Κατά καιρούς, κάποιοι μουσικοί καλεσμένοι στο Saturday Night Live (SNL) αποφάσισαν να αλλάξουν επί τόπου το τραγούδι που είχαν δηλώσει ότι θα παίξουν ή συμπεριφέρθηκαν με τρόπους που ήρθαν σε σύγκρουση με τους κανόνες της εκπομπής. Και σαν να μην έφτανε αυτό, το SNL κουβαλούσε πάντα και το πρόσθετο βάρος της συμμόρφωσης με τους αυστηρούς νόμους και κανονισμούς της FCC.
Είναι γνωστό πως όταν οι μπάντες ξεφεύγουν, μερικές φορές πληρώνουν το τίμημα: αποκλείονται από το late night show. Βέβαια, τίποτα δεν κρατά για πάντα, ούτε καν μια «ποινή» από τον Lorne Michaels, τον δημιουργό και πανίσχυρο παραγωγό του SNL.
Ίσως, βέβαια, ο όρος «απαγόρευση» να είναι κάπως υπερβολικός. Το «ανεπίσημη αναστολή» θα ήταν μάλλον πιο ακριβές. Άλλωστε, δεν υπάρχει καμία επίσημη λίστα “banned” καλλιτεχνών. Οι περιπτώσεις που ακολουθούν βασίζονται σε μαρτυρίες των ίδιων των συγκροτημάτων, σε αφηγήσεις μελών του συνεργείου του SNL, σε δηλώσεις του ίδιου του Michaels και, το πιο βασικό στοιχείο απ’ όλα, στην απουσία αυτών των καλλιτεχνών από μελλοντικές εμφανίσεις στην εκπομπή. Κοινός παρονομαστής; Και οι έξι κατάφεραν να εκνευρίσουν τον Lorne Michaels αρκετά ώστε να μην προσκληθούν ξανά στο SNL για μεγάλο χρονικό διάστημα, αν όχι για πάντα.
Ακολουθεί μια λίστα με έξι μουσικά ονόματα που, μετά από μια αμφιλεγόμενη εμφάνιση, δεν ξαναπάτησαν το πόδι τους στο Saturday Night Live για αρκετό καιρό.
1. Elvis Costello, 1977
Το 1977, ο Elvis Costello έμελλε να γίνει το πρώτο όνομα που θα «έτρωγε πόρτα» από το Saturday Night Live, και όχι επειδή δεν ήξερε τι έκανε, αλλά επειδή ήξερε πάρα πολύ καλά τι θέλει να κάνει.
Οι Sex Pistols είχαν μόλις αποσυρθεί από την εμφάνισή τους στο SNL, αφήνοντας ένα επικίνδυνα εκτεθειμένο τηλεοπτικό κενό. Ο Costello μπήκε στη θέση τους, με την προοπτική να συστηθεί στο αμερικανικό κοινό και να κάνει αυτό που κάνουν όλοι οι φιλόδοξοι καλλιτέχνες σε prime time: να παίξει το παιχνίδι. Το σχέδιο ήταν απλό. Το συγκρότημα θα έπαιζε το “Less Than Zero”, ένα τραγούδι για έναν ξεφτιλισμένο Βρετανό πολιτικό. Διαχειρίσιμο και τηλεοπτικά αποδεκτό.
Μόνο που, ζωντανά στον αέρα, το σχέδιο κατέρρευσε επίτηδες. Στη μέση της εκτέλεσης, ο Costello σταματά την μπάντα και πετάει το αξέχαστο: «…there’s no reason to do this song here». Και πριν προλάβει κανείς να καταλάβει τι συμβαίνει, ξεκινούν το “Radio, Radio”, ένα τραγούδι που τα βάζει ευθέως με την εμπορευματοποίηση του ραδιοφώνου και της τηλεόρασης. Δηλαδή, με τον ίδιο τον μηχανισμό που τους φιλοξενούσε εκείνη τη στιγμή. Το backstage πάγωσε. Οι ηθοποιοί θυμούνται τον Lorne Michaels έξαλλο, να ορκίζεται πως ο Costello δεν θα ξαναπατήσει ποτέ το πόδι του στο SNL. Και για μια φορά, ο τηλεοπτικός θυμός κράτησε. Χρειάστηκαν δώδεκα ολόκληρα χρόνια για να ξαναπροσκληθεί ο Elvis Costello στην εκπομπή. Δώδεκα χρόνια σιωπής για ένα τραγούδι που ειπώθηκε τη λάθος, ή ίσως τη μοναδικά σωστή χρονικά, στιγμή. Πηγή.
2. Fear, 1981
Το 1981, οι Fear μπήκαν στο Saturday Night Live για να δοκιμάσουν τα όρια του ίδιου του συστήματος και να τα σπάσουν, κυριολεκτικά. Τότε, ήταν μια σχετικά άγνωστη punk μπάντα από την Καλιφόρνια, μέχρι που τράβηξε την προσοχή του John Belushi. Ο Belushi, πιστός στο χάος και στη μυρωδιά του ιδρώτα, έπεισε τον Lorne Michaels να τους κλείσει ως μουσικούς καλεσμένους. Κακή ιδέα; Εξαιρετική ιδέα; Εξαρτάται ποιον ρωτάς.
Οι Fear φρόντισαν να ξεκινήσουν στραβά από το πρώτο δευτερόλεπτο. «Pleased, to meet you... It’s great to be in New Jersey», πέταξαν στο νεοϋορκέζικο κοινό, ανοίγοντας μια πληγή που δεν έκλεισε ποτέ. Και μετά, έκαναν το αδιανόητο για prime time τηλεόραση: έστησαν mosh pit μπροστά στις κάμερες. Κανονική σύγκρουση. Έπαιξαν τα “I Don’t Care About You”, “Beef Bologna” και το απολύτως αυτοσαρκαστικό “New York’s Alright If You Like Saxophones”. Το στούντιο μετατράπηκε σε punk εμπόλεμη ζώνη. Σύμφωνα με το SNL, η ζημιά σε σκηνικά, εξοπλισμό, green room, κάμερες και monitors ξεπέρασε τις 200.000 δολάρια. Δεν χρειάστηκε καμία επίσημη ανακοίνωση. Κανένα δελτίο Τύπου. Για τους Fear, η απόφαση ήταν αυτονόητη: ισόβια απαγόρευση από το Saturday Night Live. Και ίσως αυτό να είναι το πιο punk πράγμα που θα μπορούσε να τους συμβεί.
3. The Replacements, 1986
Το 1986, οι The Replacements βρέθηκαν στο Saturday Night Live από σπόντα και φρόντισαν να αποδείξουν ότι το όνομά τους δεν ήταν απλώς ειρωνικό, αλλά προφητικό. Ήταν τότε ένα ανερχόμενο όνομα της alternative rock σκηνής, και κλήθηκαν την τελευταία στιγμή για να αντικαταστήσουν τις Pointer Sisters. Από soul, συγχρονισμό και τηλεοπτική ευγένεια, σε μεθύσι, αστάθεια και αυτοκαταστροφή. Δεν θα μπορούσε να υπάρξει πιο απότομη αλλαγή.
Κάπου ανάμεσα στο καμαρίνι και τη σκηνή, κάποιο μπουκάλι πέρασε τα σύνορα της παραγωγής. Όταν οι Replacements βγήκαν στο πλατό, ήταν εμφανώς μεθυσμένοι. Λόγια μπερδεμένα, όργανα εκτός τόνου, μια μπάντα που έμοιαζε να σαμποτάρει τον ίδιο της τον εαυτό σε απευθείας μετάδοση. Το αποκορύφωμα ήρθε όταν ο Paul Westerberg, σε μια στιγμή ωμής αφέλειας ή απόλυτης περιφρόνησης για την τηλεόραση, φώναξε το περιβόητο «Come on, fucker» στον αέρα του NBC. Για το SNL, αυτό ήταν κόκκινη κάρτα.
Η ειρωνεία; Το NBC τους ξαναδέχτηκε χρόνια αργότερα, το 2014, στο The Tonight Show with Jimmy Fallon. Το Saturday Night Live, όμως, δεν ξέχασε ποτέ. Οι The Replacements δεν προσκλήθηκαν ξανά. Μια εμφάνιση ήταν αρκετή για να τους καταγράψει όχι ως καλεσμένους, αλλά ως προειδοποίηση.
4. Sinéad O’Connor, 1992
Το 1992, η Sinéad O’Connor πήγε στο Saturday Night Live για να αφήσει σημάδι. Και το άφησε με τρόπο που ακόμη καίει. Στη σκηνή, μόνη, χωρίς μπάντα, τραγουδά a cappella το “War” του Bob Marley. Την ώρα που φτάνει στον στίχο «We have confidence in good over evil», σηκώνει μια φωτογραφία του Πάπα Ιωάννη Παύλου Β’. Και αμέσως μετά τη σκίζει σε κομμάτια, τα σκορπίζει στο πάτωμα και λέει ψυχρά: «Fight the real enemy». Ησυχία. Καθόλου χειροκρότημα. Σβήνει τα κεριά της και φεύγει. Τέλος. Καμία εξήγηση. Καμία υπεκφυγή. Prime time τηλεόραση, παγωμένο πλατό, μια χώρα σε σοκ.
Αργότερα, η O’Connor θα ξεκαθαρίσει πως επρόκειτο για διαμαρτυρία απέναντι στα σκάνδαλα σεξουαλικής κακοποίησης στην Καθολική Εκκλησία, μια αλήθεια που τότε αντιμετωπίστηκε ως βλασφημία και όχι ως καταγγελία. Το SNL δεν είχε καμία ιδέα για το τι επρόκειτο να συμβεί. Και φυσικά, δεν την κάλεσε ποτέ ξανά.
Το αν «απαγορεύτηκε» επισήμως ή όχι, σήμερα έχει μικρή σημασία. Η Sinéad O’Connor έφυγε από τη ζωή το 2023, κουβαλώντας για δεκαετίες το βάρος μιας πράξης που τότε την κόστισε ακριβά, επαγγελματικά, κοινωνικά, ψυχικά. Κι όμως, η ιστορία έχει τον δικό της ειρωνικό επίλογο. Σε πρόσφατη συνέντευξή του στο Puck, ο Lorne Michaels παραδέχτηκε ότι αν η O’Connor ζούσε, θα την είχε καλέσει να τραγουδήσει το “Nothing Compares 2U” στο επετειακό 50ό show του SNL. Ίσως τώρα είναι πολύ αργά. Ίσως όμως και η απόδειξη ότι, τελικά, εκείνη δεν ήταν ποτέ το πρόβλημα. Εκείνη απλώς τόλμησε να πει την αλήθεια ζωντανά.
5. Cypress Hill, 1993
Το 1993, οι Cypress Hill «απαγορεύτηκαν» από το Saturday Night Live για κάτι που σήμερα θα περνούσε απαρατήρητο ή, στην καλύτερη, θα γινόταν meme. Τότε όμως τα πράγματα ήταν αλλιώς. Κατά τη διάρκεια της ζωντανής τους εμφάνισης, ο DJ Muggs άναψε και κάπνισε ένα joint στο δεύτερο κομμάτι τους "Ι Ain't Goin Out Like That" μπροστά στις κάμερες. Live. Χωρίς υπεκφυγές. Χωρίς να ρωτήσει κανέναν. Σε μια εποχή όπου η μαριχουάνα ήταν παράνομη σε ολόκληρες τις Ηνωμένες Πολιτείες, η πράξη αυτή θεωρήθηκε κανονικό σκάνδαλο.
Για το SNL και το NBC, δεν είχε σημασία αν το κοινό το βρήκε «cool» ή αν τα hip-hop ένστικτα της μπάντας ήταν αυθεντικά. Η τηλεόραση είχε κανόνες, η FCC είχε κόκκινες γραμμές, και οι Cypress Hill τις πέρασαν με χαμόγελο. Από εκείνο το βράδυ και μετά, δεν ξαναπάτησαν το πόδι τους στο Saturday Night Live. Καμία επανόρθωση. Καμία επιστροφή. Μια απαγόρευση που σήμερα μοιάζει σχεδόν αστεία, αλλά τότε ήταν απολύτως πραγματική. Άλλη εποχή. Άλλοι φόβοι. Ίδια τηλεόραση.
6. Rage Against The Machine, 1996
Οι RATM ήταν ήδη γνωστοί για την ανοιχτή σύγκρουσή τους με κυβερνητικές πολιτικές, θεσμούς και κάθε μορφή εξουσίας. Ήταν, με λίγα λόγια, ό,τι πιο ακατάλληλο θα μπορούσε να υπάρξει για safe τηλεόραση. Κι όμως, το SNL τους έκλεισε για την ίδια βραδιά που οικοδεσπότης της εκπομπής ήταν ο δισεκατομμυριούχος και Ρεπουμπλικανός υποψήφιος για την προεδρία των ΗΠΑ, Steve Forbes, ένας άνθρωπος που ενσάρκωνε σχεδόν κάθε τι απέναντι στο οποίο οι Rage έχτισαν την ταυτότητά τους.
Η σύγκρουση ήταν αναπόφευκτη. Οι RATM κρέμασαν αμερικανικές σημαίες ανάποδα πάνω στους ενισχυτές τους, μια σαφή ένδειξη διαμαρτυρίας. Το συνεργείο του SNL έσπευσε να τις κατεβάσει. Η μπάντα, χωρίς δεύτερη σκέψη, σταμάτησε να παίζει. Λίγο αργότερα, λέγεται πως τους ζήτησαν να αποχωρήσουν από το κτίριο αμέσως μετά την εμφάνισή τους. Δεν υπήρξε επίσημη ανακοίνωση για «απαγόρευση», αλλά το αποτέλεσμα ήταν το ίδιο: οι Rage Against the Machine δεν εμφανίστηκαν ποτέ ξανά στο Saturday Night Live.
