Αναμφισβήτητα κάθε μουσικόφιλος που σέβεται τον εαυτό του μπορεί να περηφανευτεί ότι έχει ακούσει καντάρια μουσικής – και αν δεν έχει προλάβει λόγω ηλικίας, σίγουρα θα ακολουθεί ινδάλματα, ειδήμονες και “influencers” που έχουν ακούσει αυτήν την απίστευτη ποσότητα μουσικής και μπορούν να τον καθοδηγήσουν στο νεόκοπο μουσικό πάθος του.
Πώς είναι, όμως, όταν αυτά τα καντάρια μουσικής προσπαθείς να τα χωρέσεις σε λέξεις;
Τα περισσότερα βιβλία που γράφονται για τη μουσική μπορούν να γίνουν ένας δαιδαλώδης διάδρομος πληροφοριών για όσους έχουν τη μουσική για χαλί, αλλά και ο μαγικός χάρτης του Χόγκουαρτς, για όσους διψάνε για την ιστορία πίσω από τη συλλογή των δίσκων τους. Ίσως ένα α λα High Fidelity top x tων επιδραστικότερων μουσικών βιβλίων όλων των εποχών να φαντάζει σχετικά εύκολο -γιατί, πόσα τόσο σημαντικά βιβλία να έχουν γραφτεί επιτέλους;- το πιθανότερο όμως είναι να τα βρεις μπαστούνια. Στη λίστα που ακολουθεί περιοριζόμαστε στα απολύτως απαραίτητα και μαζεύουμε το "starter pack" του μουσικού γραπτού λόγου, για βουτιές στους ωκεανούς του ήχου (δείτε το κι ως προοικονομία για τη λίστα το τελευταίο..).
Simon Reynolds, σχεδόν ένα top 5 μόνος του…
Ίσως το Α και το Ω του μουσικογραφιά. Ο βρετανός συγγραφέας και δημοσιογράφος Simon Reynolds έχει καταφέρει να αποδώσει μοναδικά τις εμπειρίες του στον μουσικό τύπο και τα βιβλία του, με ένα μαγικό κοκτέιλ τριών υλικών: εξειδίκευση, προσβασιμότητα και ακαταμάχητο pop appeal.
Rip It Up and Start Again: Postpunk 1978 – 1984 (Faber and Faber, 2005)
.jpg)
Το βιβλίο το οποίο άνοιξε την πόρτα της μαζικής συγγραφικής αναγνώρισης για τον Simon Reynolds. Πρόκειται για μια πρωτότυπη ιστορική αφήγηση του μουσικού και πολιτισμικού αντικτύπου του "big bang" του post – punk στο Λονδίνο και τη Νέα Υόρκη στα μέσα των 70s και το καλύτερο που μπορεί να ειπωθεί για το βιβλίο το έχει πει ο ίδιος ο Reynolds: «Ένα βιβλίο για όσους δεν βρέθηκαν στο σωστό μέρος τη σωστή στιγμή, αλλά δεν θέλησαν να πιστέψουν ότι όλα τελείωσαν εκεί, πριν από αυτούς».
Retromania: Pop Culture’s Addiction to Its Own Past (Faber and Faber, 2011)
Ένα ακόμα must βιβλίο του, που εσωκλείει ένα μεγάλο σχόλιo στην αναβιωτική εμμονή της pop μουσικής και των διάφορων ιδιωμάτων της. Με αυτό το πυκνό χρονογράφημα, ο Reynolds εξερευνά το μέλλον της pop μουσικής πέρα από την άκρη του ομφάλιου λώρου της, με μερικά από τα μεγαλύτερα ερωτήματα για τη σύγχρονη μουσική: Είναι τελικά κακή η μουσική νοσταλγία; Έχει γραφτεί όλη η καλή μουσική κι αυτό ήταν; Ή υπάρχει κάτι παραπέρα; Ξέρετε που βρίσκονται οι απαντήσεις.
Bring the Noise: 20 years of writing about Hip - Rock and Hip–Hop (Faber and Faber 2007)
Από τα "b-sides" του Reynolds, το Bring the Noise δεν διαθέτει την αίγλη της υπόλοιπης εργογραφίας του συγγραφέα, ωστόσο, είναι απολαυστικά γεμάτο από κριτικές, άρθρα και συνεντεύξεις-ντοκουμέντα: από τους Radiohead και την PJ Harvey, μέχρι τους Beastie Boys και τους Pubilc Enemy. Μια οξυδερκής συλλογή–παζλ που δίνει στον υπομονετικό αναγνώστη που θα ενώσει τα κομμάτια την ευκαιρία να μυηθεί στη μεγάλη αντιπαράθεση rock και hip hop μουσικής για τα ηνία της μουσικής καινοτομίας στο γύρισμα του αιώνα. Πάντα, βέβαια, με την απαραίτητη ευγενή άμιλλα.
Generation Ecstasy: Into the world of techno and rave culture (Little Brown & Co, 1998)
Πρόκειται για την αμερικανική εκδοχή του Energy Flash. Σχεδόν τετρακόσιες σελίδες συναρπαστικής αφήγησης και ανάλυσης της rave και dance κουλτούρας των ‘90s και όλων των συμπαρομαρτούντων ουσιών, γραμμένης στην εκπνοή αυτής της χρυσής εποχής του clubbing. Διαβάζεται με τρομερό ενδιαφέρον, ειδικά σήμερα που η ηλεκτρονική μουσική βρίσκεται πάλι στο momentum της διαμόρφωσης ενός συνολικού τρόπου ζωής των πιστών της.
..και το υπόλοιπο top
Elijah Wald - How The Beatles destroyed Rock n Roll: An alternative history of American popular music (Oxford University, 2009)
Όσκαρ πιασάρικου και προβοκατόρικου τίτλου, σε ένα μουσικό βιβλίο που κατά 90% θα αλλάξει ριζικά τον τρόπο που αντιλαμβάνεστε την pop μουσική. Μια ευφυής ακαδημαϊκή διείσδυση στην αμερικάνικη mainstream μουσική και τις κοινωνικές προεκτάσεις της στο πρώτο μισό του εικοστού αιώνα, από την φωνητική pop και την jazz, μέχρι την rhythm ‘n’ blues και την country. Το βιβλίο συνδυάζει στιβαρά μουσικολογικά επιχειρήματα με γενναίες και καλοδεχούμενες δόσεις χιούμορ. Spoiler: αν το διαλέξετε για να διαβάσετε για τα αγαπημένα σας σκαθάρια, θα χρειαστεί να περιμένετε μέχρι το τελευταίο κεφάλαιο.
John Litweiler - The Freedom Principle: Jazz after 1958 (Da Capo, 1984)
Αν βαριέσαι λίγο να ασχοληθείς με την ιστορία της jazz, γιατί υπάρχουν πολλά αξιόλογα μεν, δύστροπα δε, ιστορικά εγχειρίδια του είδους, δεν χρειάζεται να ντρέπεσαι. Υπάρχουν κι άλλοι τρόποι. Ένας από αυτούς είναι το The Freedom Principle του John Litweiler που θα σε πάρει από το χέρι και θα σε ξεναγήσει ομαλά και αβίαστα σε τριάντα χρόνια αυτοσχεδιαστκής jazz: από τον σούπερ – σταρ John Coltrane και τον μυστικιστή Sun Ra μέχρι την λευκή free jazz της Ευρώπης. Ιδανικό για αρχάριους στο ιδίωμα και πολύ καλό βιβλίο παραλίας για τους βαθείς γνώστες του είδους.
Bill Brewster, Frank Broughton - Last night a DJ saved my life: The History of the Disc – Jockey (Grove Press, 1999)
Ένα από τα ελάχιστα βιβλία που ασχολούνται με τον («καυτό» για κάποιους, αδιάφορο για άλλους) ρόλο του disc jockey στη διαμόρφωση της σύγχρονης μουσικής κουλτούρας. Ξεκινώντας από τη σημασία των μεταπολεμικών ραδιοφωνικών παραγωγών ως των πρώτων ιστορικά καταγεγραμμένων DJs πάει στα 70s και την άνοιξη της disco κι από εκεί στον DJ πυρετό της rave εποχής, φτάνοντας μέχρι την house και την techno το Last night a DJ saved my life είναι από τις λίγα σοβαρά βιβλία που θα βρεις εκεί έξω για τις απαρχές και την ιστορία της dance κουλτούρας.
David Toop - Ο Ωκεανός του Ήχου: Αιθέριες συνομιλίες, περιβαλλοντικοί ήχοι & φανταστικοί κόσμοι (πρώτη έκδοση: Serpent’s Tail, 1996, στα ελληνικά από τις εκδόσεις Οξύ)
Ο Ωκεανός του Ήχου του David Toop σηκώνει ατέρμονη μουσικολογική ανάλυση που θα ξεπερνούσε κατά πολύ το πλαίσιο αυτής της λίστας. Με λίγα και καλά λόγια, πρόκειται για το απόλυτο ανάγνωσμα για την ambient και τα δεκάδες παρακλάδια της και μια μοναδική καταγραφή της πολυεπίπεδης κυκλικής ανάπτυξης της σύγχρονης μουσικής. Ο Toop πιάνει το νήμα από τον Debussy και τους πειραματισμούς του στην παραδοσιακή ινδονησιακή μουσική και φτάνει μέχρι το Twin Peaks του David Lynch και τον Aphex Twin. Είναι -χωρίς καμία υπερβολή- ένα ασυναγώνιστο ανάγνωσμα για όποιον ενδιαφέρεται να εξερευνήσει τον ήχο της σύγχρονης μουσικής λίγο παραπέρα από όσα προσφέρει το pop αφήγημα. Μέσα σε όλα, μόλις επανακυκλοφόρησε στα ελληνικά από τις εκδόσεις Οξύ και μάλιστα, με νέα εισαγωγή του Σπήλιου Λαμπρόπουλου.
Oliver Sacks - Μουσικοφιλία: Ιστορίες για την Μουσική και τον Εγκέφαλο (πρώτη έκδοση: Knopf, 2007, στα ελληνικά από τις εκδόσεις Άγρα)
Ένα βιβλίο για την ψυχολογική, φυσιοπαθολογική και νευρολογική διάσταση της μουσικής ή απλώς «η μουσική αλλιώς». Ανεκδοτολογικές ιστορίες για την πρόσληψη της μουσικής μετά από εγκεφαλικό, χτύπημα από κεραυνό, άνοια και τη νόσο Parkinson, γίνονται το μέσο αντίληψης της πολυκαναλικής σύνδεσης της μουσικής με την ανθρώπινη ύπαρξη. Νευρολόγος και ο ίδιος, ο Oliver Sacks γράφει από την «πίσω πόρτα» ένα σπουδαίο μουσικό βιβλίο, για όσους είναι πρόθυμοι να περιηγηθούν στους εγκεφάλου τους και να ανακαλύψουν τι υπάρχει πίσω από την κουρτίνα του ήχου.
Alex Ross - The Rest is Noise: Listening to the 20th Century (Picador, 2007)
Αυλαία σε αυτήν την λίστα βασικών μουσικών αναγνωσμάτων με το best seller του Αlex Ross, που κατάφερε μ’ έναν μαγικό τρόπο να σκαρφαλώσει στην κορυφή των ευπώλητων. Σεμιναριακή συνδεσμολογία και ανατρεπτικές επιλογές αναδεικνύουν μια πλήρη και πρωτότυπη -τουλάχιστον για τη στιγμή έκδοσής του- αφήγηση γύρω από όλους τους «μεγάλους» της σύγχρονης μουσικής: Dmitri Shostakovich και Richard Strauss, Charlie Parker και Miles Davis, Beatles και Bob Dylan, David Bowie και Velvet Underground, Bjork και Radiohead όλοι και όλα χωράνε σε αυτό το διαβολικά γραμμένο magnus opus του Ross. Αν ήταν να έχεις ένα και μόνο σύγχρονο μουσικό ιστορικό βιβλίο στη βιβλιοθήκη σου, ας είναι αυτή η ιδιοφυής συγγραφική και μουσική μίξη. Τα υπόλοιπα είναι θόρυβος.
