Στη σύγχρονη μουσική βιομηχανία δεν χρειάζεται να είσαι Sonic Youth για να σηκωθεί θόρυβος γύρω σου. Αρκεί ένα viral video, μια στρατηγική εξιδανίκευσης, λίγη αυτοπεποίθηση α λα Gaspar Noé και βουαλά: το κοινό διψάει για μύθο περισσότερο απ’ ό,τι διψάει για ένα καλό τραγούδι. Οι Dogma έγιναν το τέλειο παράδειγμα αυτού, όχι βέβαια με δική τους ευθύνη, όσο με την τρομακτική αποτελεσματικότητα του οικοσυστήματος στο να ψήνει «φαινόμενα» πριν καν αυτά αποκτήσουν ουσία. Και η αλήθεια είναι πως το hype σήμερα λειτουργεί σαν καπνός στο δωμάτιο: σε κάνει να δακρύζεις πρώτος, να νομίζεις πως βλέπεις κάτι συγκλονιστικό, μέχρι να καταλάβεις ότι απλώς καίγεται το φαγητό που έβαλες στον φούρνο.
Ζούμε σε μια βιομηχανία που κινείται με την εγρήγορση που είχε ο Τζάρμους όταν έγραφε για τους ήρωες που «δεν χωράνε στο πλάνο». Τα labels, τα media, το TikTok όλοι ζητούν αιώνια νεότητα και άμεσο αποτέλεσμα. Κανείς δεν έχει χρόνο για αργή εξέλιξη, για σιωπή, για λάθη. Σαν να έχει ο κόσμος συλλογικά αποφασίσει ότι η δημιουργικότητα πρέπει να είναι ένα συνεχές screenshot, όχι μια μακρά διαδρομή από την αμφιβολία στη διαμόρφωση και τη δημιουργία.
Οι Dogma βρέθηκαν μέσα σε αυτήν την αρπάγη. Η βιομηχανία τις υποδέχθηκε όχι ως καλλιτέχνες που κάνουν τα πρώτα βήματα, αλλά ως προκάτ είδωλα που οφείλουν να παραδώσουν το «τέλεια κουρδισμένο» τώρα. Έτσι όμως, το οποιοδήποτε στραβοπάτημα χρωματίζεται σαν προδοσία και όχι σαν φυσιολογική εξέλιξη. Και εδώ χωράει λίγη αυτοκριτική, γιατί και εγώ, κι εσύ, κι όλοι όσοι γράφουμε για μουσική, έχουμε ένα μικρό μερίδιο στην υπερ-αντλία του hype. Κάποτε ο μουσικογράφος ήταν εκείνος που κρατούσε σημειώσεις σε συναυλίες στο Ρόδον ή στη Λιοσίων και αργότερα επιχειρούσε να περιγράψει τι άκουσε. Σήμερα, όμως, το παιχνίδι ζητάει διαρκώς νέο content: ταχύ, έντονο, αυτό που θα «τσιμπήσει».
Η υπόθεση των Dogma δείχνει ότι τα media μπορούν, χωρίς να το καταλάβουν, να μετατρέψουν ένα καλλιτεχνικό γεγονός σε meme. Κι όταν το meme στραβώσει, όλοι κάνουν πίσω λες και δεν ήταν κανένας εκεί.
Όμως, υπάρχει και κάτι πιο ανθρώπινο πίσω από όλα αυτά: η ευαλωτότητα. Για κάθε μπάντα που σηκώνεται στα γόνατα και τα καταφέρνει παρά τον θόρυβο, υπάρχουν δέκα που γονατίζουν από το βάρος της. Οι Dogma βρέθηκαν εκτεθειμένες σε ένα αδηφάγο spotlight που δεν τους αναλογούσε (τουλάχιστον όχι ακόμα) και ίσως αυτό είναι το πιο σκληρό μάθημα για όλους: ότι η επιτυχία χωρίς χρόνο, χωρίς σταδιακή δουλειά, μπορεί να μοιάζει με δωράκι που στο δίνουν μόνο και μόνο για να κοιτάξουν πώς θα το ανοίξεις.
Έχει κάτι το σχεδόν ντοστογιεφσκικό η ιστορία των Dogma. Είναι σαν να παρακολουθείς μια μπάντα που γεννήθηκε μέσα στη θεατρικότητα (με ρούχα καλογριών, μάσκες, και μπόλικο metal μυστικισμό) και κατέληξε να ξεγυμνώνεται δημόσια από αυτούς ακριβώς τους συμβολισμούς. Κάποτε το σκηνικό τους μπορεί να θύμιζε μια σκοτεινή performance της Marina Abramović, αλλά σήμερα μοιάζει περισσότερο με το τρίτο act μιας ταινίας του Aronofsky, όπου τα φώτα σβήνουν απότομα και ξαφνικά όλοι αντιλαμβάνονται ότι η ιστορία έμπαζε από την αρχή. Και μετά ακολούθησε η πτώση.
Τρεις, πρώην μέλη της σκληρής μπάντας, η Grace Jane Pasturini (Lilith), η Amber Maldonado (Lamia) και η Patri Grief (Rusalka) βγήκαν μπροστά σαν να γύρισαν τον καθρέφτη προς τα μέσα. Στο κοινό, στα media, στην ίδια τη βιομηχανία. Μίλησαν για «μονομερείς αποφάσεις», «σπασμένες υποσχέσεις», «χειραγώγηση», «κακομεταχείριση», «ψέματα στους fans». Μίλησαν για κάποιον που δεν είναι μουσικός, αλλά «έκανε το συγκρότημα brand και τους ανθρώπους αναλώσιμα κομμάτια». Μίλησαν για μια ιστορία που δεν είναι πια δική τους.
«Ήμασταν μέρος των Dogma. Αγαπάμε αυτό το πρότζεκτ, αλλά αυτό που παρουσιάζεται σήμερα δεν είναι Dogma», αναφέρουν στη δήλωσή τους. «Στις περιοδείες είδαμε μονομερείς αποφάσεις, σπασμένες υποσχέσεις, χειραγώγηση, κακομεταχείριση και ψέματα προς τους fans». Προσθέτουν ακόμη ότι «το άτομο που τώρα ελέγχει το πρότζεκτ» αποτελεί «απειλή» για το μέλλον της μπάντας. Εξηγώντας ότι το συγκεκριμένο άτομο δεν είναι μουσικός, σημειώνουν: «Μετέτρεψε τη μπάντα σε brand και τους ανθρώπους σε αναλώσιμα κομμάτια. Πρόδωσε τους καλλιτέχνες, τους συνεργάτες και τους fans».
Κι εδώ, το σκηνικό αλλάζει. Γιατί όταν καλλιτέχνες σε μια μπάντα heavy metal που παριστάνει καλόγριες καταγγέλλουν πως ο πραγματικός εχθρός δεν είναι η εκκλησία ή η κοινωνική υποκρισία αλλά… ο μάνατζερ, τότε δεν έχεις ένα ακόμη μουσικό δράμα, αλλά μια πανέμορφη αλληγορία για το σήμερα. Για την μουσική βιομηχανία που μπερδεύει τις μάσκες με τα πρόσωπα.
Οι Dogma έδειξαν (με τον πιο θορυβώδη, σχεδόν κωμικοτραγικό τρόπο) πώς η μουσική βιομηχανία του 2025 έχει εξελιχθεί σε ένα τελετουργικό αποπροσωποποίησης. Οι μάσκες, που υποτίθεται ότι προστάτευαν την ταυτότητα, έγιναν σύμβολο της εύκολης αντικατάστασης. Όπως είπαν οι τρεις γυναίκες πρώην μέλη: «Οι μάσκες ήταν για να προστατεύουν την ταυτότητα, όχι για να αντικαθιστούν ανθρώπους».
Και κάπου εκεί ακούγεται μια ηχώ από τον Guy Debord: όταν η παράσταση κυριαρχεί πάνω στη ζωή, όλοι γινόμαστε αντικείμενα στο ράφι. Μόνο που εδώ οι "ρόλοι" γράφτηκαν με ψιλά γράμματα σε συμβόλαια που, όπως αποκάλυψε παραγωγός που κλήθηκε να συμμετάσχει, θύμιζαν «σκλαβιά». 100 δολάρια τη βραδιά, ενώ άλλα έσοδα κατέληγαν αλλού. Η σιωπή δεμένη νομικά. Ο φόβος κλειδωμένος σε clauses. Έτσι στήνεται το σύγχρονο θέατρο της μουσικής βιομηχανίας: πίσω από το θέαμα, από τα κοστούμια, από τη μυθολογία, κρύβεται η πιο παλιά ιστορία του κόσμου, δηλαδή εξουσία και εκμετάλλευση.
Το brand πάνω από την μπάντα
Το πιο ανησυχητικό σημείο; Η παραδοχή ότι το project "ήταν πάντα μεγαλύτερο από κάθε άτομο". Μια φράση που ακούγεται σαν corporate ποίημα που θα ζήλευε ο Don Draper των Mad Men. Εδώ η τέχνη δεν είναι πια το κάρβουνο που ανάβει φωτιές, όπως έλεγε ο Brecht. Εδώ η τέχνη γίνεται πακέτο με guidelines. Γιατί στην κυριαρχία του στεγνού management, η μπάντα είναι πλέον franchise. Αλλάζει μέλη όπως μια επιχείρηση ενός caf;è αλλάζει barista όποτε θέλει, γιατί ο προηγούμενος δεν χαμογελούσε όσο έπρεπε. όπως αντικαθίσταται ο barista στη Γλυφάδα όταν δεν χαμογελάει αρκετά. Η ιστορία των Dogma φωτίζει ακριβώς αυτό: ότι η σύγχρονη μουσική βιομηχανία έχει χτίσει μια λογική fast fashion. Και οι άνθρωποι; Ανακυκλώσιμο υλικό.
Κι όμως, υπάρχει ακόμη μια, πιο σκοτεινή, υποσημείωση: το "φεμινιστικό" περίβλημα, το make-up των καλογριών, το empowerment narrative, όλα αυτά χρησιμοποιήθηκαν (σύμφωνα με τις καταγγελίες) ως άλλοθι. Μια θλιβερή ειρωνεία: οι γυναίκες που παρουσιάζονταν ως σύμβολα δύναμης ήταν ταυτόχρονα δεμένες με συμβόλαια σιωπής. Δηλαδή, ο φεμινισμός ως marketing tool είναι χειρότερος από έναν μισογύνη αφεντικό: τουλάχιστον εκείνο δεν προσποιείται ότι σε υπερασπίζεται.
Άρα, αν κάτι μαθαίνουμε από αυτήν την ιστορία, είναι πως η μουσική βιομηχανία δεν αλλάζει απλώς με αλγόριθμους, TikTok ή streams. Αλλάζει γιατί αλλάξαμε εμείς. Θέλουμε εικόνες, σύμβολα, θόρυβο, μυστήριο, μυθολογία. Θέλουμε brands περισσότερο από μπάντες. Θέλουμε το σόου πιο πολύ από την αλήθεια, μέχρι που η αλήθεια χτυπάει την πόρτα και μας δείχνει ότι η λάμψη ήταν φτιαγμένη από βλαβερό πλαστικό. Οι Dogma έγιναν το σύμπτωμα μιας βιομηχανίας που τρέχει με την ταχύτητα ενός reel, αλλά κουβαλάει τα ίδια ήθη με έναν κακό εργοστασιάρχη του 1950. Μια βιομηχανία όπου το πιο επαναστατικό δεν μπορεί να είναι ένα concept, μια μάσκα, ένα outfit, αλλά… το να μιλήσεις.
Και αυτό έκαναν τα τρία πρώην μέλη. Είπαν ότι «η δύναμη αλλαγής ξεκινά από την υποστήριξη του κοινού». Είπαν ότι η αλήθεια και η δημιουργία είναι ακόμη εκεί. Ότι ο θόρυβος δεν σβήστηκε. Ίσως, τελικά, αυτό να είναι το πραγματικό μάθημα της ιστορίας των Dogma: ότι η μουσική βιομηχανία δεν χρειάζεται περισσότερα visuals, χρειάζεται περισσότερους ανθρώπους χωρίς μάσκες.
Και τι μας μαθαίνει αληθινά αυτή η ιστορία;
Ότι η σύγχρονη μουσική βιομηχανία πάσχει από FOMO. Θέλει να βρει το «επόμενο μεγάλο πράγμα» πριν καν αυτό υπάρξει. Ότι το κοινό ψάχνει συχνά όχι για μουσική, αλλά για ένα νέο αφήγημα. Ότι οι καλλιτέχνες είναι άνθρωποι, όχι data points. Και ότι όλοι μας, από τους δημοσιογράφους μέχρι τους ακροατές, χρειαζόμαστε λίγο λιγότερη ταχύτητα και λίγο περισσότερη ακρόαση. Ακρόαση πραγματική, επιμένω, όχι ξεπέτα scroll.
