Έχοντας γίνει άμεσα αγαπητός στο ελληνικό κοινό τα τελευταία χρόνια, ο Mulatu Astatke έρχεται ξανά για συναυλίες στα μέρη μας –την Παρασκευή 15 του μήνα παίζει στο Principal της Θεσσαλονίκης, το Σάββατο 16/4 στην Αθήνα (στο Fuzz). Και, με την ευκαιρία, μας περιγράφει το πώς ήρθε στο φως το τελευταίο του άλμπουμ, αναπολεί τις μέρες του στο Κέιμπριτζ και στο Χάρβαρντ και επαναλαμβάνει τη φιλοδοξία του, να καταστήσει παγκοσμίως γνωστή την αιθιοπική τζαζ...
Είσαστε μουσικός εδώ και περίπου 40 χρόνια. Ποια θα λέγατε ότι ήταν η αγαπημένη σας περίοδος σαν καλλιτέχνης;
Θα έλεγα μάλλον η τωρινή! Γιατί χρειάστηκαν 40 χρόνια για να αναγνωριστεί παγκοσμίως η ethio jazz κι επιτέλους αισθάνομαι η σκληρή δουλειά τόσων ετών να αποφέρει καρπούς. Οι ευκαιρίες που μου παρουσιάζονται τώρα είναι περισσότερες και πιο ενδιαφέρουσες από ποτέ!
Μέχρι πρόσφατα, δεν ήσασταν γνωστός στο ευρύ κοινό, παρά μόνο σε όσους φίλους της jazz ψάχνονταν πολύ –πήρατε πολλή δημοσιότητα με τη σύνθεση του soundtrack για το Broken Flowers του Jim Jarmusch. Είναι αυτό που λέμε «κάλλιο αργά παρά ποτέ»;
Όντως, συμφωνώ. Έχω μια σχολή στην Αντίς Αμπέμπα, το African Jazz Village και πάντα λέω στους μαθητές μου να μην τα παρατάνε ποτέ, ακόμα κι όταν αισθάνονται να μην τους οδηγεί πουθενά. Εμένα μου πήρε 40 χρόνια! Πάντα θα έχει την ευγνωμοσύνη μου ο Jim Jarmusch, που χρησιμοποίησε τη μουσική μου για την ταινία του. Ήταν αυτό που μου άνοιξε τη δίοδο για την πιο επιτυχημένη περίοδο της καριέρας μου.
Μου είχε αρέσει πάρα πολύ το Inspiration Information Vol. 3, η συνεργασία σας με τους Heliocentrics. Έτυχε μάλιστα να σας δω και ζωντανά στην αντίστοιχη περιοδεία κι ήταν κάτι το μαγικό! Πώς ήταν αλήθεια η συνεργασία μαζί τους;
Οι ηχογραφήσεις με τους Heliocentrics είχαν πολύ ενδιαφέρον. Δεν ήταν βέβαια πάντοτε εύκολα τα πράγματα και είχαμε κάποιες διαφορές, αλλά καταφέραμε να τις εκμεταλλευτούμε προς όφελός μας και να δώσουμε κάτι αλλιώτικο στο κοινό, το οποίο ανταποκρίθηκε θετικά. Κρατώ ακόμα επαφές μαζί τους –ο Jack (Yglesias παίζει τα κρουστά, φλάουτο και σαντούρι) είναι καλός φίλος, ενώ με τον Jake (Ferguson, ηγέτης της μπάντας και μπασίστας) πάντα πειράζουμε ο ένας τον άλλο. Δουλεύει στην τοπική αυτοδιοίκηση στο Hackney, στο ανατολικό Λονδίνο και τον αποκαλώ «δήμαρχο του Hackney»!
Βρίσκω πολύ εντυπωσιακό το γεγονός ότι δώσατε διαλέξεις στο Χάρβαρντ και στο MIT σχετικά με τον εκμοντερνισμό παραδοσιακών μουσικών οργάνων. Επίσης, ήσασταν και σύμβουλος στο MIT Media Lab στην κατασκευή μιας μοντέρνας εκδοχής του κραρ, ενός παραδοσιακού αιθιοπικού οργάνου. Πώς και ήρθατε σ’ επαφή μ’ αυτά τα πανεπιστήμια;
Κατ’ αρχήν, υπήρξε μεγάλη τιμή για μένα η πρόσκληση να δουλέψω σ’ αυτές τις σχολές. Ήμουν εκεί για διάφορους λόγους. Πρώτα απ’ όλα, ο εκμοντερνισμός παραδοσιακών αιθιοπικών οργάνων είναι μια πολύ ενδιαφέρουσα ιδέα για μένα. Ο ήχος οργάνων όπως το κραρ αρέσει πάρα πολύ, αλλά είναι περιορισμένα στο πεντατονικό. Το όραμά μου είναι να βγει μια μοντέρνα εκδοχή, την οποία θα μπορεί να χρησιμοποιεί οποιοσδήποτε μουσικός στον κόσμο. Ευελπιστώ ότι έτσι θα διαδοθεί περισσότερο η αιθιοπική μουσική και θα παρακινηθεί ο κόσμος να την ανακαλύψει περισσότερο. Όταν βρισκόμουν στα πανεπιστήμια, έδωσα επίσης διαλέξεις για την ιστορία της αιθιοπικής μουσικής και προσπάθησα να διορθώσω και τα βιβλία σχετικά μ’ αυτή. Η Αιθιοπική Ορθόδοξη εκκλησία έχει πολλές παλιές παραδόσεις τις οποίες βρίσκουμε και στη Δυτική κλασική μουσική –αιώνες πριν π.χ. χρησιμοποιούσαν μια παλιότερη εκδοχή του τυμπάνου (kettledrum) και ο επικεφαλής της ορχήστρας χρησιμοποιούσε έναν σταυρό ως μπακέτα για να διευθύνει.
Το Mulatu Steps Ahead ήταν ένα από τα αγαπημένα μου άλμπουμ του 2010. Αυτή η μίξη τζαζ με αιθιοπική μουσική (η λεγόμενη ethio jazz) ήχησε ως κάτι το εντελώς πρωτότυπο στ’ αυτιά μου και άρχισα μάλιστα να ψάχνω και περισσότερο τέτοιες μουσικές. Το συγκεκριμένο άλμπουμ το σχεδιάζατε χρόνια ή ήταν μια πρόσφατη έμπνευση;
Το άλμπουμ σχεδιαζόταν σταδιακά εδώ και αρκετά χρόνια. Όταν βρισκόμουν στη Βοστόνη, συνέθεσα και ηχογράφησα κάποιες πρώιμες εκδοχές μερικών κομματιών με τους Either/Orchestra. Μόλις η εταιρεία μου, η Strut, ξεκίνησε να δουλεύει μαζί μου για το άλμπουμ που θ’ ακολουθούσε τα sessions με τους Heliocentrics, ξεκίνησα να δουλεύω πάνω σ’ αυτές τις μπομπίνες στο Λονδίνο, προσθέτοντας τμήματα στα κομμάτια. Είχα επίσης μπομπίνες από παραδοσιακά αιθιοπικά όργανα από την πατρίδα μου, τα οποία προσθέσαμε σε συγκεκριμένες συνθέσεις, ενώ ηχογραφήσαμε και κάποιες ακόμα. Ανάμεσα σ’ αυτές ήταν και μια νεότερη εκδοχή ενός παλιότερου κομματιού, του “Mulatu’s Mood”, στο οποίο έδωσα μια ελαφριά afrobeat αίσθηση (δυτικοαφρικανική). Καθώς και το “The Way To Nice”, το οποίο είχα συνθέσει κατά τη διάρκεια μιας περιοδείας στη νότια Γαλλία τον προηγούμενο χρόνο.
Ποια είναι η άποψή σας για τη σύγχρονη jazz μουσική; Υπάρχει κάποιος μουσικός που να σας αρέσει ιδιαίτερα;
Θα έλεγα οι συνθέσεις του Gil Evans –η μουσική του είναι πολύ ιδιαίτερη για μένα. Επίσης, λατρεύω τους Miles Davis και John Coltrane, όπως και κάποιους από τους μεγάλους παίκτες του βιμπράφωνου, όπως τον Milt Jackson. Όποτε είμαι στο Λονδίνο, η δισκογραφική μου προσθέτει κάποια πράγματα στο iPod μου, για ν’ ακούω φρέσκο υλικό. Τελευταία άκουγα τον Anouar Brahem, μαροκινό παίκτη του ούτι.
Πώς σας φάνηκε η τελευταία σας επίσκεψη στην Ελλάδα; Κάποιο σχόλιο (όχι μόνο για τη συναυλία);
Μ’ αρέσει να επισκέπτομαι την Ελλάδα –το κοινό της Αθήνας είναι τόσο θερμό και ενθουσιώδες για τη μουσική μου, ώστε μου δίνει πάντα μεγάλη χαρά. Στην τελευταία μας επίσκεψη, δυστυχώς δεν είχα το χρόνο να δω τη χώρα και ν’ ακούσω αρκετή ελληνική μουσική. Θα ήθελα την επόμενη φορά να ξανάρθω και να μάθω περισσότερα.
Μια και θα σας δούμε σύντομα ζωντανά σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, θα πρέπει να περιμένουμε καμιά έκπληξη; Ίσως ανέκδοτο υλικό;
Θα παίξουμε κάποια κομμάτια από το Mulatu Steps Ahead κρατώντας τον «κορμό» της μουσικής, αλλά θα πάμε τις συνθέσεις σε μια διαφορετική κατεύθυνση. Η ομάδα μουσικών που έχω αυτή τη στιγμή είναι πολύ καλή και χαιρόμαστε να πηγαίνουμε μπροστά την ethio jazz.
