Ζηλεύω συχνά τον αγγλικό γραπτό λόγο γιατί επιτρέπει κάποια λογοπαίγνια (τα λεγόμενα “puns”) που δεν είναι εύκολο να κάνει κανείς στα ελληνικά. Η Adrian Horton στην Guardian, για παράδειγμα, στο άρθρο της με τίτλο «Είναι το Saltburn η πιο διχαστική ταινία της χρονιάς;», σκέφτηκε να γράψει πως το φινάλε του Saltburn ήταν “cocky”, με τον όρο (συγγνώμη που εξηγώ το αστείο) να αναφέρεται ταυτόχρονα στην αλαζονεία του κεντρικού ήρωα της ταινίας αλλά και στο ανδρικό του μόριο. Όχι, μπράβο.
Disclaimer: το παρακάτω κείμενο περιέχει ελαφριά spoilers για το Saltburn και άποψη της γράφουσας είναι πως αξίζει κανείς να δει αυτή την ταινία χωρίς να έχει ιδέα για τα όσα συμβαίνουν σε αυτή.
Υπάρχει λόγος που ξεκινάω από το φινάλε. Ακόμα κι αν δεν έχετε δει την νέα ταινία της βραβευμένης με Όσκαρ Πρωτότυπου Σεναρίου για το Promising Young Woman Emerald Fennel, θα έχετε πιθανότατα διαβάσει πως από την ημέρα που έγινε διαθέσιμη στο Amazon Prime -στην Ελλάδα δεν προηγήθηκε καν κινηματογραφική διανομή-, το τραγούδι “Murder On The Dancefloor” είναι No.1 στο viral U.S. singles chart του Spotify και ντύνει εκατοντάδες Tik Tok videos χρηστών που προσπαθούν να αναπαραστήσουν τον εμβληματικό χορό του Barry Keoghan, ξεναγώντας μας στους διαδρόμους των σπιτιών τους. Ο περιζήτητος, πλέον, Ιρλανδός ηθοποιός (Ο Θάνατος του Ιερού Ελαφιού, Δουνκέρκη, Τα Πνεύματα του Ινισέριν) λίγο πριν τους τίτλους τέλους της ταινίας δημιουργεί κατά κάποιον τρόπο ένα “reel” (ένα προσωπικό video clip δηλαδή), με soundtrack το hit της Sophie-Ellis Bextor από το μακρινό 2001, reel που ουδέποτε θα μπορούσε να ανεβάσει βέβαια στα social, γιατί θα του διέγραφαν αυτομάτως τον λογαριασμό. Βλέπετε ο “Oliver”, στο φινάλε της ταινίας χορεύει εντελώς τελείως γυμνός.
Ξανά, υπάρχει λόγος που αποκαλώ το στιγμιότυπο “reel” και όχι «σκηνή», γιατί ο χορός του Oliver μοιάζει σχεδόν αποκομμένος από την υπόλοιπη ταινία, σαν να σκέφτηκε η σκηνοθέτιδα «Ξέρω πως σκέφτεστε: τι στον διάβολο είναι αυτό που μόλις είδα; Οπότε, για να σας αποτελειώσω, ας μείνετε με τα σφριγηλά οπίσθια -και όχι μόνο- του Barry ως τελευταία εικόνα». Άλλοι, τόσο αυτό το ενσταντανέ όσο και ό,τι είχε προηγηθεί το βρήκαν αφάνταστα διασκεδαστικό (ανήκω και εγώ σε αυτούς), άλλοι ένιωσαν πως η Fennel με την ψευδο-edgy σκηνοθετική ματιά της μας δουλεύει κανονικότατα και απέρριψαν την ταινία ως σκουπίδι.
Ποια είναι η υπόθεση. Βρισκόμαστε στο 2006. Ο Oliver Quick (απόλυτα πειστικός ως διεστραμμένος δολοπλόκος Barry Keoghan), έχει μπει με υποτροφία στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και πασχίζει να βρει τη θέση του ανάμεσα σε μεγαλοαστούς και αριστοκράτες. Ο γοητευτικός συμφοιτητής του Felix Catton (ιδανική επιλογή ο όμορφος σαν αμαρτία Jacob Elordi του Euphoria) θα τον αποδεχτεί ως φίλο του και θα τον προσκαλέσει στο Saltburn, το αχανές κτήμα της εκκεντρικής οικογένειάς του για ένα αξέχαστο καλοκαίρι. Σύντομα η εμμονή του Oliver με τον Felix και την οικογένειά του -την οπωσδήποτε «ούφο» αδερφή του (Sadie Soverall), την υποδορίως χειριστική σκύλα μητέρα του (απολαυστική Rosamund Pike) και τον ανίδεο πατέρα του (υπέροχος Richard E. Grant)- θα πάρει σκοτεινές διαστάσεις και ό,τι γνωρίζαμε για εκείνον θα αρχίσει να ανατρέπεται με αρκετά wtf τρόπο.
Στα όσα διαδραματίζονται στη συνέχεια, εντάσσονται, μεταξύ άλλων:
- Το “No Cars Go“ των Arcade Fire, το “Hang Me Up To Dry“ των Cold War Kids, το “Time to Pretend“ των MGMT και μια ντουζίνα ακόμη indie και dance hits από τα early 00s -εδώ η επίσημη Spotify playlist του Prime Video. (Στη σκηνή του club όπου σκάει το “Loneliness“ από Tomcraft έβαλα δεύτερο ποτήρι κρασί, nostalgia is a bitch.)
- Μια ανυπόφορα αηδιαστική και ταυτόχρονα ανυπόφορα σέξι σκηνή σε μια μπανιέρα που επιτέλους οπτικοποιεί τον αλησμόνητο στίχο «Να πιω νερό κρυφά εκεί που θα πλυθείς» που τραγουδούσε πριν χρόνια η Αρβανιτάκη (και που είναι ο λόγος που στο Amazon πωλούνται πλέον κεριά με άρωμα Jacob Elordi’s Bath Water).
- Ουκ ολίγες στιγμές αβίαστου γέλιου, καθώς και μια ιστορία που συνδέει την ηρωΐδα που ενσαρκώνει η Rosamund Pike με το “Common People» των Pulp.
- Ένας instant classic δεύτερος ρόλος τον οποίο υποδύεται άψογα η Carrey Mulligan.
- Μια νέα αφορμή για να επισκεφτεί κανείς (ή και όχι) το κεφάλαιο «σεξ κατά τη διάρκεια της περιόδου ναι, όχι, υπέρ, κατά» (φοβερό εικαστικά το καρέ με το μισοβυθισμένο στο νερό κεφάλι του Oliver, ακριβώς μετά την εν λόγω οριακά κανιβαλιστική ερωτική σκηνή).
- Ένα ζηλευτό party outfit που περιλαμβάνει κέρατα ελαφιού.
- Μια νέα ανάγνωση της λέξης «νεκροφιλία».
- Μαγευτικά τοπία και σημεία της Οξφόρδης.
- Μια απερίγραπτη έπαυλη.
- Ένας λαβύρινθος.
«Το θέμα είναι ότι όλοι είμαστε αποκρουστικά διεστραμμένοι. Αν κάτι μπορείς να το κάνεις μόνο και μόνο επειδή το επιθυμείς, δε μου λέει τίποτα. Για να επικρατήσει αυτή η εντελώς συντριπτική σαρκική επιθυμία, πρέπει να υπάρχει ένα στοιχείο αποστροφής, πρέπει να υπάρχει ένα στοιχείο παράβασης», δήλωνε η Fennel στο Variety, πριν την επίσημη πρεμιέρα της ταινίας στο Φεστιβάλ του Λονδίνου.
Σ’αυτή την τραβηγμένη αποτύπωση της ακατανίκητης απαγορευμένης -επιτρέψτε μου- κάβλας βρίσκεται κατ’εμέ και όλη η ουσία της ταινίας, και όχι τόσο στον θεματικό άξονα “eat the rich”, ούτε στις όποιες ομοιότητές της με τον Ταλαντούχο Κύριο Ρίπλεϊ, ή τα διάφορα ερωτικά θρίλερ με plot twist που έχουμε δει στο παρελθόν. Δεν προσπαθεί καν να κάνει κάτι τέτοιο η Fennel, εξάλλου, με το σενάριο, δεν είναι τέτοιου τύπου ερωτικό θρίλερ το Saltburn -αντιθέτως κάθε σκηνή είναι γεμάτη προοικονομία και τόσο μικροστοιχεία όσο και ολόκληρες ατάκες προδίδουν το πραγματικό ποιόν του κεντρικού ήρωα (τον οποίο επαναλαμβάνω υποδύεται με αδιανόητο τρόπο ο απερίγραπτα χαρισματικός Barry Keoghan).
Το Saltburn είναι όντως “cocky”. Είναι ένα σύνολο καλλιτεχνικών επιλογών και αποφάσεων που είχαν εξαρχής σκοπό να προκαλέσουν, να εξοργίσουν, να πορώσουν, να εγείρουν συζητήσεις, να γίνουν viral στα social media. Το Saltburn είναι μια ταινία που επηρεάζεται από τις αναφορές της, αλλά τις χρησιμοποιεί, πρωτίστως, για να παράξει δευτερεύον περιεχόμενο, εκμεταλλευόμενη αφενός το ότι η νοσταλγία πουλάει και αφετέρου το ότι οι 20άρηδες ψοφάνε για «νέες» παλιές ανακαλύψεις (όλοι θυμόμαστε τι έγινε με το “Running Up That Hill” της Kate Bush, μετά την τελευταία σεζόν του Stranger Things). Σε τελική ανάλυση, τo Saltburn είναι μία pop movie με (οπωσδήποτε, εχμ, εκκεντρικές) σεξουαλικές ορέξεις και (απολύτως δικαιολογημένο) hype που -μιας και δεν βγήκε στις αίθουσες- αξίζει απόλυτα να δει κανείς ένα βράδυ στο σπίτι με σπιτικό pop corn και καλή παρέα. Απλά, αν τυχόν βρεθήκατε να διαβάζετε αυτό το κείμενο επειδή όντως ανήκετε στη «γενιά του Tik Tok» και μένετε ακόμα στο πατρικό σας, έχετε στο νου σας -όπως συμβουλεύουν και δεκάδες χρήστες online- ότι καλό θα ήταν να αποφύγετε να το δείτε μαζί με τους γονείς σας...
Η ταινία της Emerald Fennel Saltburn είναι διαθέσιμη στο Amazon Prime.
