Με τόνο μάλλον πανηγυρικό μετέδωσαν τόσο οι εφημερίδες, όσο και τα ειδησεογραφικά sites της χώρας μας την επίσημη ανακοίνωση της Βιβλιοθήκης του περίφημου Πανεπιστημίου Χάρβαρντ για την απόκτηση μέρους του αρχείου του Νίκου Γκάτσου, το οποίο πλέον εδρεύει στο Cambridge της Μασαχουσέτης και θα είναι ανοιχτό σε ερευνητές από όλον τον κόσμο.
Η ενέργεια οφείλεται στις επίπονες προσπάθειες που κατέβαλλαν η υπεύθυνη του τμήματος Ελληνικών Σπουδών της Βιβλιοθήκης, Rhea Lesage, και η επιμελήτρια Σύγχρονων Βιβλίων και Χειρογράφων της βιβλιοθήκης Houghton, Leslie Morris, με την υποστήριξη του συμπατριώτη μας Παναγιώτη Ροϊλού, καθηγητή στην έδρα «Γιώργος Σεφέρης» Νεοελληνικών Σπουδών και καθηγητή Συγκριτικής Λογοτεχνίας στο Χάρβαρντ. Στο διάσημο άλλωστε αμερικάνικο πανεπιστήμιο βρίσκεται η μεγαλύτερη συλλογή βιβλίων για τον νεότερο Ελληνισμό εκτός της χώρας μας -υπολογίζεται σε περίπου 300.000 τόμους.
Το εν λόγω τμήμα του αρχείου Νίκου Γκάτσου περιλαμβάνει τα εξής, σύμφωνα με το ρεπορτάζ του Δημήτρη Αθηνάκη στην Καθημερινή:
- 18 επιστολές από τον Οδυσσέα Ελύτη (που κυμαίνονται από 3 έως 25 σελίδες)
- Καρτ ποστάλ 50 ετών από την καλή του φίλη και διεθνώς αναγνωρισμένη ερμηνεύτρια Νάνα Μούσχουρη
- Δίσκους με υπογραφές των συνθετών τους
- Κασέτες με τίτλο «Τραγούδια εν εξελίξει»,
- Το σενάριο του «America» του Ελίας Καζάν (με σχολιασμούς του Καζάν)
- Σχολιασμένα δακτυλόγραφα των Γιώργου Σεφέρη, Archibald MacLeish, Desmond O’Grady και Charles Haldeman.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το υλικό αυτό βρίσκεται σε καλά χέρια. Κανένα όμως δημοσίευμα δεν βρέθηκε να αναρωτηθεί γιατί ένα κομμάτι από το αρχείο ενός τόσο σημαντικού ανθρώπου για τα ελληνικά γράμματα και για το εγχώριο τραγούδι φεύγει τόσο μακριά από τον τόπο του, αντί να βρίσκεται για παράδειγμα στην Εθνική Βιβλιοθήκη -και να γίνει από εδώ διαθέσιμο σε όσους ανά τον κόσμο ενδιαφέρονται να το μελετήσουν.
Τα σχετικά δημοσιεύματα αρκέστηκαν να παραθέσουν τις ανακοινώσεις και τις δηλώσεις, μαζί με κάποια βασικά βιογραφικά του Γκάτσου, πουθενά όμως δεν εξηγούν τη διαδικασία. Ανάμεσα στις ελάχιστες εξαιρέσεις, ο Στέλιος Γουναράς εξήγησε στο δικό του άρθρο στο MusicPaper.gr (εδώ) ότι το Χάρβαρντ εξαγόρασε το υλικό.
Θέλησε η Πολιτεία μα δεν μπόρεσε; Υπήρξε ολιγωρία; Έχει θέση για το ζήτημα το Υπουργείο Πολιτισμού; Προτίμησε το Χάρβαρντ για άλλους λόγους η κληρονόμος του Γκάτσου, κα. Αγαθή Δημητρούκα; Έκαναν ή δεν έκαναν σχετικές ενέργειες τα εγχώρια Ιδρύματα Πολιτισμού;
Τα ερωτήματα είναι αμείλικτα και, κατά τη γνώμη μας, θα έπρεπε να έχει υπάρξει μέριμνα να διασαφηνιστούν.
{youtube}brv87QVi3TY{/youtube}
