Γεμάτο το ΙΛΙΟΝ Plus το βράδυ του Σαββάτου για τη συναυλία δύο σπουδαίων μουσικών, του Γιώργη Ξυλούρη και του Jim White. Ως ντουέτο, οι Xylouris White έχουν την παρακαταθήκη ενός όμορφου (περσινού) άλμπουμ, αλλά και μιας διεθνούς αναγνώρισης, απόδειξη της οποίας στέκει το γεγονός ότι έχουν βρεθεί (ή πρόκειται να βρεθούν στο άμεσο μέλλον) σε πολλές πόλεις της Ευρώπης, της Αμερικής και της Αυστραλίας για να παρουσιάσουν τη μουσική τους.
Η αληθινή παρακαταθήκη τους, βέβαια, είναι η δεξιοτεχνία τους και –κυριότερα– ο διαλεκτικός τρόπος με τον οποίον την τοποθετούν. Από τη μία, λοιπόν, ο Ξυλούρης: ένας λαουτιέρης με βαθιά γνώση των τρόπων και των δρόμων της κρητικής παράδοσης· και από την άλλη ο White, ντράμερ των Dirty Three και μύστης της ανήσυχης πλευράς του ροκ και της τζαζ. Στο ενδιάμεσο, μια διάθεση ανοιχτής συνεργασίας, μια διαρκής αλληλοτροφοδότηση στο επίπεδο της έντασης ή σ’ αυτό του νοήματος. Κάτι που φαίνεται, βέβαια, και στον δίσκο τους Goats (δες εδώ), γίνεται όμως ιδιαιτέρως απτό σε μια συναυλία, πολύ περισσότερο απ’ όσο είναι δυνατό να αποτυπώσει μια ηχογράφηση, όσο καλή κι αν είναι.
Έχει, ας πούμε, άλλη χάρη να παρατηρείς στο ζωντανό και στο επιτόπιο τον White να παίζει μια ρυθμολογία που παραπέμπει στο post-punk, ενόσω ο Ξυλούρης παίζει πάνω σε μια κρητική μελωδία. Και, μάλιστα, δίχως να σου μένει καμιά απορία για το πώς διάολο γίνεται να ταιριάζουν. Αυτό που νομίζω είναι κρίσιμο για να καταλάβουμε την επιτυχία του εγχειρήματος γενικά και της συγκεκριμένης συναυλίας ειδικά, είναι ότι οι Xylouris White δεν απεμπολούν την ετερότητα για να συνεννοηθούν, αλλά αντιθέτως τη χρησιμοποιούν για να ανοίξουν περαιτέρω ο ένας τους ορίζοντες του άλλου. Με άλλα λόγια, ψάχνουν τρόπους και τόπους συνάντησης, όχι τεχνολογίες αφομοίωσης.
Εδώ, σημαντικό ρόλο παίζει βεβαίως η δεξιοτεχνία, γιατί τους επιτρέπει να διατηρούν μια αξιοσημείωτη ευελιξία. Ιδίως ο White, αν μου επιτρέπετε, γιατί είχε να διανύσει τη μεγαλύτερη απόσταση, αφού εκτός του μεγαλύτερου μέρους του Goats, στη συναυλία ακούσαμε και μπόλικα κομμάτια παρμένα μέσα από τη μεγάλη δεξαμενή της κρητικής παράδοσης. Και ο Αυστραλός ήταν εξαιρετικός έτσι όπως μετεωριζόταν μεταξύ του εντός και του εκτός: πώς τόνιζε και γέμιζε τον μετρικό κώδικα του συνοδοιπόρου του και πώς αποφάσιζε να ξεμακραίνει, οδηγώντας λ.χ. τη μουσική σε ορισμένα ιδιαίτερα πυκνά ξεσπάσματα. Σημειώστε επίσης ότι ο White είναι ένας ντράμερ που προσεγγίζει την έννοια του ρυθμού με αρκετή φαντασία (πολλές φορές αδιαφορώντας για το «τυπικά σωστό»), ενώ ταυτόχρονα εντάσσει τα χτυπήματά του στο πλαίσιο μιας γενικότερης κινησιολογίας, η οποία έχει κι εκείνη το δικό της ενδιαφέρον.
Κι ο Ξυλούρης βέβαια δεν είναι ο τυπικός λαουτιέρης. Πέρα από βαθύς γνώστης της κρητικής μουσικής, είναι και μοναδικός στο να προκαλεί συναντήσεις. Δείχνει δηλαδή να αντιλαμβάνεται την παράδοση ως κάτι ζωντανό και άρα μη στατικό, ως κάτι που πρέπει να αφεθεί στο εδώ και στο τώρα, αν είναι να έχει την οποιαδήποτε σημασία. Είναι ιδιαίτερα απολαυστικό λοιπόν να τον ακούς να αυτοσχεδιάζει πάνω στις παραδοσιακές μελωδίες, να τον βλέπεις να ακουμπάει το κεφάλι του στο σκάφος του λαούτου· σαν να θέλει να μπει μέσα του και από εκεί να συνομιλήσει με την εκκεντρικότητα του White.
Η “Μαύρη Κορφή”, το “Σαν Το Νερό Του Ποταμού” ή το κομμάτι από τον Ερωτόκριτο του Κορνάρου ήταν ορισμένα από τα εκτός του δίσκου τραγούδια που κέρδισαν τις (δικές μου τουλάχιστον) εντυπώσεις. Αλλά, γενικώς, νομίζω πως δεν είχε τόση σημασία το τραγούδι κάθε αυτό, όσο είχε η ερμηνεία του, η ένταση και η δυναμική με την οποία μεταφερόταν στο επιτόπιο ή η μεταξύ των δύο αλληλεπίδραση, που δεν καθοριζόταν άπαξ, αλλά ήταν αντικείμενο διαρκούς αναπροσαρμογής και επανεπιβεβαίωσης.
Στις 2 ώρες που διήρκησε συνολικά η συναυλία –συνυπολογίζοντας και το 20λεπτο encore, το οποίο ήταν μάλλον εκτός προγράμματος– οι Xylouris White κατάφεραν να κερδίσουν το ακροατήριο, είτε στις μεστές τους καταβυθίσεις, είτε στα δυναμικά τους ξεσπάσματα. Είναι, έτσι κι αλλιώς, ένα εξαιρετικό ντουέτο και, όπως προείπαμε, οι λόγοι που τους καθιστούν τέτοιο γίνονται ξεκάθαροι όταν τους παρακολουθήσει κανείς επί τω έργω.
{youtube}nb2Z-DTjxUk{/youtube}
