Κάθε χρόνο, από το 1963 έως το 1969, οι Beatles ηχογραφούσαν ένα σύντομο χριστουγεννιάτικο μήνυμα για τους θαυμαστές τους, αποτελούμενο από κάλαντα, σκετσάκια, αυτοσχέδια τραγουδάκια, φάλτσες εκτελέσεις παραδοσιακών καλάντων, αστεία και ευχαριστίες προς τους πιστούς "Beatle People". Κάθε ηχογράφηση τυπωνόταν σε ένα εύκαμπτο δισκάκι 7 ιντσών (flexi disc) και ταχυδρομούνταν δωρεάν στα επίσημα μέλη των fan club σε Ηνωμένο Βασίλειο και Ηνωμένες Πολιτείες. Το 1970, μετά τη διάλυση του συγκροτήματος, η Apple συγκέντρωσε και κυκλοφόρησε μια συλλογή με τα επτά αυτά μηνύματα.
Ακολουθώντας το παράδειγμά των Βeatles κάθε χρόνο ενδίδω σε μια προσωπική χριστουγεννιάτική παράδοση να σας παρουσιάζω μέσω podcast ή κειμένου ένα διαφορετικό "Xmas OST" και μία- δύο λίστες (φέτος δύο, μία δική μου για αυτούς που αγαπούν και μία του David Byrne για αυτούς που μισούν τα Χριστούγεννα) που κάπως διαφέρουν από τις υπόλοιπες των ημερών.
Raveonettes – Wishing You A Rave Christmas
Αν ψάχνεις κάτι πιο offbeat, κάτι πιο μελαγχολικό, γλυκό σαν κουραμπιέ, αλλά όχι και σαν μελομακάρονο, εδώ σε έχω. Raveonettes που διατηρούν την cool ταυτότητά τους και την πασπαλίζουν και μια γιορτινή διάθεση, διασκευάζουν το κλασικό “Christmas (Baby Please Come Home)” της Darlene Love προσθέτοντας τα γνωστά τους βαριά μπάσα και τα ατμοσφαιρικά synths, γράφουν το “Come On Santa” που ανεβάζει κάπως παιχνιδιάρικα τους ρυθμούς με καμπανάκια και καθαρές κιθάρες και το “Christmas Ghosts” για να γαρνίρουν αυτό το ep – κατάλληλο δώρο για χριστουγεννιάτικη κάλτσα- με μια πιανιστική μελαγχολία. Παραμένει το γνωστό wall of sound και το garage-rock των Raveonettes, λίγο πιο γιορτινό απλώς, σε καμία περίπτωση ενοχλητικά εορταστικό. Βαριές παραμορφωμένες κιθάρες, παχιά θορυβώδη layers, επίμονα μοτίβα και ψυχρές αποστασιοποιημένες φωνές. Η χαρά των Χριστουγέννων κάτω από στρώσεις νοσταλγίας και μοναξιάς, Χριστούγεννα υπόγεια, θορυβώδη, σκοτεινά, ο Burton σε πικάπ.
Bright Eyes – A Christmas Album
Ό,τι και να πω για τους Bright Eyes δεν είναι ικανό να περιγράψει εκείνη την πρώτη φορά που τους άκουσα σε ένα δισκάδικο στην Berwick. Αυτή η φωνή από την Ομάχα, ο ήχος της ξεχωριστής καλλιτεχνικής κοινότητας της Saddle Creek και τα Χριστούγεννα μαζί δεν μπορεί παρά να οδηγούν σε μια μαθηματική συνάρτηση που δεν ξεχνιέται εύκολα. Βάλ’ το να παίζει τα τριήμερα Χριστουγέννων και Πρωτοχρονιάς και άνοιξε το παράθυρο της μελαγχολίας σε ευθύγραμμες εκτελέσεις παραδοσιακών και σύγχρονων χριστουγεννιάτικων τραγουδιών. “White Christmas”, “Blue Christmas”, “Little Drummer Boy” που απλώνεται σε επτά λεπτά με τρεις κρουστούς και μια χάλκινη μπάντα κι άλλα πολλά, για να απολαύσεις μια indie/emo εκδοχή των χριστουγεννιάτικων τραγουδιών. Εννοείται πως δεν θα βρεις ένα κλασικό «feel-good» Christmas album, αλλά μια πιο υποτονική, εσωστρεφή εκδοχή του εορταστικού πνεύματος με σχόλια περί οικογενειακής απογοήτευσης, κενού καπιταλισμού, ματαιότητας της αγάπης και απόλυτης μοναξιάς. Συστήνεται περισσότερο για fans, ιδανικό μάλιστα για οπαδούς του ήχου των πρώιμων Bright Eyes και συνεργατών τους (Maria Taylor), αλλιώς μπορεί να σου φανεί κάπως νωθρό -προειδοποιώ. Μελαγχολικό, ζεστό, ονειρικό και νοσταλγικό. Πάντα ένα δάκρυ στο κλείσιμο για την τετράλεπτη αφήγηση-απαγγελία του παππού.
The Beach Boys – The Beach Boys’ Christmas Album
Ένα από τα πιο εμβληματικά χριστουγεννιάτικα άλμπουμ της pop μουσικής με την υπογραφή της οικογένειας Wilson δεν προσπαθεί να δημιουργήσει τον παραδοσιακό, χειμωνιάτικο «μαγικό κόσμο» των Χριστουγέννων, αλλά αντίθετα, φέρνει στην καρδιά του χειμώνα τον ήλιο και τη θάλασσα της Νότιας Καλιφόρνιας, το σερφ, τα μικρά αυτοκίνητα και την καλοκαιρινή αύρα, με κεντρικό χαρακτήρα το “Little Saint Nick”, τον αγαπημένο Άγιο Βασίλη των Beach Boys. Καθαρή καλιφορνέζικη surf pop γεμάτη αθωότητα και παιδική χαρά. Δίπλα σε αυτά, στοιχεία κοινωνικού σχολιασμού στο “Santa’s Beard” και στιγμές συγκινησιακής φόρτισης στο “Auld Lang Syne”. Ορχήστρα 40 μουσικών που μια ηχητική μεγαλοπρέπεια την φέρνει, όπως και να το κάνεις, χωρίς ωστόσο να χάνεται η ζωντάνια και η ανεμελιά. Ο Dick Reynolds μέσα σε αυτό, εξ ου και η επιρροή των The Four Freshmen στις ενορχηστρώσεις. Πέντε πρωτότυπα τραγούδια και επτά κλασικά χριστουγεννιάτικα κι οι Beach Boys εγκαταλείπουν τη θερμή Καλιφόρνια και αναγκάζονται να φορούν χοντρά μάλλινα ρούχα για την αφελή, αλλά αθώα εικόνα που επιδίωκε η δισκογραφική. Ο Al Jardine τραγουδάει ως κύρια φωνή σε τραγούδι των Beach Boys (“Christmas Day”) πρώτη φορά, το πρώτο single του άλμπουμ, “The Man With All The Toys”, διαρκεί μόλις 92 δευτερόλεπτα και το “We Three Kings Of Orient Are”, 4:04 λεπτά – το μεγαλύτερο τραγούδι που ηχογράφησαν οι Beach Boys σε όλη τη δεκαετία του 1960, το “The Beach Boys’ Christmas Album”, ένα χρόνο μετά, σαν να ανταγωνίζεται το “A Christmas Gift For You From Phill Spector” (1963). Ένα από τα λίγα εορταστικά άλμπουμ που έχουν αντέξει στο χρόνο, μείξη διασκέδασης και ποιότητας από μια μπάντα που αποδεικνύει ότι μπορεί να μετατρέψει ακόμα και ένα εορταστικό concept σε classic pop album, διατηρώντας το προσωπικό της στυλ αναλλοίωτο. Άλμπουμ απόλαυση και γιορτή του ήλιου, της θάλασσας και της καλιφορνέζικης surf pop, που μπορεί να απολαύσεις κάθε εποχή.
Imagene Peise – Santa Eets Christmas
Μέρα που ανακοινώθηκε από το Release η συναυλία των Flaming Lips στην Ελλάδα εγώ συμπωματικά γράφω για αυτούς και την πιο εναλλακτική και ψυχεδελική προσέγγιση στα χριστουγεννιάτικα κλασικά τραγούδια, το δικό τους "Atlas Eets Christmas". 2014 κι οι Flaming Lips απ’ ό,τι φαίνεται έχουν κέφια. Συγκεντρώνουν και διασκευάζουν μια σειρά από χριστουγεννιάτικά τραγούδια και για να προσθέσουν λίγη μυστηριώδη αύρα τα κυκλοφορούν με το ψευδώνυμο "Imagene Peise". Πρόκειται σύμφωνα με αναζητήσεις στο διαδίκτυο για μια τραγική φιγούρα, μια καταδικασμένη Ιρακινή τζαζ πιανίστρια. Στο οπισθόφυλλο του άλμπουμ αναφέρεται ότι η ηχογράφηση έγινε στις αρχές της δεκαετίας του ’70. Τον δίσκο ηχογράφησε μαζί με τον Ominog Bangh στο συνθεσάιζερ και τον Shineyou Bhupal στα drones, το σιτάρ και τη βαρύτονη ταμπούρα. Αυτή υποτίθεται ότι είναι η μοναδική ηχογράφηση της Peise και φημολογείται πως αυτοκτόνησε το 1978. Όλα αυτά μοιάζουν πολύ θλιβερά, μέχρι να συνειδητοποιήσεις ότι πρόκειται για μια καλοστημένη φάρσα των The Flaming Lips. Ναι, η Imagene Peise (Imagine Peace) είναι ψευδώνυμο του ταλαντούχου Steven Drozd για να παρουσιάσει την πιο δροσερή και ανανεωτική συλλογή κλασικών χριστουγεννιάτικων συνθέσεων που έχεις ακούσει εδώ και πάρα πολύ καιρό. Σκέψου το Vince Guaraldi Trio να ξαναδημιουργεί το χριστουγεννιάτικο άλμπουμ των “Peanuts” βαθιά στην καρδιά της Βαγδάτης, πιθανότατα με τη βοήθεια κάποιων παραισθησιογόνων. Xαλαρή, μελωδική, πιάνο-κυριαρχούμενη μουσική με διακριτικά «Lips» στοιχεία (sitar, Moog synths) και "hi-fi crackling" ήχο που προσθέτει μια ρετρό αίσθηση. Artwork που θυμίζει έντονα τις περισσότερες δουλειές των Lips, και αυτοκόλλητο στο εξώφυλλο “Love Is The Answer – Merry Christmas From The Flaming Lips!”. Εξωτική συλλογή τραγουδιών που αποπνέει ταυτόχρονα χαρά, έμπνευση αλλά και μια γλυκιά μελαγχολία. Η ιδέα μιας νεαρής Ιρακινής μουσικού που παίζει χριστουγεννιάτικα κλασικά τραγούδια στην καρδιά της Μέσης Ανατολής, και μάλιστα με τόση αγάπη και ποιότητα, δημιουργεί μια αίσθηση ενότητας που σίγουρα έχουμε ανάγκη.
Bob Dylan – Christmas In The Heart
Εμπορική επιτυχία μεγάλη, οι fans κι οι κριτικοί σε σοκ, μα τι κάνει αυτός ο Dylan και τι θέλει να πει. Φάρσα ή όχι το “Christmas In The Heart”, θα μπορούσε κάποτε να το αποκηρύξει, όπως το “Self Portrait”, ο ίδιος ωστόσο δηλώνει ότι τα κάλαντα αποτελούν τα πρώτα folk τραγούδια που ήξερε απ’ έξω, γιατί όχι λοιπόν. Μελαγχολικά, σκοτεινά και τραγικά ξυπνούν το παιδί μέσα του, ανακατεύονται με pop standards του 21ου αιώνα, καταφέρνουν να συγκεντρώσουν χρήματα για την καταπολέμηση της φτώχειας κι όλα αυτά τον Οκτώβριο του 2009. Οι γνωστοί μουσικοί του Dylan τότε, και δίπλα τους ο Hidalgo των Los Lobos στο ακορντεόν, το μαντολίνο, το βιολί και την κιθάρα, καθώς και ο σπουδαίος κιθαρίστας του Σικάγο Phil Upchurch, ηχογραφήσεις αυτοσχέδιες και εξαιρετικά μελετημένες (ο Ντίλαν και οι μουσικοί του άκουσαν διάφορες ηχογραφήσεις από κάθε ένα κομμάτι και στη συνέχεια αποφάσισαν την καλύτερη προσέγγιση). Χριστουγεννιάτικο δώρο ενός ηλικιωμένου καλλιτέχνη προς τα εγγόνια του ή απλώς μας “παίζει”; Κι όταν τραγουδά με απόλυτα σοβαρό ύφος για τη Γέννηση (“Where meek souls will receive him / Still the dear Christ enters in”), είναι αυτό μια αναζωπύρωση του ενδιαφέροντός του για τον χριστιανισμό ή ένα γενικό αίσθημα εορταστικής καλοσύνης; Δεν μπορείς παρά να χαμογελάς με την ικανότητά του Dylan να μας κρατά σε αβεβαιότητα και απορία, ειδικά όταν μετά το συμβατικό εξώφυλλο με τη ζωγραφιά μιας άμαξας που διασχίζει με ορμή τα χιονισμένα τοπία αντικρίζεις την Bettie Page, το διάσημο pin-up μοντέλο, ντυμένη Άγιο Βασίλη, με τιράντες και σουτιέν που ξεχειλίζει. Οι σκεπτικιστές θα πρέπει να πάνε στο YouTube και να δουν το video clip του “Must Be Santa” με τον αποσβολωτικό κατάλογο Αμερικανών προέδρων και τον Dylan σε μια punk εκδοχή του Άγιου Βασίλη του Dickens μέσα σε μια χαοτική γιορτή που αρχίζει να ξεφεύγει.. Είναι μάταιο να προσπαθείς να προβλέψεις την επόμενη κίνηση του Dylan. Εδώ μάλλον είπε να δείξει τη χαζοχαρούμενη πλευρά του και τη δική μας βέβαια, όπως αυτή εκδηλώνεται τα Χριστούγεννα, κι ενώ μπορεί να σκέφτεσαι ότι το κοκτέιλ Dylan-κάλαντα δεν θα πετύχαινε ποτέ, άκου να δεις τι γίνεται.
Χάρης & Πάνος Κατσιμίχα – Η Αγέλαστη Πολιτεία και οι Καλικάτζαροι
Άλμπουμ- παραμύθι από το 1998 με το οποίο μεγάλωσα τα παιδιά μου και μεγαλώστε τα κι εσείς, και μικρύνετε ξανά κι οι ίδιοι, και μεγαλώστε ξανά, γιατί ο Χάρης και ο Πάνος Κατσιμίχας αφηγούνται μια χριστουγεννιάτικη ιστορία γεμάτη χιούμορ και σαρκασμό που σε ακινητοποιεί, σε γεμίζει ένα αίσθημα γλυκό, σε εκτινάσσει από τον καναπέ. Μια μικρή αλληγορία για την ελληνική πραγματικότητα, ειπωμένη με πικρό και ταυτόχρονα τρυφερό τρόπο, εορταστικό τραγούδι που ξεφεύγει από την αθωότητα ή τη φολκλόρ ευκολία. Σάτιρα, κοινωνικής παρατήρηση και υπόγεια μελαγχολία, η «αγέλαστη πολιτεία» ως μεταφορά ενός κόσμου εγκλωβισμένου στη σοβαροφάνεια, την απάθεια και τη μικροαστική κανονικότητα, με «καλικάντζαρους» —φιγούρες λαϊκής μυθολογίας—σύμβολα του παραλόγου, της αταξίας και της κρυμμένης αλήθειας που αναδύεται μόνο τις μέρες των γιορτών. Παραμύθι όχι φυγή, αλλά κριτική στην εξουσία, την κοινωνική υποκρισία και τη συλλογική αμνησία. Απλές μελωδίες, λαϊκά και ροκ στοιχεία, έμφαση στον λόγο και μια εσκεμμένη λιτότητα που αφήνει τα τραγούδια να «αναπνεύσουν». Χριστούγεννα όχι ως γιορτή, αλλά ως ρωγμή, όπου οι «καλικάντζαροι» —οι φόβοι, οι ενοχές, οι αλήθειες— έρχονται στην επιφάνεια. Παραμύθι που δεν σε βάζει για ύπνο, αλλά σε ξυπνά, άλμπουμ που σε “σκουντάει” κι επιβεβαιώνει την ικανότητα των Κατσιμίχα να συνδυάζουν το παραμύθι με την κοινωνική κριτική, και τη λαϊκή μυθολογία με τη σύγχρονη ελληνική εμπειρία. Δίσκος, για να δούμε τι συμβαίνει και πίσω από τα λαμπιόνια.
