Ίσως να έχουν δώσει και καλύτερες συναυλίες στην Ελλάδα οι Clutch, πάντως οι 6-7.000 θεατές που έδωσαν το παρών στην Πλατεία Νερού πριν 3 χρόνια, πήραν τη δόση που ήθελαν και μάλιστα με το παραπάνω...
Το φετινό Release Athens είναι ένα μεγάλο στοίχημα για τον διοργανωτή, που μέχρι τώρα δείχνει κερδισμένο. Ανατρέχοντας στις ανταποκρίσεις μας από τις προηγούμενες 4 ημέρες, θα δείτε ότι το κοινό έχει στηρίξει και με το παραπάνω το φεστιβάλ, για τα οργανωτικά δεν υπάρχει κάποιο σοβαρό παράπονο, ενώ μέχρι και ο καιρός στάθηκε σύμμαχος. Μέχρι την Τετάρτη τουλάχιστον, όταν παραλίγο να μας τρελάνει.
Το μεσημέρι στην Αγία Παρασκευή έριξε για λίγο χαλάζι(!), ενώ παράλληλα είχαμε ενημέρωση ότι και στην Πλατεία Νερού ψιλοέβρεχε. Εγκαίρως, όμως, η διοργάνωση ενημέρωσε ότι ως το απόγευμα που θα ξεκίναγε η 5η ημέρα του φεστιβάλ ο καιρός θα είχε φτιάξει. Και, όντως, όταν φτάσαμε στην Πλατεία Νερού υπήρχε πλέον μια κουφόβραση, η οποία σε ανάγκαζε να πας επειγόντως να βρεις μια σκιά.
Για επαγγελματικούς λόγους, δεν πρόλαβα τους εικονιζόμενους πιο πάνω Whereswilder: η έλευσή μου στο φεστιβάλ συνέπεσε με την έναρξη της εμφάνισης των Αθηναίων stoner rockers Godsleep. Με όρους επιχειρησιακούς θα το λέγαμε rebranding, καθώς στο πρώτο τους άλμπουμ Thousand Sons Οf Sleep (2015) είχαν αντρικά φωνητικά, ενώ στο πιο μελωδικό Coming Οf Age (2018) τη θέση του τραγουδιστή ανέλαβε η Amie Makris.
Το να ανοίγεις το live σου με το 7άλεπτο, «βαρύ» “Ex-Nowhere Man” (το πρώτο τραγούδι στο Coming Of Age) και όχι με κάποιο πιο συναυλιακό κομμάτι όπως λ.χ. το “Unlearn”, αποτελεί ξεκάθαρη δήλωση για το πόσο πιστεύεις στο υλικό σου. 30 λεπτά είχαν στη διάθεσή τους οι Godsleep και, με μία μόλις σφήνα από το παρελθόν τους (“The Call”), κέρδισαν με άνεση τα χειροκροτήματα του κοινού. Μπορεί κάποιοι να προτιμούν το παλιότερο στυλ τους, αλλά πιστεύω ότι έχουν όλα τα εχέγγυα με την Amie Makris να πάνε ακόμη καλύτερα.
Μόλις την προηγούμενη του φεστιβάλ ημέρα, έγινε γνωστό ότι το καινούριο άλμπουμ των Planet Of Zeus θα έχει τίτλο Faith In Physics και θα κυκλοφορήσει από την ιταλική εταιρία Heavy Psych Sounds, η οποία ειδικεύεται στον σύγχρονο σκληρό ήχο –το γκρουπ έδωσε επίσης στη δημοσιότητα το βιντεοκλίπ για το ολοκαίνουριο "Revolution Cookbook". Αυτά είχα κατά νου καθώς παρατηρούσα τα μπλουζάκια που φορούσαν οι θεατές στην Πλατεία Νερού: οι περισσότεροι ήταν με το σήμα των Clutch, ακολουθούσαν οι Planet Of Zeus και μετά των Black Rebel Motorcycle Club. Και δεν είναι τυχαίο αυτό.
Από μακριά, είδα ανάμεσα στον κόσμο κι έναν παλιό συντάκτη με τον οποίον ήμασταν μαζί στο rocking.gr, τον Χρήστο Τριανταφυλλόπουλο. Τον θυμάμαι εποχές 2005 να μας λέει για τη Spinalonga Records, να μας φέρνει τη συλλογή In Τhe Junkyard Volume One, αλλά και να καλύπτει κάποια φεστιβάλ της εταιρείας στο Rodeo. Ένα από τα συγκροτήματα που είχαν πάρει μέρος στην εν λόγω συλλογή ήταν και οι Planet Of Zeus. Από τότε μέχρι σήμερα, το στάτους που έχουν αποκτήσει, το έχουν κερδίσει με την αξία τους. Μπορεί σε κάποιους να μην αρέσουν τα άλμπουμ, πάντως κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει ότι στα live είναι οδοστρωτήρες. Και καθώς στις 19:30 δεν είχε έρθει ακόμα ο «περαστικός» οπαδός που ξέρει 2-3 τραγούδια των Clutch, το κοινό που είχαν από κάτω στην Πλατεία Νερού ήταν δικό τους, στο μεγαλύτερο ποσοστό.
Το γνωστό σύνθημα «Σεξ και Βία στον πλανήτη Δία» ακούστηκε αρκετές φορές, ενώ, από την ώρα που ακούγαμε την εισαγωγή τους με το “Unicorn Without A Horn” και μετά, ξεκίνησαν με το “The Great Dandolos” και έγινε ο αναμενόμενος χαμός, που γίνεται σε κάθε live τους. O οποίος συνεχίστηκε κατόπιν με το "Macho Libre” και τι καλύτερη ευκαιρία να δοκιμάσουν οι Planet Of Zeus επί σκηνής και το καινούριο "Revolution Cookbook", το οποίο έγινε δεκτό με αρκετό ενθουσιασμό. Λίγο πριν το τέλος του set, ο Μπάμπης Παπανικολάου έκανε μια αναφορά σε όλα τα συγκροτήματα της ημέρας, για να ζητήσει το χειροκρότημά μας, με ιδιαίτερη έμφαση στους Black Rebel Motorcycle Club· ένα συγκρότημα, όπως είπε, που άκουγαν όταν ήταν μικροί.
Όταν πλέον ήχησε το “Leftovers” ξέραμε ότι η συναυλία έφτανε πια προς το τέλος της –και, όντως, με το 10άλεπτο jam στο "Vigilante" ολοκληρώθηκε. Σε διάφορες άλλες ανταποκρίσεις, ανέφεραν αυτήν την εμφάνιση των Planet Of Zeus ως αντάξια ενός headliner, κάποιος μάλιστα είπε ότι θα μπορούσαν και να γεμίσουν την Πλατεία Νερού (η οποία χωράει 16.000 κόσμο). Πράγματι, στο μέλλον θα μπορούσαν άνετα οι Αθηναίοι να είναι headliners σε αντίστοιχο φεστιβάλ· όσο για τον κόσμο, απλά μια ερώτηση: υπάρχουν 16.000 άτομα στην Ελλάδα, για να στηρίξουν ένα τέτοιας κλίμακας sold-out;
Η συνέχεια στο πρόγραμμα είχε τους Black Rebel Motorcycle Club. Για το συγκρότημα συμφωνώ μέχρι τελείας με αυτά που είχε γράψει ο Ανδρέας Κύρκος, στην κριτική του για το άλμπουμ του 2018 Wrong Creatures: «Οι μέρες που οι Black Rebel Motorcycle Club τραγουδούσαν "Red Eyes And Tears" (2001) και έμοιαζαν με cool συγκρότημα, φαντάζουν τρομερά μακρινές. Είναι σχεδόν μνήμες μιας άλλης γενιάς» (ολόκληρο το κείμενο, εδώ). Γι' αυτό και μετά την εμφάνισή τους στο Release Athens διάβασα σχόλια του στυλ «βαρέθηκα», «με πήρε ο ύπνος» κτλ.
Και όμως, διαφωνώ. Ίσως να φταίει το γεγονός ότι την εποχή που όλα τα rock club της Αθήνας έπαιζαν κατά κόρον το "Red Eyes And Tears" ή το “Spread Your Love”, την είχα ζήσει από κοντά. Σε κάθε περίπτωση, στην Πλατεία Νερού ακούσαμε ένα (σχεδόν) best of Black Rebel Motorcycle Club διάρκειας 90 λεπτών, με τους Peter Hayes & Robert Levon Been να εναλλάσσονται στα φωνητικά.
Μορφή ο Levon Been με το δερμάτινο μπουφάν του επί σκηνής, ωραία στιγμή που ο Hayes με τη φυσαρμόνικά του τραγούδησε το "Ain’t No Easy Way", ενώ στο τέλος ο Levon Been, κατά τη διάρκεια του “Whatever Happened Τo My Rock ‘n’ Roll (Punk Song)”, κατέβηκε στις μπαριέρες, κάποιοι του κράτησαν το μικρόφωνο, και εκείνος –εκστασιασμένος– το τραγούδησε μαζί με τον κόσμο παίζοντας παράλληλα το μπάσο του. Παρά λοιπόν σχόλια σαν τα παραπάνω, η συναυλία αυτή ήταν σίγουρα καλύτερη από την εμφάνισή τους στο Rockwave του 2015. Μπορεί να αμφιβάλω για το εάν κέρδισαν έστω και έναν καινούριο οπαδό, αλλά για τους παλιότερους ήταν μια ωραία αναδρομή στο παρελθόν.
Εάν οι Planet Of Zeus γεμίζουν 2 ήμερες το Gagarin, οι Clutch τελευταία φορά στην Ελλάδα έπαιξαν στην Ιερά Οδό (δείτε εδώ). Προσθέστε τώρα και 1.000 ακόμα θεατές, και φτάνουμε στο ικανοποιητικό νούμερο των 6.000-7.000 ατόμων· τόσοι παρευρέθησαν στην 5η ημέρα του Release Athens. Στο δε 30άλεπτο που μεσολάβησε μέχρι να ξεκινήσουν οι headliners, ο DJ είχε κέφια και ακούσαμε το “Master Of Puppets/Seek And Destroy” των Metallica, και το “Beyond Τhe Realms Οf Death” των Judas Priest. Για την ιστορία, την ημέρα των Manowar, δεν ακούσαμε ούτε ένα τραγούδι από τα ηχεία, στα 90 λεπτά που περιμέναμε!
Ένα από τα πολλά χαρακτηριστικά των συναυλιών των Clutch, είναι ότι παίζουν αρκετά τραγούδια από την τελευταία τους κάθε φορά κυκλοφορία, και ότι ανακατεύουν τη setlist τους. Την αμέσως προηγούμενη ημέρα στη Θεσσαλονίκη ξεκίνησαν με τα “H.B. Is Ιn Control” και “The Mob Goes Wild”, στην Αθήνα όμως άρχισαν με το “Gimme The Keys” από το πρόσφατο άλμπουμ Book Of Bad Decisions (δείτε εδώ). Και η αλήθεια είναι ότι τουλάχιστον στις μπροστινές σειρές «δώσαμε τα κλειδιά» στους Neil Fallon, Tim Sult, Dan Maines & Jean-Paul Gaster· την παρέα δηλαδή που εδώ και 25 χρόνια αποτελεί τους Clutch.
Με, αλλά και δίχως την κιθάρα του, ο Fallon έχει έναν σχεδόν «πουτανιάρικο» τρόπο έκφρασης, ο οποίος παρασέρνει το κοινό. Έμενα μου άρεσε αρκετά το Book Of Bad Decisions κι έτσι δεν είχα πρόβλημα να ακούσω 7 τραγούδια από αυτό. Αλλά οι περισσότεροι στην Πλατεία Νερού έδειξαν ότι θα προτιμούσαν να έπαιζαν λιγότερα: έλειψε ο απαιτούμενος ενθουσιασμός, ενώ δεν είμαι σίγουρος πόσοι αναγνώρισαν τη διασκευή που έκαναν στο κλασικό "Evil" του Willie Dixon. Από την άλλη, ο ενθουσιασμός έφτανε και περίσσευε σε τραγούδια όπως τα “The Mob Goes Wild” ή το "A Quick Death Ιn Texas". Δίχως να το πολυκαταλάβουμε, συμπληρώθηκε 1 ώρα συναυλίας μετά το “Hot Bottom Feeder”· οι Clutch μας αποχαιρέτησαν, όλοι όμως ξέραμε ότι κάτι ακόμα μας χρωστούσαν. Στη Θεσσαλονίκη άλλωστε τα είχαν παίξει κατά τη διάρκεια του βασικού set. Στην Αθήνα, πάλι, τα κράτησαν για το encore.
Από τη στιγμή που ο Neil Fallon ξαναπήρε την κιθάρα στα χέρια του, τα κινητά των θεατών υψώθηκαν, για να δείξουν τις επόμενες ημέρες στους φίλους/γνωστούς ότι ήταν εκεί και άκουσαν το “The Regulator” και το “Electric Worry” –όπου έγινε ο αναμενόμενος χαμός. Είναι βέβαια κλισέ για κάθε συγκρότημα που εμφανίζεται στη χώρα μας να λέει ότι «είμαστε το καλύτερο κοινό». Αλλά τα λόγια που μας απηύθυνε για μία ακόμη φορά ο Neil Fallon, για το πόσο χαίρεται που παίζει εδώ, είναι αληθινά.
Μετά το τέλος της συναυλίας, ο διοργανωτής έγραψε ότι ήταν η καλύτερη εμφάνιση των Clutch στη χώρα μας. Θα την πω την αμαρτία μου, είχα ευχαριστηθεί περισσότερο το live στην Ιερά Οδό. Και εάν ρωτήσεις και οπαδούς που τους έχουν δει αρκετές φορές στην Ελλάδα, ενδεχομένως να σου πουν για ακόμα παλιότερες συναυλίες, εποχές Gagarin. Όχι ότι υπήρχε κάτι άσχημο στη headline εμφάνισή τους στο Release Athens 2019, πέρα από τη διάρκεια. Οι Black Rebel Motorcycle Club έπαιξαν δηλαδή ένα 10άλεπτο περισσότερο από τους headliners. Πάντως, για την πλειονότητα του κόσμου, δεν λέει κάτι αυτό. Τη δόση που ήθελαν να πάρουν από τους Clutch, την πήραν και με το παραπάνω…
Setlist
Gimme The Keys
Vision Quest
Willie Nelson
How To Shake Hands
Evil (διασκευή Howlin' Wolf)
Spacegrass
Mob Goes Wild
A Quick Death In Texas
Red Horse Rainbow
In Walks Barbarella
Earth Rocker
Ghoul Wrangler
Book Of Bad Decisions
Cypress Grove
Hot Bottom Feeder
encore:
The Regulator
Electric Worry
{youtube}DTE6tV70C8c{/youtube}
