Ζουν ανάμεσά μας –μπορεί να στέκονται στο τρόλεϊ δίπλα μας, μέχρι και τη συνεδρίαση της Βουλής– κι έχουν παρόμοια σύνδρομα. Μπορεί να είμαστε κι εμείς σαν αυτούς. Ακολουθεί λοιπόν μια λίστα με 10 τραγούδια, ένα για κάθε παθολογικό σύμπτωμα. Τα παραθέτω όπως μου έρχονται στο μυαλό, χωρίς έρευνα και χωρίς σειρά αξιολόγησης, με τη σημείωση πως εξαιρούνται οι κάθε λογής ψυχωτικοί από το χέβι μέταλ ρεπερτόριο.
Διαταραχές όρεξης
Manic Street Preachers: "4st 7lb"
(από το άλμπουμ The Holy Bible, 1994)
{youtube}n0d-caXY7HY{/youtube}
Ένα σκληρό σε νοήματα τραγούδι, περιγράφει με ανατριχιαστικές λεπτομέρειες τη νευρική ανορεξία που βιώνει μια νεαρή κοπέλα, η οποία θέλει να χάσει όλο της το βάρος –μέχρι να φτάσει σε σημείο να περπατάει στο χιόνι και να μην αφήνει αποτύπωμα. Οι φήμες λένε ότι το τραγούδι αναφέρεται στην τότε περιπέτεια υγείας του Richey James, που αργότερα εξαφανίστηκε. Στο κομμάτι ακούγονται οι στίχοι: «Karen says I’ve reached my target weight – Kate and Emma and Kristin know it’s fake – problem is diets not a big enough word», που αναφέρονται στα (κάποτε ανορεξικά) μοντέλα Kate Moss, Kristin McMenamy και Emma Balfour.
Βίαιες ψευδαισθήσεις
Peter Gabriel: "Family Snapshot"
(από το άλμπουμ ΙΙΙ, 1980)
{youtube}Uh9wIVZBhT0{/youtube}
Αυτό το τετράλεπτο ποπ τραγουδάκι αποτελεί μια μικρή εισαγωγή στο μυαλό ενός δολοφόνου, με στίχους από το ημερολόγιο του Arthur Bremer, ο οποίος στα 1972 αποπειράθηκε να σκοτώσει τον υποψήφιο προέδρο των Η.Π.Α. George Wallace: οι έμμονες ιδέες του φαίνονται στους στίχους «I want to be somebody / You were like that, too / If you don’t get given, you learn to take, and I will take you». Και μπορεί το στενό χρονικό πλαίσιο ενός τραγουδιού να μην αρκεί για ψυχαναλυτικές ερμηνείες, αλλά προς το φινάλε ο Gabriel βάζει τη δική του κοινωνική πινελιά με το μελοδραματικό «growing up sad», θέλοντας να δώσει μια σχετικά απλοϊκή ερμηνεία στην κακή τροπή που πήρε η ζωή του ήρωα.
Stalking
Smashing Pumpkins: "Lily (My One And Only)"
(από το άλμπουμ Mellon Collie And The Infinite Sadness, 1995)
{youtube}3RjBlBr5MB0{/youtube}
Oι στίχοι του Billy Corgan μιλούν για την αινιγματική Lily, η οποία ζει στο απέναντι σπίτι. Η όμορφη γειτόνισσα μοιάζει να είναι ανεκπλήρωτος έρωτας του αφηγητή ή κάτι σαν το αντικείμενο του πόθου του. Ο τελευταίος φαίνεται μάλιστα να τη φλερτάρει ανεπιτυχώς για χρόνια, ενώ κάθε βράδυ την παρατηρεί να ξαπλώνει και να κοιμάται. Τα πράγματα γίνονται όμως περίεργα μόλις αρχίζει να περιγράφει ποιος μπαίνει σπίτι της, μέχρι που έρχεται η ανατροπή στον τελευταίο στίχο, όταν καταλαβαίνουμε ότι πρόκειται για ψυχοπαθή stalker. Ένα από τα πιο περίτεχνα plot twist σε στίχους τραγουδιού.
Ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή
Kinks: "Destroyer"
(από το άλμπουμ Give The People What They Want, 1981)
{youtube}_WJ6FbcWYRU{/youtube}
Το "Destroyer" έχει ως αφηγητή τον μπερδεμένο σεξουαλικά και χωρίς πολλές ερωτικές εμπειρίες νέο της μεγάλης επιτυχίας των Kinks "Lola", ο οποίος, μετά από εκείνο το one night stand με την τραβεστί Λόλα, την παίρνει μαζί σπίτι του. Όμως τον κυριεύει ένας περίεργος φόβος, ενώ αρχίζει να έχει και διάφορες ενοχές. Ένας μικρός κίτρινος άνθρωπος ζει στο μυαλό του και του λέει να την αφήσει, ενώ ένας κόκκινος άνθρωπος καραδοκεί κάτω από το κρεβάτι του. Η Λόλα, αφού συνειδητοποιεί τα θέματά του, του λέει: «There’s really something wrong with you. One day you’re gonna self-destruct». Η τύχη του νεαρού έκτοτε αγνοείται...
Αποπροσωποποίηση
Kate Bush: "The Man With The Child In His Eyes"
(από το άλμπουμ The Kick Inside, 1978)
{youtube}NAj8suae3WY{/youtube}
Σε ένα από τα τραγούδια του άλμπουμ με το οποίο μας συστήθηκε το αέρινο ξωτικό στα τέλη των 1970s, περιγράφεται μια αέναη νυχτερινή επίσκεψη στο εφηβικό δωμάτιο. Άραγε υπάρχει ο άντρας με τον οποίο κοιμάται και ξυπνάει μαζί του η Kate Bush; Μήπως είναι μυστικός έρωτας για έναν πολύ μεγαλύτερο άντρα με παιδικό (ή παιδόφιλο βλέμμα); Ή μήπως πρόκειται για ένα αποκύημα της διαταραγμένης της φαντασίας;
Παρανοϊκός θυμός
Eminem: "Kim"
(από το άλμπουμ The Marshall Mathers LP, 2000)
{youtube}TNXYvidMaTM{/youtube}
Αν και είναι το “Stan” που έρχεται πρώτο στο μυαλό όλων μας (το καλύτερο τραγούδι του Αμερικανού ράπερ με διαφορά), είναι στο ανατριχιαστικό "Kim" όπου ο Eminem δεν κρατάει καν τα προσχήματα, επιδιώκοντας κάποιον έστω διαχωρισμό από την παρανοϊκή φιγούρα των στίχων του. Συχνά-πυκνά βέβαια έβγαζε στη δισκογραφική φόρα τα άπλυτα της τραυματικής του ζωής, ποτέ όμως δεν έφτασε τόσο μακριά όσο σε αυτό το κομμάτι, που φέρει το όνομα της πρώην γυναίκας του. Το δώρο του λοιπόν προς την Kim είναι μια φονική φαντασίωση σε μουσική και ρίμες, στα πλαίσια της οποίας την απαγάγει σε κατάσταση αμόκ, την κακοποιεί και την πάει βόλτα με το αυτοκίνητο ώστε να τη σκοτώσει με τον πιο ενοχλητικό τρόπο που έχουμε ακούσει ποτέ σε τραγούδι –το τελευταίο μάλιστα πράγμα που ακούμε είναι το ηχητικό εφέ με το φτυάρι στο χώμα. Τους «στίχους» τους εμπνεύστηκε όταν έμαθε ότι η Kim τον απάτησε, όσο βρισκόταν σε τουρνέ. Τη συνέχεια τώρα την ξέρουμε...
Αποφευκτική διαταραχή
David Bowie: "All The Madmen"
(από το άλμπουμ The Man Who Sold The World, 1970)
{youtube}jb7Xdu7STx8{/youtube}
Ο Άνθρωπος που Έπεσε στη Γη τραγουδάει εδώ τα λόγια ενός τροφίμου ψυχιατρείου: «Here I stand, foot in hand, talking to my wall, I’m not quite right at all». Από το οποίο δεν θέλει ποτέ να βγει γιατί βρίσκει πιο τρελούς αυτούς που κυκλοφορούν εκεί έξω: «Cause I’d rather stay here with all the madmen, than perish with the sadmen roaming free / And I’d rather play here, with all the madmen, for I’m quite content they’re all as sane as me». Κι όλα αυτά, πριν επιδοθεί, γεμάτος ευφορία, σε έναν χορό γύρω από τον εαυτό του, χτυπώντας παλαμάκια και φωνάζοντας «sane! sane! sane!».
Κοινωνική φοβία
Rockwell: "Somebody's Watching Me"
(από το άλμπουμ Somebody's Watching Me, 1984)
{youtube}7YvAYIJSSZY{/youtube}
Ο αφηγητής του “Somebody’s Watching Me” αντιμετωπίζει σοβαρά θέματα παράνοιας. Ο γιός του Berry Gordy και διάσημος one hit wonder των 1980s, υποψιάζεται εδώ ότι όλοι τον παρακολουθούν –από τον ταχυδρόμο και τους γείτονες, μέχρι την κυβέρνηση και τους... εξωγήινους! Τα παραμορφωμένα φωνητικά ήταν πολύ προχωρημένα για το 1984 και λειτουργούσαν πολύ αποτελεσματικά ώστε να μεταφέρουν μέρος της παράνοιας του ήρωα («Can the people on TV see me?»). Το ιδιαίτερο συστατικό αυτής της ένοχης απόλαυσης της Motown είναι βέβαια τα φωνητικά του συμμετέχοντα Michael Jackson στο ρεφρέν, δεδομένου ότι ο Jacko υπέφερε από παρόμοιες μανίες.
Παρανοϊκή σχιζοφρένεια
Ramones: "Gimme Gimme Shock Treatment"
(από το άλμπουμ Leave Home, 1977)
{youtube}JlsUC8AnkfU{/youtube}
Παραδοσιακά, οι Ramones τραγουδούσαν με την απολαυστική οπτική κάποιου που έχει κάψει και το τελευταίο του εγκεφαλικό κύτταρο. Από το “Psycho Therapy” και το “Teenage Lobotomy” μέχρι το “I Wanna Be Sedated”, όλα είναι κλασικά πανκ κομμάτια για την ευλογία του να είσαι παρανοϊκός. Όμως το “Gimme Gimme Shock Treatment” ήταν το πρώτο και καλύτερο χάρη σ’ εκείνον τον αξέχαστο δυναμισμό της κιθάρας, που έκανε τον αφηγητή να είναι «…happy, happy, happy all the time».
Κλινική κατάθλιψη
Radiohead: "Creep"
(από το άλμπουμ Pablo Honey, 1993)
{youtube}XFkzRNyygfk{/youtube}
O σημαιοφόρος της σύγχρονης καταθλιπτικής τραγουδοποιίας, Thom Yorke, εκφράζει εδώ με μεγαλοπρεπή τρόπο την απύθμενη ασημαντότητα που νιώθει μπροστά στη γυναίκα που λατρεύει, η οποία με κάθε της κίνηση τον ρίχνει όλο και πιο βαθιά στη μαύρη τρύπα της απελπισίας του. Τυπικότατο παράδειγμα τραγουδιού για τις καταθλιπτικές προεκτάσεις του μονομερούς έρωτα που γεννιέται για να ακυρώσει τον ερωτοχτυπημένο. Με τι μούτρα άλλωστε ένας καταθλιπτικός κρετίνος να αντικρύσει μια τόσο αιθέρια ύπαρξη και με τι θράσος τούτος ο weirdo τολμάει να επιθυμεί την Αυτού Μεγαλειότητα…
