Ο Σπύρος Μάνεσης, ο Διονύσης Μπουκουβάλας και ο Πέτρος Κλαμπάνης είναι παλιοί γνώριμοί μας – ο Σπύρος και ο Πέτρος ως μέλη των Trioism,
και ο Διονύσης ως άνθρωπος με ποικίλη συνθετική και επιστημονική δραστηριότητα. Αποφάσισαν φέτος να πραγματοποιήσουν ένα διεθνές φεστιβάλ τζαζ στη Ζάκυνθο, την κοινή τους πατρίδα, με την επωνυμία Zante Jazz Festival (10-12 Ιουλίου 2009).
Με αυτή την ιδιότητα τους συναντήσαμε και πάλι… Για ποιο λόγο τρεις Ζακυνθινοί, εκ των οποίων οι δύο είναι σχεδόν μόνιμοι κάτοικοι εξωτερικού, «επιστρέφουν» στην πατρική τους εστία, για να διοργανώσουν ένα Φεστιβάλ Τζαζ;
Πέτρος Κλαμπάνης: Η Ζάκυνθος είναι πάντα στο μυαλό μας, όπου και να είμαστε. Είναι ο τόπος στον οποίο μεγαλώσαμε και αρχίσαμε να αγαπάμε και να ασχολούμαστε με τη μουσική. Μας αρέσει να κάνουμε πράγματα στη Ζάκυνθο: ο Διονύσης κάνει συχνά συναυλίες και εγώ με το Σπύρο έχουμε εμφανιστεί επανειλημμένως με το κοινό μας σχήμα, τους Trioism, καθώς και με άλλα σχήματα. Έχουμε, κατά κάποιο τρόπο, ανάγκη τη Ζάκυνθο και η Ζάκυνθος – και η Ελλάδα – χρειάζεται τέτοιου είδους εκδηλώσεις.
Σπύρος Μάνεσης: Επιθυμούμε να κρατάμε ζωντανή τη σχέση μας με τον τόπο μας. Το γεγονός ότι ζούμε στο εξωτερικό μας δίνει ίσως περισσότερη ενέργεια και όρεξη να προσφέρουμε στον τόπο μας, από ό,τι αν ζούσαμε στην Ελλάδα μόνιμα. Επιπλέον θέλουμε να δημιουργούμε γέφυρες επικοινωνίας και ανταλλαγής εμπειριών μεταξύ της Ζακύνθου και της Ελλάδας γενικότερα και του εξωτερικού, καλώντας τις επόμενες χρονιές περισσότερους ξένους μουσικούς.
Ποια θα μπορούσε να είναι η έμμεση ή άμεση σχέση της Ζακύνθου, ως εκπροσώπου ενός μέρους της επτανησιακής μουσικής παράδοσης, με την τζαζ;
Σπύρος Μάνεσης: Άμεση σχέση δεν υπάρχει, δεδομένου ότι ποτέ δεν υπήρξε ενεργή τζαζ σκηνή στη Ζάκυνθο, όπως και στα περισσότερα μέρη της Ελλάδας. Ωστόσο, η κουλτούρα της Ζακύνθου μέχρι και τους σεισμούς του 1953 (οπότε και άλλαξαν πολλά πράγματα στο νησί), ήταν δυτικοευρωπαϊκή λόγω της Ενετικής κατάκτησης. Μολονότι λίγα πράγματα από αυτόν τον πολιτισμό έχουν επιβιώσει με το πέρασμα των χρόνων και τη γενίκευση της μαζικής κουλτούρας, πιστεύω ότι η αγάπη για το τραγούδι στο νησί εξακολουθεί να υπάρχει.
Πέτρος Κλαμπάνης: Ούτε κι εγώ πιστεύω πως υπάρχει άμεση σχέση. Έμμεσα, η μουσική παράδοση της Ζακύνθου, όπως και η τζαζ, έχει επηρεαστεί σε μεγάλο βαθμό από τη Δυτική μουσική παράδοση, λόγω της πολύχρονης Ενετοκρατίας. Κατά συνέπεια η Επτανησιακή μουσική χαρακτηρίζεται από μεγάλο αρμονικό και μελωδικό πλούτο, πράγμα που βλέπουμε και στη τζαζ.
Διονύσης Μπουκουβάλας: Εγώ βλέπω μια αμεσότερη σχέση ανάμεσα στα Επτάνησα και την τζαζ. Η γέννηση της τζαζ χαρακτηρίζεται από την πρόσμιξη διαφορετικών μουσικών στιλ (κυρίως μουσικής των μαύρων της Αφρικής και των ορχηστρών πνευστών των Ευρωπαίων αποικιοκρατών). Το ίδιο συμβαίνει και στα Επτάνησα, που ήταν ανέκαθεν χωνευτήρι λαών και, ως εκ τούτου, πολιτισμικών επιδράσεων. Λόγιοι από τη Μικρά Ασία, Έλληνες από κάθε γωνιά της Ελλάδας οι οποίοι αναζητούσαν ένα ευνοϊκότερο κλίμα από αυτό του τουρκικού ζυγού, Ευρωπαίοι κάθε είδους (η Ζάκυνθος ήταν πολύ σημαντικό λιμάνι). Το κοινό στοιχείο λοιπόν, με μια λέξη, είναι η πολυ-πολιτισμικότητα.
Παρατηρώ στο πρόγραμμα μια υπερπληθώρα Ελλήνων μουσικών του είδους. Πώς αξιολογείτε την ελληνική σκηνή ή έστω τους Έλληνες μουσικούς που απαρτίζουν πολυεθνικά γκρουπ;
Σπύρος Μάνεσης: Η σκηνή στην Ελλάδα είναι πολύ ενδιαφέρουσα, καθώς υπάρχουν πολλοί καλοί μουσικοί, αλλά και διαρκώς διευρύνεται, καθώς προστίθενται αρκετοί αξιόλογοι νέοι μουσικοί που επιστρέφουν από το εξωτερικό. Πιστεύω επίσης ότι, όσο περισσότερος επαγγελματισμός υπάρχει στην εργασία του μουσικού, τόσο προσελκύεται και το κοινό που ενδεχομένως έχει κουραστεί από τον βομβαρδισμό της mainstream κουλτούρας και επιθυμεί να έρθει σε επαφή με κάτι διαφορετικό. Τα πράγματα, συνεπώς, πιστεύω ότι καλυτερεύουν.
Πέτρος Κλαμπάνης: Το γεγονός ότι όλο και περισσότεροι μουσικοί της τζαζ επιστρέφουν στη χώρα τους ύστερα από τις σπουδές τους στο εξωτερικό, είναι πολύ γόνιμο για τη βελτίωση του επιπέδου της ελληνικής τζαζ. Όσο μεγαλώνει η σκηνή, τόσο μεγαλύτερη είναι η ανάγκη για δημιουργία σχημάτων με ιδιαίτερο ήχο. Στο Φεστιβάλ Τζαζ Ζακύνθου έχουμε τη χαρά να φιλοξενούμε μερικούς από τους κορυφαίους μουσικούς της Ελλάδας, οι οποίοι καλύπτουν μια ευρεία γκάμα αυτού που ονομάζουμε ελληνική τζαζ: από το τρίο του Χάρη Λαμπράκη, με τον ελληνότροπο ήχο, ως το δυναμικό τρίο με το Hammond όργανο του Γιώργου Κοντραφούρη.
Διονύσης Μπουκουβάλας: Πιστεύω ότι όλοι οι Έλληνες συμμετέχοντες στο φεστιβάλ μπορούν να σταθούν άνετα σε διεθνές επίπεδο. Και η χαρά είναι μεγάλη που η πλειοψηφία τους αποτελείται από νέους μουσικούς. Δεν χρειάστηκε να κάνουμε καμιά παραχώρηση σε αυτό το θέμα. Απεναντίας ήταν δύσκολο να περιοριστούμε μόνο σε εννέα σχήματα!.
Τι κέρδος θα μπορούσε να αποκομίσει ένας θεατής του Zante Jazz Festival;
Πέτρος Κλαμπάνης: Μια αξέχαστη μουσική εμπειρία σε ένα πανέμορφο ανοικτό θεατράκι στην καλοκαιριάτικη Ζάκυνθο! – θα έχει και φεγγάρι εκείνες τις νύχτες.
Σπύρος Μάνεσης: Τρεις μέρες στην καταπράσινη Δερματούσα, με πολλή και καλή μουσική! Ό,τι καλύτερο για τους εκδρομείς του καλοκαιριού.
Αλήθεια, από πού προέρχεται η λέξη Zante η οποία αποτελεί και την επωνυμία του φεστιβάλ;
Σπύρος Μάνεσης: Είναι η ιταλική ονομασία του νησιού, παραφθορά ίσως της λέξης Zacinto. Μας άρεσε επειδή είναι διεθνής και τη χρησιμοποιήσαμε στην επωνυμία.
Διονύσης Μπουκουβάλας: Όπως αναφέρει και ο Λεωνίδας Ζώης στο περίφημο Λεξικό Ζακύνθου, μετά τα ρωμαϊκά χρόνια χρησιμοποιείται ο τύπος «Zante», είναι όμως άγνωστο πότε και γιατί έγινε αυτή η αλλαγή.
Η όλη εκδήλωση γίνεται υπό την αιγίδα του Δήμου Αρκαδίων Ζακύνθου. Πώς υποδέχτηκαν οι τοπικοί άρχοντες την προσπάθειά σας και ποιο ήταν το επίπεδο της συνεργασίας σας;
Διονύσης Μπουκουβάλας: Σίγουρα χωρίς τη συνεργασία του Δήμου Αρκαδίων το Φεστιβάλ δεν θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί φέτος. Κάθε νέα προσπάθεια χρειάζεται αντίστοιχη στήριξη για να πετύχει.
Σπύρος Μάνεσης: Ο Δήμος Αρκαδίων και ιδιαίτερα ο δήμαρχος κος Στέλιος Μποζίκης από την αρχή έδειξαν ενθουσιασμό και διάθεση για συνεργασία. Μας παρέχουν το θέατρο στην Δερματούσα και αποτελούν έναν από τους βασικούς χορηγούς μας.
Έχουν ξαναγίνει άλλα τζαζ φεστιβάλ στην περιφέρεια ή είναι η πρώτη φορά;
Σπύρος Μάνεσης: Εκτός Αθήνας έχουν γίνει προσπάθειες, στη Ζάκυνθο όμως, και νομίζω γενικά στα Επτάνησα, είναι η πρώτη φορά.
Διονύσης Μπουκουβάλας: Απ’ όσο ξέρω στα Επτάνησα έχουν ξαναγίνει αντίστοιχες εκδηλώσεις στην Κέρκυρα. Αλλά ένα συνεπές Φεστιβάλ Τζαζ είναι σπάνιο φαινόμενο στην Ελλάδα γενικότερα.
Θα θέλατε το Zante Jazz Festival να γίνεται σε ετήσια βάση; Θα ήταν αυτό εφικτό;
Σπύρος Μάνεσης: Θα το θέλαμε πολύ. Το αν το καταφέρουμε θα εξαρτηθεί από πολλούς παράγοντες. Σίγουρα μετά τη φετινή εμπειρία θα γνωρίζουμε ήδη σε μεγάλο βαθμό το πώς θα πάνε τα πράγματα του χρόνου.
Διονύσης Μπουκουβάλας: Κάθε αρχή και δύσκολη. Τα πράγματα θα είναι πολύ ευκολότερα την επόμενη φορά. Και στόχος μας είναι κάθε χρονιά το φεστιβάλ να είναι όλο και καλύτερο. Σίγουρα θέλουμε να γίνεται σε ετήσια βάση. Πιστεύω ότι μια οργάνωση πρέπει να έχει συνέπεια και συνέχεια αν θέλει να πετύχει πράγματα. Μόνο έτσι γίνεται μέρος της συνείδησης του κόσμου και αποκτά τη δύναμη να αλλάξει την κατάσταση προς το καλύτερο, πράγμα απαραίτητο τόσο στο νησί μας, όσο και στην Ελλάδα γενικότερα.
