Μαζί με τον Salif Keïta από το Μάλι, ο Καμερουνέζος θεωρείται –και όχι άδικα– ένας από τους βασικότερους πρεσβευτές της αφρικανικής μουσικής εκτός συνόρων. Ο άνθρωπος που μας σύστησε το υβρίδιο αφρικανικής ρυθμολογίας και τζαζ έρχεται λοιπόν και πάλι στην Αθήνα (Σάββατο 21 του μήνα, στο Gazarte), για να κουνήσει πνεύμα και σώμα. Και ανάμεσα στο πολυάσχολο της ημέρας του, βρήκε τον χρόνο να απαντήσει και σε μερικές ερωτήσεις μας...
Τι θα ακούσουμε στην Αθήνα, με την ευκαιρία της συναυλίας σας; Θα είναι ένα σετ τύπου «greatest hits»;
Κάθε σόου είναι διαφορετικό. Στην Αθήνα θα παίξουμε μία μίξη παλαιότερων και νεότερων συνθέσεων, με μια φρέσκια αντίληψη ακόμα και στα κομμάτια του παρελθόντος, χάρη στους νέους μουσικούς που έχω μαζί μου και μου δίνουν κι εμένα τονωτικές ανάσες.
Το "Soul Makossa" κατέχει αδιαμφισβήτητη θέση στη setlist σας κάθε φορά ή εξαρτάται από τις περιστάσεις;
Έχει γίνει μια στάνταρ επιλογή πια. Μερικές φορές θέλω να δώσω ένα άλλο φινάλε στις συναυλίες μου, ακόμα όμως κι αν έχει ήδη παιχτεί κατά τη διάρκεια, το κοινό το ζητά επιμόνως για τελείωμα. Οπότε δεν μπορώ να μην συμπεριλαμβάνω στις setlists τη σύνθεση που με έκανε διάσημο.
Θυμάστε την πρώτη φορά που βρεθήκατε με ένα (οποιοδήποτε) όργανο στα χέρια σας;
Ναι, βέβαια! Aν και ήταν πολλά χρόνια πίσω, στις αρχές των 1950s πιο συγκεκριμένα: επρόκειτο για ένα μαντολίνο, μιας και με αυτό ξεκίνησα τις πρώτες μουσικές σπουδές μου. Μετά ανακάλυψα ότι μου πήγαινε πιο πολύ το πιάνο και λίγο αργότερα το σαξόφωνο. Το τελευταίο το χρωστάω σε έναν πολύ καλό μου φίλο, ήταν εκείνος που ένιωσε ότι μου κόλλαγε πάρα πολύ ως όργανο το σαξόφωνο. Ειδικότερα η στιγμή που ανακάλυψα την ομορφιά του, ήταν πραγματικά μαγική. Θυμάμαι ότι μοιράστηκα το δέος μου απέναντι σε αυτόν τον νέο ήχο με τους υπόλοιπους συν-σπουδαστές μου, μιας και ήμουν ο πρώτος ανάμεσά τους που έμαθε ή έπιασε τέτοιο όργανο.
Ξέρατε από σχετικά μικρή ηλικία ότι θέλετε να γίνετε μουσικός ή στην αρχή υπήρχαν άλλες χαραγμένες πορείες, σε επίπεδο επαγγέλματος/ενασχόλησης;
Υποτίθεται ότι θα γινόμουν γιατρός ή δικηγόρος. Δεν ξέρω τι συνέβη, ήταν μάλλον η μοίρα μου να γίνω μουσικός. Πραγματικά δεν θυμάμαι πώς άλλαξε όλο αυτό το σχέδιο ζωής, πάντως ένιωσα εκπληκτικά όταν συνειδητοποίησα ότι η μουσική ήταν το κάρμα μου. Βέβαια, τίποτα δεν είναι τυχαίο. Από πολύ μικρός ένιωθα καταγοητευμένος όταν έβλεπα τη μητέρα μου να διευθύνει τη χορωδία στην τοπική εκκλησία στη Ντουάλα (σ.σ.: πόλη του Καμερούν, από την οποία και κατάγεται).
Η αφρικανική τζαζ, την οποία εκπροσωπείτε και εσείς, έχει δώσει μερικά αριστουργήματα στην παγκόσμια μουσική σκηνή. Ποιο είναι το στοιχείο εκείνο της αφρικανικής ψυχής που την κάνει τόσο μοναδική;
Μία μίξη της τζαζ με κάποιες ευρωπαϊκές ρυθμολογίες έφερε ένα μοντερνισμό, αν μπορούμε να το ονομάσουμε έτσι, σε γενικές γραμμές. Από τον βορρά ως τον νότο της και από τα δυτικά έως τα ανατολικά της, τώρα, η Αφρική είναι γεμάτη από τραγούδια τα οποία σε οδηγούν σε μια καλοδεχούμενη τρέλα, όταν βυθιστείς σε αυτά. Η αφρικανική μουσική είναι πολύ πλούσια και με δεκάδες παρακλάδια. Όλα αυτά τα υλικά, λοιπόν, έκαναν τους ανθρώπους από άλλες ηπείρους να ενδιαφερθούν για τη ρυθμικότητα και τους ήχους της Αφρικής.
Το 2013 είδαμε 5(!) καινούργιους δίσκους σας να κυκλοφορούν και παρ' όλο που μερικές από τις συνθέσεις που καταθέσατε σε αυτούς ήταν διασκευές, παραμένει το γεγονός ότι το προηγούμενο έτος βρεθήκατε στο στούντιο για πολύ καιρό...
Όχι, δεν ξόδεψα πολύ χρόνο στο στούντιο. Χρησιμοποίησα πολλούς νέους μουσικούς, οι οποίοι μ' αυτές τις ηχογραφήσεις έκαναν το ντεμπούτο τους στον χώρο της δισκογραφίας. Κι επίσης δούλεψα με διαφορετικούς παραγωγούς, διότι πολλοί ήθελαν να είναι μέρος των μουσικών μου γενεθλίων, των 60 χρόνων μου στη μουσική! Θεώρησα πάντως ότι κυκλοφορούν πολλά best of και καλό θα ήταν να υπάρχουν και καινούργια πράγματα να ακούσει ο κόσμος.
Το "Makossa Blow", που φτιάξατε με τους Bill Laswell & Herbie Hancock, παραμένει στα αγαπημένα των κριτικών ανά τον κόσμο και ξεχωρίζει στη δισκογραφία σας. Θυμάστε στιγμές από εκείνες τις ηχογραφήσεις, είτε σε επίπεδο δυσκολιών, είτε ευχάριστων καταστάσεων;
Η τεχνολογία των ηχογραφήσεων ήταν τελείως διαφορετική εκείνη την περίοδο. Έπρεπε τότε να μπορείς να συναντηθείς με όλους αυτούς τους σπουδαίους μουσικούς. Περάσαμε πάντως θαυμάσια στο στούντιο, υπήρξαν ωραίες στιγμές, νομίζω όμως ότι καταφέραμε να κάνουμε και καλή μουσική, η οποία μεταγράφηκε σε ολόκληρο τον δίσκο που περιέχει το "Makossa Blow" (σ.σ.: μιλάει για το Seventies του 1987).
Φαντάζομαι υπάρχουν πολλές στιγμές και από τις ζωντανές σας εμφανίσεις, που να τις θυμάστε εξίσου έντονα...
Πραγματικά δεν μπορώ να διαλέξω. Υπάρχουν τόσες θαυμάσιες στιγμές, τόσοι πολλοί καταπληκτικοί μουσικοί που έχουν κατά καιρούς μοιραστεί μαζί μου μοναδικά στιγμιότυπα πάνω στη σκηνή...
Ποια συμβουλή δίνετε αλήθεια συνήθως στους νεότερους μουσικούς;
Μη σταματάτε να εργάζεστε πάνω στη μουσική σας: συνεχίστε να μαθαίνετε από τους άλλους, μα και να μοιράζεστε μαζί τους ό,τι ανακαλύπτετε. Μη φοβάστε απέναντι στα εμπόδια και στα όρια.
{youtube}Nvb811KnsMc{/youtube}
