Μανώλης Ρασούλης

>Την Παρασκευή το βράδυ, κι ενώ η αστυνομοκρατούμενη Θεσσαλονίκη βρισκόταν προσωρινά στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος όλης της Ελλάδας λόγω της Διεθνούς Έκθεσης και των συμπαραμαρτούντων αυτής, λίγο ανατολικότερα –στον Δήμο Καλαμαριάς και πλάι στη θάλασσα– αρκετές εκατοντάδες άνθρωποι βρέθηκαν στον εξωτερικό χώρο του Κυβερνείου (ή Παλατάκι όπως είναι γνωστό το πρώην βασιλικό ανάκτορο), για να τιμήσουν τον γνωστό και μη εξαιρεταίο στιχουργό Μανώλη Ρασούλη. Η συναυλία-αφιέρωμα  με τίτλο «Η Θεσσαλονίκη Τραγουδά Μανώλη Ρασούλη» έκλεινε το φετινό φεστιβάλ Παρά Θίν' Αλός και ήταν μια ιδέα του συνθέτη και καλλιτεχνικού διευθυντή του Πολιτιστικού Οργανισμού του Δήμου Καλαμαριάς Γιώργου Καζαντζή, η οποία ήρθε με αφορμή μια ξεχωριστή επέτειο: τα είκοσι χρόνια που κλείνει ο δημιουργός ως κάτοικος Θεσσαλονίκης.

Για όσους δεν γνωρίζουν, ο (ηρακλειώτης) Ρασούλης έφυγε από την Αθήνα για διάφορους, προσωπικούς και μη, λόγους το 1990 για να εγκατασταθεί μόνιμα στη Θεσσαλονίκη. Μια διαδρομή σαφώς αντίστροφη, εδώ που τα λέμε, από αυτή που ακολουθούν οι περισσότεροι καλλιτέχνες –και όχι μόνο. Φιλοξενούμενος τον πρώτο καιρό του Γιάννη Αγγελάκα, άρχισε να εμφανίζεται σε διάφορες μικρές μουσικές σκηνές της πόλης (όπως το Όνειρο και το Πλατώ), λανσάροντας την πρωτότυπη φόρμουλα ένας στιχουργός να παρουσιάζει ο ίδιος το τραγούδια του. Πολλά συνέβησαν αυτά τα είκοσι χρόνια, η ουσία όμως είναι πως ο Ρασούλης επιχείρησε –και κατάφερε– να καταδυθεί στην ψυχή της πόλης, με όπλο τους αιχμηρούς του στίχους αλλά και την ιδιότυπη και στοχευμένη σκέψη του. Δημιουργώντας έτσι μικρούς ιδεολογικούς και πολιτιστικούς πυρήνες και ενισχύοντας με τον τρόπο του το όραμα της αποκέντρωσης.

Η συναυλία της Παρασκευής στάθηκε αφορμή για να συγκεντρωθούν πολλοί απ' τους φίλους, συνοδοιπόρους και συνεργάτες του Ρασούλη σ' αυτή την εικοσάχρονη πορεία. Η δομή του προγράμματος ήθελε τον τιμώμενο να υποδέχεται τον καθέναν απ' τους (δεκαέξι συνολικά!) καλεσμένους του επί σκηνής, παρουσιάζοντας τους όλους με εγκάρδιο τρόπο. Ο καθένας απ' τους καλεσμένους είχε επιλέξει να πει δύο ή τρία τραγούδια απ' όλο το ρεπερτόριο του στιχουργού και η γνώση τους γι' αυτό έκανε το πρόγραμμα να μοιάζει με μια ουσιαστική και καθόλου τυπική επισκόπηση του έργου του, με κάποιες αναπάντεχες και άκρως εμπνευσμένες επιλογές. Αφού λοιπόν ο Ρασούλης καλωσόρισε τον κόσμο τραγουδώντας μόνος του το “Νιώσε Με”, ο Θωμάς Κοροβίνης ήταν ο πρώτος που ανέβηκε στη σκηνή, διαβάζοντας αρχικά ένα έξοχο εγκώμιο για τον Ρασούλη, το οποίο έδωσε σωστά το στίγμα της βραδιάς. Έπειτα τραγούδησε το “Ρώσικά Μου Μάτια”, ενώ στη συνέχεια ακολούθησαν κι οι υπόλοιποι αξιόλογοι τραγουδιστές: Μιχάλης Παπαζήσης, Αναστασία Μεταλληνού, Κώστας Πρατσινάκης, Κατερίνα Σιάπαντα, Δημήτρης Κεχαγιάς, Μαρία Παπανικολάου, Γιώργος Λίζος, Ελένη Φωτιάδου, Γιάννης Μήτσης, Ζωή Παπαδοπούλου, Παντελής Θεοχαρίδης, Σοφία Αβραμίδου, Ανδρέας Καρακότας, Φωτεινή Βελεσιώτου, Λιζέτα Καλημέρη. Η Μελίνα Κανά, η οποία είχε επίσης ανακοινωθεί, δεν εμφανίστηκε για λόγους υγείας.

Η συναυλία κράτησε πάνω από τρεις ώρες και ακούστηκαν γύρω στα πενήντα, πασίγνωστα τα περισσότερα, τραγούδια σε μουσικές του Μάνου Λοΐζου, του Νίκου Ξυδάκη, του Χρήστου Νικολόπουλου, της Βάσως Αλαγιάννη, του Πέτρου Βαγιόπουλου κ.α. Αν θα 'πρεπε να ξεχωρίσω μερικές στιγμές θα στεκόμουν σε κάποιες λιγότερο αβανταδόρικες επιλογές, όπως λ.χ. στην πολύ τρυφερή ερμηνεία του Παπαζήση στην ανδρική εκδοχή του “Να 'Χα Την Ξύπνια Μηχανή”, στο ακυκλοφόρητο (ακόμα) τραγούδι με τίτλο “Παίζει Ο Μάνος Στο Πιάνο” –αφιερωμένο στον Μάνο Χατζιδάκι– σε μουσική του Πέτρου Βαγιόπουλου, στο “Με Σένα Πλάι Μου”, ένα ξεχασμένο τραγούδι απ' τον πρώτο δίσκο του Λεωνίδα Βελή, καθώς και στα δύο παραγνωρισμένα μα σημαντικά –το καθένα για τους λόγους του– κομμάτια που επέλεξε η Κατερίνα Σιάπαντα: το “Τραγούδι Της Αριάδνης” και το “Βασίλισσα Της Λύπης”, σε μουσική του Γιώργου Γαβαλά και του Πέτρου Βαγιόπουλου αντίστοιχα.

Κατά τα άλλα, δεν παραλήφθηκαν φυσικά τα γνωστά και αγαπημένα τραγούδια του στιχουργού από δίσκους-σταθμούς στην ελληνική δισκογραφία, όπως Τα Τραγούδια Της Χαρούλας, Η Εκδίκηση Της Γυφτιάς, Τα Δήθεν κ.α. Η συναυλία έκλεισε σε γιορτινό κλίμα, με όλους σχεδόν τους τραγουδιστές να στήνουν μια χορωδία και μαζί με τον Ρασούλη αλλά και τη (συγκρατημένη ειν' η αλήθεια) συμμετοχή του κοινού να τραγουδάνε εν χορώ μερικά απ' τα πιο εξωστρεφή και χορευτικά τραγούδια του στιχουργού, όπως το “Πότε Βούδας Πότε Κούδας” το “Ένα Κι Ένα”, ο “Υδροχόος” κ.α.

Όπως σ' όλες τις συναυλίες που σκαρώνει ο Ρασούλης όλα αυτά τα χρόνια έτσι και την Παρασκευή το μότο της βραδιάς ήταν «συγκίνηση μεν, συνείδηση δε». Κάτι που σημαίνει απλά πως το συναίσθημα οφείλει να συμβαδίζει με τη σκέψη και το αντίστροφο. Για τους περισσότερους βέβαια αυτά είναι ψιλά γράμματα, ιδίως όταν μπαίνουμε σε θέματα υποτίθεται διασκέδασης και εκτόνωσης. Ωστόσο η χθεσινή βραδιά είχε έναν τιμητικό χαρακτήρα και δεν μπορούμε να παραβλέψουμε πως είναι χρήσιμο και σημαντικό για μια κοινωνία να αναγνωρίζει και να τιμάει έγκαιρα την προσφορά των πνευματικών της ανθρώπων.

Ακόμα πιο σημαντικό και χρήσιμο, όμως, νομίζω πως είναι να μπορεί να τους κατανοεί και να αφομοιώνει τη σκέψη τους. Κι αν η συγκίνηση που χρειάζεται σε τέτοιες περιπτώσεις βρίσκεται σαφώς πιο εύκολα, σε θέματα συνείδησης και κατανόησης νομίζω πως η κοινωνία μας έχει ακόμα πολύ δρόμο να διανύσει…