγαλύτερων δαπανών για μισθούς από τις προβλεπόμενες. Όμως ο οργανισμός βασίζεται στους πιστούς συνδρομητές. Μόνο αυτοί θα άλλαζαν την πορεία των πραγμάτων με μαζικές αποχωρήσεις. Ή αν έφευγαν οι μεγάλοι παίχτες που συγκεντρώνουν το μεγαλύτερο κομμάτι της πίτας.
Μιας και κάτι τέτοιο μοιάζει απίθανο, τι μένει στους ανεξάρτητους καλλιτέχνες ή στους λιγότερο τουριστικούς ακροατές από το να εκτοξεύουν βολές και να κυνηγούν φαντάσματα; Η αναζήτηση ενός ηθικότερου πλαισίου, ενός μοντέλου με διαφορετική φιλοσοφία, μιας μικρότερης πλατφόρμας. Άρχισα να ψάχνω για τη Nina Protocol, χάρη σε μια instagram ανάρτηση της αγαπημένης Numero Group (ότι πρέπει είναι για την επάνοδό σας η ακρόαση του προ τριετίας podcast της σειράς Label Focus από το αρχείο των MyPodcasts του Avopolis.gr), όπου ανακοίνωνε πως ο κατάλογός της θα βρίσκεται πλέον στη Nina. Κάπως έτσι, βρέθηκα στη σελίδα Mushmouth του Riley McShane στο Substack, όπου συνάντησα μια εκτενή επισκόπηση της περίπτωσης της. Ο McShane οδηγήθηκε σε αυτή, απερχόμενος του Spotify, αναζητώντας στα πρότυπα του Bandcamp (παρά τις όποιες σκιές που δημιουργήθηκαν με την εξαγορά από την Songtradr), μια πλατφόρμα που να προέρχεται DIY μουσικές σκηνές και να προσδοκά στο να ξαναφέρει την αίσθηση της κοινότητας και της διασύνδεσης που απουσιάζει από τα μεγάλα streaming services.
Όπως ανέφερε, η Nina χρησιμοποιεί blockchain, αλλά όχι με τον κερδοσκοπικό τρόπο των NFTs. Αντί να μετατρέπει τη μουσική σε tokens προς αγοραπωλησία, ήθελε να δημιουργήσει κάτι σαν δημόσια βιβλιοθήκη Web3: ένα αρχείο πολιτισμού μόνιμα διαθέσιμο και ανεξάρτητο τα χούγια των μεγάλων labels. Μετά από μια δύσκολη αρχή (καθώς οι χρήστες έπρεπε να διαθέτουν crypto-wallet και Solana), η πλατφόρμα εξελίχθηκε. Το 2023 λανσαρίστηκε η Nina v2, όπου καταργήθηκε η υποχρεωτική χρήση κρυπτονομισμάτων, προστέθηκαν παραδοσιακές πληρωμές, multi-track κυκλοφορίες (άλμπουμ/EPs), κι απεριόριστο δωρεάν streaming. Το σημαντικότερο είναι πως οι καλλιτέχνες λαμβάνουν το 100% των εσόδων. Η Nina δεν κρατάει προμήθεια. Έχει ενδιαφέρον πως στο κείμενο που έγραψε στις 18 Φεβρουαρίου του 2025, διατύπωνε την απορία πως labels σαν την Light In The Attic ή τη Numero δεν είχαν ακόμη διοχετεύσει τον κατάλογό τους στη Nina. Ευτυχώς η τελευταία κατάλαβε το point του συντάκτη αλλά και το μοντέλο της πλατφόρμας. Οι Domino Recording Co., Mad Decent, Fat Possum Records, Polyvinyl Records, RVNG Intl., Hyperdub, Mexican Summer και Year0001 είναι μερικά από τα labels που συνεργάζονται με την πλατφόρμα.
Προφανώς και του φαινόταν περίεργο πως μπορεί να επιβιώσει μια πλατφόρμα streaming μουσικής που ξεκίνησε το 2021 και παραμένει χωρίς συνδρομή, πως γίνεται να προσφέρει απεριόριστη δωρέαν ακρόαση και το 100% των χρημάτων να πηγαίνει στους καλλιτέχνες; Η μόνη εξήγηση που δόθηκε σχετικά με τα γενικά έξοδά τους είναι ότι η εταιρεία πούλησε ένα μερίδιο 18% της Nina σε επενδυτές το 2022, και με μια λιτή ομάδα λιγότερων από 10 υπαλλήλους πλήρους απασχόλησης, κατάφεραν να επεκτείνουν αυτή τη χρηματοδότηση σε μια περίοδο σημαντικής ανάπτυξης τα τελευταία 2 και κάτι χρόνια. Ωστόσο, είναι εύλογο το ενδεχόμενο να προστεθούν κάποιες πληρωμένες λειτουργίες ώστε να δημιουργηθούν έσοδα, στοχεύοντας και στους ακροατές αλλά και στους δημιουργούς. Δε διαφαίνεται κάποιος άλλος δρόμος για τη Nina αν θέλει να επιβιώσει για πολύ. Αν πράγματι στοχεύει στο να διαμορφώσει μια νέα πραγματικότητα, όπου οι νέες μουσικές ανακαλύψεις θα βγαίνουν από το πηγάδι της.
Αν δημιουργήσετε κι εσείς account, θα δείτε πως προβλήματα υπάρχουν. Στο τεχνικό κομμάτι παραμένει ασταθής, οι επιλογές είναι περιορισμένες, δεν έχει αλγοριθμικές ευκολίες, απαιτεί ξεψάχνισμα και χρόνο, αλλά σαφώς μένει πιστή στο πλαίσιο των τεσσάρων αξιών που προβάλλει: Πλατφόρμα μουσικής, εργαλείο αυτο-έκδοσης, online δισκοπωλείο (φτηνών ή και δωρεάν επιλογών), σπίτι για μουσικές κοινότητες. Οι ιδρυτές της Nina, Jack Callahan, Mike Pollard και Eric Farber, ευαγγελίζονται ένα δικαιότερο, ανθεκτικό μουσικό οικοσύστημα, τη διαμόρφωση μιας μεσαίας μουσικής τάξης, αποκεντρωμένη από το σημερινό τοπίο που ωφελεί μόνο το κορυφαίο 1% των καλλιτεχνών, όπως είχαν πει στην περσινή συνέντευξη τους στο Dazed. Εμπνεύστηκαν από την ακτιβιστική όψη του MySpace, μεγάλωσαν με το Napster, οπότε δικαίως χαρακτηρίζονται ως μια ανεξάρτητη μπάντα παρά σαν μια startup, μιας και ο έως τώρα στόχος είναι να αφήσει περισσότερα χρήματα και έλεγχο στους καλλιτέχνες.
Ο καιρός και η συμμετοχή σας/μας θα δείξει αν θα τα καταφέρουν. Για την ώρα ακούω την post bossa nova του John Roseboro από το Brooklyn, που παρότι παραμένει στο Spotify (με 90 χιλιάδες μηνιαίους ακροατές), δε θα είχα ανακαλύψει αν δε χανόμουν στις προτάσεις της Nina.
