Μια αυτοβιογραφία που το διασκεδάζει γιατί η κόλαση περιμένει στη γωνία. Αυτή του Tricky.

«Η πρώτη μου ανάμνηση είναι η μητέρα μου στο φέρετρο, όταν ήμουν τεσσάρων χρονών».

Έτσι ξεκινάει η αυτοβιογραφία του Adrian Nicholas Matthew Thaws, κοινώς Tricky, που κυκλοφόρησε το φθινόπωρο του 2019 από τον εκδοτικό οίκο Blink. Μετά από αυτήν την αφοπλιστική εισαγωγή, εύκολα αναμένει κανείς μια καταβύθιση σε έναν επιβαρυμένο ψυχισμό που θα δικαιολογούσε τις διάφορες ιστορίες για το «κακό παιδί» της σκηνής του Μπρίστολ. Κι όμως, όχι. Ο Tricky ποτέ δεν ήταν σαν τους άλλους και χωρίς να κρύβεται από τις μελανότερες σελίδες του ιστορικού του, καταφέρνει με ανεπιτήδευτη και σύγχρονη πρόζα να αναδείξει την cool πλευρά της ιστορίας του, δίνοντάς μας όλα τα κομμάτια του παζλ που χρειαζόμαστε για να εντρυφήσουμε στο ιδιότυπό star quality του και να κατανοήσουμε γιατί η μουσική του είναι πραγματικά σπουδαία.

Μία αυτοβιογραφία αλλιώτικη απ’ τις άλλες

Ο Tricky έδωσε νόημα και ουσία στην έννοια του καλλιτεχνικού αντισυμβατισμού σε μια εποχή που ο κομφορμισμός έχτιζε νέες στέρεες βάσεις, η pop μουσική έχτιζε μια βολική πεπατημένη για την παγκόσμια μουσική βιομηχανία και η μόνη πραγματικά «νέα» και «επαναστατική» τάση, το hip hop, ήταν μονοπώλιο της άλλης πλευράς του Ατλαντικού. Ο αντισυμβατισμός δε θα μπορούσε παρά να ξεχειλίζει και από την αυτοβιογραφία του, τόσο από το περιεχόμενό της και το φως που ρίχνεται σε διάφορες πτυχές της προσωπικότητάς του, όσο και από τον ίδιο τον τρόπου που είναι γραμμένη και δομημένη.

To Hell is Round The Corner τραβάει ακαριαία το ενδιαφέρον λόγω της πλουραλιστικής φύσης του, καθώς στις σελίδες του τον λόγο παίρνουν, εκτός από τον πρωταγωνιστή Tricky, πλήθος προσώπων που έζησαν και δούλεψαν μαζί του: από τους συγγενείς του και τους παιδικούς του φίλους στο Knowle West μέχρι τον Julian Palmer της Island Records, τον Terry Hall των Specials και τον Shaun Ryder των Happy Mondays. Με αυτόν τον τρόπο, ενισχύεται πολυδιάστατα η σκιαγράφηση του πορτραίτου ενός από τους πιο αινιγματικούς underground stars της σύγχρονης μουσικής, ενώ διασταυρώνονται από κάθε πιθανή μεριά τόσο το πηγαίο και αδιαμφισβήτητο αισθητικό και μουσικό ταλέντο του Tricky όσο και οι μαγνητιστικές ιδιότητες της περσόνας του.

Η απολαυστικά υποστηρικτική λειτουργία των 23 guest αφηγητών ωστόσο, δεν είναι το μοναδικό μεγάλο πλεονέκτημα αυτού του memoir. Σε αντίθεση με τα ποικίλα παραδείγματα τραγουδιστών, ηθοποιών και λοιπών αστέρων της βιομηχανίας της τέχνης και της ψυχαγωγίας, το Hell is Round the Corner «κάνει μπαμ» ως προς την γνησιότητα και την αυθεντικότητα της πηγής του. Με άλλα λόγια, δεν χωρεί αμφιβολία ότι έχει γραφεί πράγματι από τον Tricky και όχι από κάποιον χαρισματικό ghost writer κατά την προσφιλή τακτική των κατοίκων του πλανήτη Showbiz. Καθόλου στυλιζαρισμένο και σχεδόν άναρχο, με άτεχνες μεν, ειλικρινείς δε, επαναλήψεις -που, παραδόξως, ενισχύουν την απόλαυση της ανάγνωσης καθώς νιώθεις ότι είσαι κάπου εκεί γύρω και βλέπεις τον Tricky να κάνει τσιγάρο και να μονολογεί- το βιβλίο είναι αυστηρά προσανατολισμένο στην εξαγωγή της αλήθειας του φαινομένου Tricky ^. μιας αλήθειας αρθρωμένης απλά και χορταστικά, από την ίδια την πηγή της.

Λίγος Terry Hall, λίγο sound system κι ένα Akai S1000

«Οι Specials τα άλλαξαν όλα. Το πρώτο τους album ήταν σαν τη ζωή μου σε δίσκο». Έτσι αφοπλιστικά ξεκινάει το τέταρτο κεφάλαιο του βιβλίου με τίτλο “Tarzan the High Priest”, περιγράφοντας την έντονη επιρροή που άσκησε στον έφηβο εαυτό του Tricky η καλλιτεχνική ύπαρξη του Terry Hall, στην οποία εκτός από ένα μουσικό ίνδαλμα βρήκε και την πρώτη άρρητη ένδειξη για αυτό που φάνταζε αδιανόητο σ’ ένα αγόρι έντεκα ετών από μιγαδική οικογένεια βρετανικού εργατικού προαστίου: μια ζωή από, με και για τη μουσική.

Η εικόνα μιας βρετανικής multicultural μπάντας σε συνδυασμό με τα reggae και ska στοιχεία του ήχου της έκαναν το παιδί Tricky να αισθανθεί για πρώτη φορά ότι  θα μπορούσε να βρίσκεται ο ίδιος πίσω από ένα μικρόφωνο, αρκετά χρόνια πριν το κάνει όντως για πρώτη φορά ως νεαρός MC στην κολεκτίβα των Wild Bunch. Στο πρώτο μισό του βιβλίου γίνεται μια απολαυστική περιήγηση στα πρώτα μουσικά βιώματα του Tricky όταν άρχισε να εξερευνά μανιωδώς την τζαμαϊκανή του ρίζα και να γαλουχείται μέσα από την κουλτούρα των sound systems. Για να καταλήξει, έτσι, από πάρτι σε πάρτι να βρεθεί στη θέση του MC φέρνοντας την αναδυόμενη στην Αμερική rap στα δικά του μέτρα με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.

Από τα παιδικά του χρόνια μπροστά στην τηλεόραση που χάζευε τους Specials κι έγραφε ποιήματα στο πάτωμα μέχρι το μικρόφωνο των Wild Bunch (που με τη σειρά τους γέννησαν τους πρώτους Massive Attack) κι από εκεί στη σόλο εκτόξευση με το Maxinquaye, η ζωή του Tricky αναδεικνύεται μέσα από τις σελίδες της αυτοβιογραφίας του ως ένα αέναο κυνήγι μουσικής χωρίς κανένα πλάνο, με τα εντυπωσιακά, ωστόσο, αποτελέσματα που όλοι γνωρίζουμε. Κάνοντας πάντα του κεφαλιού του και χωρίς να δείχνει να παίρνει ποτέ στα σοβαρά την καριέρα που μπορούσε να κάνει με το χαρισματικό του αυτί, βρέθηκε με τον δικό του ανορθόδοξο τρόπο σε μια κορυφή αποδοχής. Σε μια θέση από την οποία μπορούσε να απαξιώσει να γνωρίσει καλύτερα τον David Bowie, που δήλωσε φανατικός θαυμαστής του ή να ρίξει χυλόπιτα στην Björk μετά από ένα σύντομο ειδύλλιο. Μόνο με ένα δανεικό στην αρχή sampler Akai S1000, μερικές στοίβες δίσκους και το καινοτόμο και αλάνθαστο αισθητήριό του δημιούργησε την δεκαετία του ’90 κάτι που θεωρείται ιερό δισκοπότηρο στους κόλπους της μουσικής: έναν νέο υπόγειο και φρέσκο ήχο, την trip hop.

Η κόλαση θα περιμένει πάντα στη γωνία. Γι' αυτό, διασκέδασέ το.

Αν πάρεις τοις μετρητοίς τον τίτλο του Hell is Round the Corner του Tricky και ξέρεις κι ένα δυο πράγματα παραπάνω για τη σκοτεινή του φήμη, η προοπτική του βιβλίου δεν ηχεί και ως ό,τι πιο ευχάριστο και φωτεινό. Παρόλα αυτά και παρότι στα πρώτα κεφάλαια του βιβλίου περιγράφεται με λεπτομέρειες η βαριά οικογενειακή ιστορία του Tricky (η αυτοκτονία της μητέρας του όταν εκείνος ήταν μόλις τεσσάρων χρονών καθώς και το βίαιο και εγκληματικό ιστορικό πολλών μελών της οικογένειάς του) αλλά και τα δικά του μπλεξίματα με τον νόμο σε νεαρή ηλικία, το Hell is Round The Corner είναι διασκεδαστικό, πολύχρωμο και οριακά φωτεινό. Mέσα από αυτό αναδύεται ένα ανεξάρτητο καλλιτεχνικό πνεύμα που λέει πολύ ενδιαφέρουσες και διασκεδαστικές ιστορίες με απλό τρόπο, μοιάζοντας σε στιγμές να μην έχει συνείδηση της επιτυχίας του. Στο Hell Ιs Round Τhe Corner η κόλαση είναι απλώς το όνομα του γωνιακού δρόμου του διαμερίσματος του Tricky στο Μανχάταν κι αυτός απλώς αράζει εκεί, παραδομένος σε ένα αέναο daydreaming.

H αυτοβιογραφία του Tricky, Hell Is Round the Corner: The Unique No-Holds Barred Autobiography, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Blink.