Ο Νίκος Σκαλκώτας (1904-1949) εκπροσωπεί ένα ρεύμα μουσικής, το οποίο ήδη μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο ανθεί στην Ευρώπη· είναι το ρεύμα του δωδεκαφθογγισμού ή ευρύτερα της μουσικής χωρίς τονικό κέντρο, ένα ρεύμα το οποίο χονδρικά αμφισβήτησε τον παραδοσιακό τρόπο μουσικής γραφής. H μουσική δηλαδή αυτών των συνθετών θα θύμιζε το soundtrack μιας ταινίας τρόμου ή μιας στιγμής με ιδιαίτερη κινηματογραφική ή δραματουργική ένταση. Αυτή η κάπως άκομψη αλλά απόλυτα κατανοητή παρομοίωση έχει να κάνει με τα ίδια τα ιστορικά γεγονότα της περιόδου του μεσοπολέμου, αλλά και με όσα προηγήθηκαν και ακολούθησαν αυτής.
Ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, με την ξεχωριστή του φρίκη, τα ατελείωτα χαρακώματά του, την εφιαλτική χρήση χημικών κ.ο.κ. αμφισβήτησε παραδοσιακές αξίες της αισθητικής και της ηθικής σε όλα τα επίπεδα. Το θέατρο του παραλόγου, η άνοδος του σουρρεαλισμού, η αφαιρετική ζωγραφική, η ατονική μουσική αλλά και σε πολιτικό επίπεδο η ίδρυση και η παγίωση κομμουνιστικών και σοσιαλδημοκρατικών κομμάτων όπως και η άνοδος του ναζισμού και του φασισμού τη δεκαετία του 1930, είναι βέβαια εξελίξεις που έχουν ξεκινήσει δειλά πριν από τον Πόλεμο. Όμως, με τον ερχομό αυτής της πρώτης παγκόσμιας και εφιαλτικής σύγκρουσης, επιταχύνθηκαν κατά πολύ. Στη διάρκεια του μεσοπολέμου κάθε νέα αισθητική δοκιμάστηκε και η μουσική έπαιξε έναν τεράστιο ρόλο προς αυτή την κατεύθυνση. Μέσα σε αυτό το ιστορικό πλαίσιο ο νεαρός Νίκος Σκαλκώτας εγκαταλείπει τη μικρή Ελλάδα στα 1921, για να βρεθεί στο Βερολίνο για σπουδές  βιολιού. Εκεί σύντομα εγκαταλείπει την προοπτική να γίνει σολίστας και στρέφεται στη σύνθεση. Δάσκαλοί του οι Πάουλ Κάαν, Πάβελ Γιουάν, Κουρτ Βάιλ, Φίλιπ Γιάρναχ και Ανολντ Σαίμπεργκ. Ο τελευταίος τον στηρίζει ηθικά, αναγνωρίζει σε αυτόν τεράστιες δυνατότητες και από το 1927 μέχρι και το 1933, χρονιά που ο Σκαλκώτας εγκαταλείπει τη Γερμανία, είναι ο κύριος δάσκαλός του.
Τα έργα λοιπόν του Σκαλκώτα για σόλο βιολί και για βιολί και πιάνο αποτελούν μια έμμεση συνομιλία του συνθέτη με την πρώτη του αγάπη, το βιολί. Το γεγονός ότι τα έχουμε σε ένα και μοναδικό cd είναι εξαιρετικά σημαντικό από πολλές απόψεις. Για τρεις κυρίως λόγους. Πρώτον, από άποψη χρονική γιατί έτσι, καθώς εκτείνονται από το 1925 έως το 1939-40, μπορούμε να δούμε με σύντομο τρόπο τη συνθετική πορεία του Σκαλκώτα από τα χρόνια της μαθητείας του στο Βερολίνο, έως και τα χρόνια της επιστροφής του στην Αθήνα. Το παρόν λοιπόν cd περιέχει τα έργα "Σονάτα Για Σόλο Βιολί" (1925), "Πρώτη και Δεύτερη Σονατίνα Για Βιολί Και Πιάνο" (1929), "Τρίτη και Τέταρτη Σονατίνα Για Πιάνο Και Βιολί" (1935), "Εφτά Κομμάτια Για Βιολί Και Πιάνο" (1939-40). Δεύτερον, από άποψη αισθητική, καθώς τα έργα δωματίου φανερώνουν περισσότερο, όπως πιστεύω, τις προθέσεις του συνθέτη, επειδή αυτές δεν κρύβονται κάτω από το ορχηστρικό χαλί μιας μεγαλεπίβολης σύνθεσης, αλλά εκφράζουν με σαφήνεια τη συνθετική του λαλιά. Και, τρίτον, από άποψη εκτέλεσης, καθώς ο Γιώργος Δερμετζής (βιολί) και η Μαρία Αστεριάδου (πιάνο) δεν είναι απλοί και συνεπείς διεκπεραιωτές, αλλά συνεργάτες και συμμέτοχοι σε μια συγκλονιστική εκτέλεση των έργων του Σκαλκώτα.
Είναι σημαντικό ότι στο Duos With Violin μπορεί κάποιος να παρατηρήσει την πορεία του Σκαλκώτα από το σχετικά ανώριμο έργο του "Σονάτα Για Σόλο Βιολί" του 1925 έως το αριστουργηματικό "Μικρό Χορικό Και Φούγκα" του 1939, όπου ο δημιουργός μοιάζει να έχει καταλήξει στο συνθετικό λεξιλόγιο που θέλει να χρησιμοποιήσει. Ο συνθέτης, σε όλες τουλάχιστον τις σονατίνες του, έχει φανερά στοιχεία από την τζαζ, ιδιαίτερα όσον αφορά στη συνοδεία του πιάνου, στα ρυθμικά του σχήματα, αλλά και στον εύληπτο και άμεσο τρόπο της οικοδόμησης της μελωδικής του γραμμής - τηρουμένων πάντα των αναλογιών της εποχής του. Πέρα από τις τζαζ επιρροές, στο δεύτερο μέρος της πρώτης του σονατίνας (andantino) θα έβρισκα καθαρές επιρροές του Κουρτ Βάιλ, ενός από τους κατά καιρούς δασκάλους του, που στην Ελλάδα έγινε περισσότερο γνωστός για τα μουσικοχορευτικά έργα του πάνω σε κείμενα του Μπρεχτ. Επίσης, από τα εφτά κομμάτια του για βιολί και πιάνο, ξεχωρίζει η "Παρέλαση Των Μικρών Στρατιωτών", με μόλις 50 δευτερόλεπτα διάρκεια, όπου φανερή γίνεται η σκωπτική διάθεση του Σκαλκώτα απέναντι στο μιλιταρισμό. Συμπληρωματικά, θα πρέπει να αναφέρουμε και την προσπάθειά του συνθέτη σε κάποια σημεία των έργων του να εντάξει δειλά κάποια στοιχεία λαϊκής μουσικής. Μια λαϊκή μουσική που ο ίδιος θα τιμήσει στους περίφημους Ελληνικούς Χορούς του, το best seller της ελληνικής κλασικής μουσικής παγκοσμίως και ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα μουσικά έργα του. Όλα τα παραπάνω καθιστούν τα συγκεκριμένα έργα του Σκαλκώτα και προσωπικά μα και ιδιαίτερα, μακριά από παλαιούς και μοντέρνους ακαδημαϊσμούς. Και εκεί ακριβώς βρίσκεται η μεγάλη αξία του έργου του.