Με αφορμή τα ογδοηκοστά του Καναδού ζωντανού θρύλου, που γεννήθηκε στο Τορόντο στις 12 Νοεμβρίου 1945, ο Θανάσης Μήνας επιλέγει 15 άλμπουμ από την πλούσια δισκογραφία του∙ είτε σόλο, είτε με τους Buffalo Springfield και τους Crosby, Stills, Nash & Young, είτε με το γκρουπ που τον συνοδεύει στο μεγαλύτερο μέρος της ζωής του, τους Crazy Horse.
15. Neil Young with Crazy Horse – Psychedelic Pill (Reprise, 2012)
Αν κάποιοι απογοητεύτηκαν ή απλώς αδιαφόρησαν για κάποιες από τις τελευταίες δουλειές του Neil Young και των Crazy Horse, το Psychedelic Pill ήταν «ένας δίσκος από τα παλιά». Δεν πρόκειται για μια ένδοξα ατημέλητη επιστροφή, «κακές νότες και όλα τα σχετικά». Η ποιότητα των συνθέσεων στο Psychedelic Pill είναι υψηλότατου επιπέδου και ένταση των είναι αμείλικτη από την αρχή μέχρι το τέλος. Το εναρκτήριο κομμάτι “Driftin' Back” έχει διάρκεια πάνω από 27 λεπτά, αλλά δεν χάνει ποτέ τον ρυθμό του, και στο τέλος, δεν υπάρχει ούτε ένα δευτερόλεπτο που θα έπρεπε να είχε χαθεί. Από την ακουστική εισαγωγή που μεταφέρει τον ακροατή πίσω στην εποχή των Buffalo Springfield, μέχρι τους στροβιλισμούς αντήχησης που καταλήγουν στο grunge των Crazy Horse, ο Young ενθαρρύνει το συγκρότημα και επιτρέπει στην κιθάρα του να περιπλανιέται σε εκφραστικά και πρωτότυπα μελωδικά lead. Ειδικά στη δεύτερη πλευρά, η ακολουθία του οκτάλεπτου "She's Always Dancing"με το στιβαρό, δεκαεξάλεπτο "Walk Like a Giant" ισοδυναμεί με κανονική, hard/psych rock ομοβροντία.
14. Neil Young with Pearl Jam – Mirror Ball (Reprise, 1995)
Η αναγέννηση του Young τη δεκαετία του '90 ως «ο Νονός του Grunge» κορυφώθηκε με τo τακίμι του με τους Pearl Jam, το μεγαλύτερο συγκρότημα στον κόσμο εκείνη την εποχή∙ πρώτα στα MTV Video Music Awards του 1993 και στη συνέχεια για ένα ολόκληρο άλμπουμ το 1995. Το Mirror Ball ήταν η πρώτη ηχογράφηση των Pearl Jam με τον πρώην ντράμερ των Red Hot Chili Peppers, Jack Irons. Αν και έπαιξαν στο γήπεδο των Pearl Jam, ηχογραφώντας στο Σιάτλ με τον αγαπημένο τους παραγωγό Brendan O'Brien, είναι σε μεγάλο βαθμό ένα άλμπουμ του Young. Το “I'm The Ocean” θέτει ισχυρή υποψηφιότητα για το καλύτερο τραγούδι του της δεκαετίας του '90, ενώ το “Song X” και το "Downtown" βάζουν για ύπνο τους νεόπλουτους της σκηνής του Σιάτλ. Προς τιμήν τους, οι Pearl Jam δεν καμώνονται τους stars του σετ∙ έχουν συνειδητά ένα ρόλο παρόμοιο μ’ αυτόν των Crazy Horse.
13. Neil Young with Crazy Horse – Sleeps with Angels (Reprise, 1994)
Από τις εναρκτήριες νότες πιάνου του "My Heart" μέχρι το φινάλε του "A Dream That Can Last”, το τελευταίο άλμπουμ στο οποίο ο Neil Young συνεργάστηκε με τον αείμνηστο παραγωγό David Briggs συνειδητά προκαλεί την πληγωμένη μελαγχολία του After the Gold Rush. Και αυτή η διάθεση ενισχύεται από το τελευταίο τραγούδι που ηχογραφήθηκε για το άλμπουμ, το ομώνυμο κομμάτι - την θλιβερή αντίδραση του Young στο σημείωμα αυτοκτονίας του Kurt Cobain. Ο Young συχνά χρησιμοποιούσε τους Crazy Horse (Ralph Molina, Frank Sampedro, Billy Talbot) σαν hard-rocking band, αλλά το Sleeps With Angels αποτυπώνει όλο το φάσμα της ευαισθησίας και της ευελιξίας τους.
12. American Stars 'n Bars (Reprise, 1977)
To i έχει κατά καιρούς χαρακτηριστεί ως «συνονθύλευμα» ή ως «το πιο αδύναμο από τα άλμπουμ της κλασικής περιόδου του Young». Ακόμα και αν -πιθανότατα- ισχύουν αυτά τα δεδομένα, ολόκληρη η πρώτη πλευρά του δίσκου είναι από μόνη της η πιο ολοκληρωμένη country-rock ενότητα της καριέρας του. Το “Star To Bethlehem” χρωματίζεται υπέροχα από τα δεύτερα φωνητικά της Emmylou Harris, το “Will To Love” θυμίζει τα καλύτερα του Gram Parsons, το “Homegrown” ακούγεται σαν μακρινός προάγγελος για τις βροχερές μπαλάντες της σκηνής του Σιάτλ. Και, φυσικά, στη δεύτερη πλευρά, λίγο πριν από το τέλος, ξεχύνεται σαν πληγωμένος χείμαρρος, οκτώ λεπτά σε διάρκεια, το αθάνατο “Hurricane”∙ τα πιο εκπληκτικά σόλο κιθάρας του Young και των Crazy Horse μαζί με αυτά στο “Cortez The Killer”.
11. Neil Young with Crazy Horse – Rust Never Sleeps (Reprise, 1979)
Οι περισσότεροι από τους συνομήλικους rockers του Young αντέδρασαν αρνητικά στην έκρηξη του punk. Όχι όμως και ο ίδιος ο Young, ο οποίος έσπευσε εξαρχής να υπερασπιστεί το νεαρό τότε μουσικό κίνημα και τους εκφραστές τους, ανοίγοντας μάλιστα διάλογο μαζί τους, τόσο στους στίχους (“Is this the story of Johnny Rotten…”), όσο και με θορυβώδεις ηλεκτρικές κιθάρες στο closing track "Hey Hey, My My (Into the Black)". Αντιστρόφως, το άλμπουμ ανοίγει με το ακουστικό "My My, Hey Hey (Out of the Blue)". Το “Thrasher” που ακολουθεί συλλαμβάνει τον Young και τους Crazy Horse στην πιο μελωδική τους εκδοχή. Το “Powderfinger” σέρνεται για να πει μια συγκλονιστική ιστορία πέρα από τον τάφο και το “Sedan Delivery” είναι ένα κομμάτι για το οποίο οι θα ήταν περήφανα τα σημερινά πρώτα ονόματα του post-punk. Ηχογραφημένο ζωντανά και στη συνέχεια overdubbed στο στούντιο, το άλμπουμ βρήκε τον Young στο απόγειο των δυνάμεών του.
10. Harvest Moon (Reprise, 1992)
Όταν ένας μουσικός προσπαθεί να αναβιώσει έναν δίσκο για το οποίον τον αγάπησε φανατικά το κοινό πριν από 20 χρόνια (από την εποχή που κυκλοφόρησε το Harvest Moon), συχνά είναι λίγο πιο διακριτικός και συνεσταλμένος από ό,τι χρειάζεται. Όχι όμως ο Young - το Harvest Moon συνέχισε κατευθείαν από εκεί που σταμάτησε το Harvest του 1972 με αξιοζήλευτη σιγουριά και συνέπεια. Η εμπειρία και η ωριμότητα του Neil Ypung δεν αφήνει ποτέ τη νοσταλγία να γίνει μπλαζέ και ο πηγαίος λυρισμός των συνθέσεων δεν στον υποκύπτει στον συναισθηματισμό. Ήρεμη αναπόληση, αυτό αποπνέει ο Young στο ομώνυμο κομμάτι, στο "Such a Woman" με το χαρακτηριστικό βιολί και, φυσικά, στο εναρκτήριο "Unknown Legend", το μελαγχολικό πορτρέτο για τη σερβιτόρα του εστιατορίου που αργότερα έγινε η σύζυγός του.
9. Neil Young with Crazy Horse – Ragged Glory (Reprise, 1990)
Αν το Freedom είναι το άλμπουμ με το οποίο ο Young συνήλθε μετά τα στραβοπατήματα στο πρώτο μισό του ’80, τότε το Ragged Glory, που σηματοδότησε την επανασύνδεσή του με τους Crazy Horse, επικύρωσε την ολική επαναφορά του. Το άλμπουμ ακούγεται ώρες-ώρες σαν ένα νέο, επικαιροποιημένο Zuma. Ακούγεται σαν μια ομάδα 40χρονων που έχουν αφεθεί ελεύθεροι σε ένα από τα γκαράζ τους για ένα απόγευμα για να αναζωπυρώσουν μια φωτιά που έκαιγε τόσο έντονα γι' αυτούς τη δεκαετία του '70. Το "Fuckin' Up" έγινε ένα από τα αγαπημένα κομμάτια της γενιάς του grunge (χάρη και στη διασκευή των Pearl Jam) και το "Mansion on the Hill" είναι ένα από τα πιο δυνατά παραδείγματα αυτού του ταξιδιάρικου desert-rock ήχου με τον οποίο οι Crazy Horse έφτιαξαν το όνομά τους. Ειδική μνεία πρέπει να γίνει και στο ζωντανά ηχογραφημένο άλμπουμ Weld που ακολούθησε λίγο μετά και ήταν ουσιαστικά η παρουσίαση από την παρέα του Ragged Glory επί σκηνής.
8. Buffalo Springfield – Again
Tο δεύτερο άλμπουμ Buffalo Springfield φέρνει λίγο στο White Album των Beatles, όπου ο καθένας προσέφερε τα δικά του κομμάτια ως ξεχωριστή μονάδα. Γεγονός που εξηγεί την ολοκλήρωση των ηχογραφήσεων με διαφορετικούς παραγωγούς και επιπλέον session μουσικούς. Παρά τις αποκλίσεις, το άλμπουμ ξεπερνά τις προσδοκίες. Το σετ ανοίγει ο hard/psychedelic rick ύμνος “Mr. Soul”, σύνθεση του Neil Young, ο οποίος αναλαμβάνει για πρώτη φορά με τέτοιο κύρος τα πρώτα φωνητικά. Ο έτερος κιθαρίστας Richie Furay έχει επίσης την ευκαιρία να εκφραστεί σε αυτό το άλμπουμ, προσφέροντας τρία τραγούδια (“A Child's Claim To Fame”, “Sad Memory”, “Good Time Boy”), τα οποία ανακοινώνουν τις προϋποθέσεις του μελλοντικού του συγκροτήματος, των Poco. Ο δε Stephen Stills συνεισφέρει δύο σπουδαία τραγούδια, το “Bluebird” και το “Rock and Roll Woman”, με το πρώτο να ακούγεται σαν το τέλειο ταίριασμα μεταξύ των Beatles και των Byrds. Από την πλευρά του, ο Neil Young ανοίγει άλλες διαστάσεις με το αριστουργηματικό “Expecting To Fly”, στο οποίο συνεργάστηκε με τον παραγωγό Jack Nitzsche, άλλοτε συνεργάτη του Phil Spector, γεγονός που του δίνει αυτή την μεγαλοπρεπή παραγωγή πιστή στο Wall Of Sound. Ένα από τα αριστουργήματα του συγκροτήματος, μαζί με το “Broken Arrow”, που κλείνει τον δίσκο, μια ακόμη επίδειξη του Neil Young, σαν πυροτέχνημα - η δομή του εντελώς απελευθερωμένη από τις συμβάσεις, στα 6 λεπτά του κινείται μεταξύ art Rock και avant garde, χτισμένο ως ένα είδος μίνι ροκ συμφωνίας.
7. On the Beach (Reprise, 1974)
Αν στο Tonight's the Night ο Young θρήνησε τον Danny Whitten, τον αδικοχαμένο κιθαρίστα των Crazy Horse, τότε στο On The Beach έβγαλε όλη του την άρνησή του να γευτεί τους καρπούς της επιτυχίας του Harvest. Πρόκειται για ένα δύστροπο και θυμωμένο άλμπουμ. Το τρεμάμενο πιάνο στο "See the Sky About to Rain", ο μεθυσμένος ήχος του ομώνυμου κομματιού και, ίσως τα καλύτερο από όλα, το γαμημένα κοφτά ακόρντα στα "Vampire Blues" και “Revolution Blues”, σε συνδυασμό με τους αφοριστικούς στίχους, συνδυάζονται για να σχηματίσουν μια εικόνα ενός ανθρώπου που δεν πρόκειται να κάνει παρά μόνο αυτό που θέλει. Θηρίο στην παραλία.
6. Neil Young with Crazy Horse – Zuma (Reprise, 1975)
Ο θάνατος του κιθαρίστα Danny Whitten το 1972 έμοιαζε σαν να σήμαινε το τέλος της συνεργασίας του Young με τους Crazy Horse. Τρία χρόνια αργότερα, κυκλοφορούν το Zuma, με έναν εντελώς πιο ευέλικτο ήχο από ό,τι είχαν συνηθίσει οι θαυμαστές τους και ένα ενδεικτικό εναρκτήριο τραγούδι με τίτλο “Don't Cry No Tears”. Φαινόταν σαν ένα μήνυμα – «επιστρέψαμε και θα συνεχίσουμε για καιρό». Υπάρχει υπέροχη ενέργεια σε αυτό το άλμπουμ: οι κιθάρες πετάνε σε κομμάτια όπως τα “Barstool Blues” και “Drive Back”, όμως είναι το αργόσυρτο και moody “Cortez the Killer” αυτό που πραγματικά απογειώνει με τα κιθαριστικά σόλο του το σετ. .
5. Tonight's the Night (Reprise, 1975)
Το Tonight's The Night ήταν το πρώτο στούντιο LP που υπέβαλε ο Young στην εταιρεία του μετά το Harvest∙ η Reprise ήταν εύλογα διστακτική, καθώς χρειάστηκε σχεδόν δύο χρόνια για να το κυκλοφορήσει. Το άλμπουμ αυτό εισάγει το είδος του αυθόρμητου αυθορμητισμού και των εσκεμμένων ατελειών που θα χαρακτήριζαν πολλά από τα μεταγενέστερα άλμπουμ του Young, σε έντονη αντίθεση με τον επαγγελματισμό των στούντιο της δεκαετίας του '70 που γινόταν της μόδας. Το "Mellow My Mind" είναι ένα αρχετυπικό παράδειγμα - η ρωγμή στη φωνή του στην ηχογραφημένη έκδοση, την αφήνει μέσα αντί να κάνει μια πιο καθαρή ερμηνεία. Ηχογραφημένο λίγο μετά τους θανάτους από υπερβολική δόση του roadie Bruce Berry και του κιθαρίστα των Crazy Horse, Danny Whitten, είναι ένα ωμό και σκοτεινό άλμπουμ αγνής θλίψης, σχεδόν τρομακτικό. Η σπαραχτική αρμόνικα στο “Albuquerque” θρηνεί όμοια με εκατό κογιότ.
4. Crosby, Stills, Nash & Young - Déjà Vu (Atlantic, 1970)
Το Déjà Vu ήταν το δεύτερο άλμπουμ για τους Crosby, Stills & Nash και το πρώτο τους μαζί με τον Neil Young. Σύμφωνα με τον Stephen Stills, πέρασαν 800 ώρες στο στούντιο,. Ωστόσο, με εξαίρεση τη διασκευή της Joni Mitchell στο “Woodstock”, όλα τα τραγούδια ηχογραφήθηκαν ξεχωριστά από τους τέσσερις. Συμμετείχαν επίσης ο Jerry Garcia (Grateful Dead) και ο John Sebastian των The Lovin' Spoonful, ο καθένας με guest εμφάνιση σε ένα κομμάτι.Το τελικό αποτέλεσμα παραμένει μια πεμπτουσία σύντηξης folk-rock και ένα masterclass αρμονίας, με τα τέσσερα μέλη να συνδυάζουν τις ξεχωριστές φωνές τους για να δημιουργήσουν έναν πλούσιο και ηχηρό ήχο. Από τον ύμνο διαμαρτυρίας “Ohio” μέχρι το εσωστρεφές ομώνυμο κομμάτι, η σύνθεση των τραγουδιών του άλμπουμ είναι ταυτόχρονα συγκινητική και κοινωνικά ευαισθητοποιημένη, αντανακλώντας την ταραχώδη εποχή στην οποία γεννήθηκε. Κομμάτια όπως το “Helpless” και το “Almost Cut My Hair” αποτυπώνουν το πνεύμα της γενιάς της αμφισβήτησης.
3. Harvest (Reprise, 1972)
Η τεράστια εμπορική επιτυχία του Harvest, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι ο Young πέρασε τα επόμενα χρόνια αποφεύγοντάς το, το έχουν χαρακτηρίσει ως το άλμπουμ εισαγωγικού επιπέδου για τους περιστασιακούς θαυμαστές. Ωστόσο το Harvest παρουσιάζει μια ολοκληρωμένη εικόνα του τεράστιου ταλέντου του, από το εύθραυστο "The Needle and the Damage Done" μέχρι το σαρωτικό, ορχηστρικό "There's a World" και το χαλαρό, τζαμάρισμα του "Words". Οι διφορούμενοι στίχοι των "Alabama" και "A Man Needs a Maid" έχουν καταστήσει το Harvest ένα διαρκές αντικείμενο ένθερμης συζήτησης, αλλά ο μουσικός πλούτος του άλμπουμ δεν μπορεί να αμφισβητηθεί.
2. Neil Young with Crazy Horse - Everybody Knows This Is Nowhere (Reprise, 1969)
Το ομώνυμο ντεμπούτο άλμπουμ του Young κυκλοφόρησε νωρίτερα την ίδια χρονιά με το Everybody Knows This Is Nowhere, αλλά δεν τα πήγε και τόσο καλά. Στο τελευταίο, οι πρώτες νότες του εναρκτήριου κομματιού, του “Cinnamon Girl”, καταδεικνύουν και με το παραπάνω τι πραγματικά μπορούσε να κάνει ο Young. Το άλμπουμ περιλαμβάνει επτά τραγούδια διάρκειας σαράντα λεπτών, που φέρουν στοιχεία southern rock, folk, country, ακόμη και jazz, με τις κιθάρες να σκοτώνουν στα οκτάλεπτα/εννιάλεπτα “Down by the River” και “Cowgirl in the Sand”. Έπος!
1. After the Gold Rush (Reprise, 1970)
Ηχογραφημένο με παραγωγό τον David Biggs, το After the Gold Rush απελευθερώνει όλες τις εκφραστικές πλευρές του Neil Young ως δημιουργού, οι οποίες κυμαίνονται από την ενδοσκοπική, κουδουνιστή μπαλάντα για πιάνο του ομώνυμου τραγουδιού, μέχρι τις επιθετικές κιθάρες του αντιρατσιστικού "Southern Man" και την country-rock αισιοδοξία του "Cripple Creek Ferry". Μπορεί επίσης να είναι το άλμπουμ του Young που πιθανότατα θα κάνει έναν ακροατή να δακρύσει, είτε από το "Birds" είτε από το διαχρονικό "Only Love Can Break Your Heart". Στιχουργικά, το ομώνυμο κομμάτι είναι ένα πρώιμο παράδειγμα του περιβαλλοντισμού που θα διαμόρφωνε τη σύνθεση τραγουδιών του Young για τις επόμενες δεκαετίες.
