Οι εικόνες που παράγει το animation μπορούν να κοντράρουν στα ίσια, τις καμωμένες από σάρκα και αίμα εικόνες του παραδοσιακού κινηματογράφου. Αρκεί να συντρέχουν σοβαροί καλλιτεχνικοί λόγοι για την αισθητή αυτή επιλογή, όταν φυσικά μιλάμε για ενήλικη θεματολογία. Ο συναρπαστικός και ανήσυχος δημιουργός, Charlie Kaufman, ο οποίος έχει κοσμήσει το μοντέρνο σινεμά με αμίμητα σενάρια όπως το Being John Malkovich (1999), το Adaptation (2002) και το Eternal Sunshine of the Spotless Mind (2004), αποταυτισμένος από την ανάγκη για meta πειραματισμούς και από μοντερνίζουσες ανησυχίες πάνω στον δημιουργό και τη σχέση του εσωστρεφούς καλλιτέχνη με το ιδιοσυγκρασιακό έργο και το βαθύστομο σκοτάδι που καλύπτει την καταθλιπτική ψυχή του, κάνει μια ταινία ανέλπιστα στρωτή, ταπεινή και από καρδιάς.
Έχουν περάσει οκτώ χρόνια από την εποχή που ο Kaufman υπέγραψε μια από τις σπουδαιότερες και πιο γενναίες ταινίες που κατασκευάστηκαν από auteur, την περασμένη δεκαετία. Το Synecdoche, New York (2008) ελάχιστοι είδαν και ακόμα πιο λίγοι αγάπησαν στην εποχή του, όμως το Anomalisa ενδέχεται να συναντήσει ευρύτερο κοινό, παρά το ανάλογο σάστισμα που αναμένεται να αφήσει στους αποδέκτες. Χρηματοδοτημένο από το Kickstarter, το βιωματικό (αλλοίμονο) project με τίτλο Anomalisa που γέννησε το υπέροχα δυσοίωνο μυαλό του Kaufman, χρησιμοποιεί ανθρώπινες μαριονέτες σε stop-motion τεχνική.
Ο ήρωας της ταινίας είναι ο Μάικλ, ένας συγγραφέας βιβλίων – εγχειριδίων για αυτοβελτίωση και την επαγγελματική καταξίωση, λίγο πριν μια διάλεξή του θα φτάσει στα όριά του. Η αποξένωση από τον περιβάλλοντα κόσμο θα φτάσει σε αβάσταχτο σημείο ενώ ο κλιμακούμενος σολιψισμός του θα τον βυθίσει σε ένα πνιγηρό συναίσθημα απελπισίας. Ο Μάικλ είναι ένας άνθρωπος που φανερά έχει επωμιστεί ρόλους που δεν ήθελε ποτέ να σηκώσει, όπως πατέρας, σύζυγος και επαγγελματίας-πρότυπο. Η κυνική οπτική του, τον αναγκάζει να αντιμετωπίσει την ανθρωπότητα σαν αναγκαίο κακό και μονότονη αναγκαιότητα. Θα συναντήσει σε μια πράξη απελπισίας την παλιά του αγάπη και θα περάσει τη βραδιά με μια θαυμάστριά του. Ο Μάικλ αντιμετωπίζει τους ανθρώπους γύρω του σαν σωσίβια και αντίβαρα. Οι άνθρωποι γύρω του ακούγονται με την ίδια φωνή. Απαράλλακτες και αδιαχώριστες μορφές που ξύνουν την ανοιχτή πληγή της μοναξιάς. Το Anomalisa δείχνει μια εμμονή στη λεπτομέρεια που θα δοκιμάσει τους ανυπόμονους με την πλοκή. Ιδίως στις αμήχανες στιγμές και στα embarrassing, αόρατα περιστατικά που σπανίως ο κινηματογραφικός φακός κοντοστέκεται. Η πλοκή είναι από μόνη της μικρή, ασήμαντη και όχι τόσο άξια να επικοινωνηθεί. Όπως ακριβώς είναι και οι ήρωες που γεννάει και το μυαλό του Kaufman. Πρόκειται άλλωστε για δημιουργό που αντιμετωπίζει του ήρωες του όπως ακριβώς τους αντιλαμβάνεται: σαν πονεμένους, αξιαγάπητους και βαρετούς ταυτόχρονα.
Στη φωνητική ερμηνεία βρίσκεται ο David Thewlis (υπεύθυνος για μια από τις καλύτερες ανδρικές ερμηνείες της δεκαετίας του 90 για τον «Γυμνό» του Μάικλ Λι) και δίνει ρεσιτάλ διακριτικότητας και ουσιαστικής εκφραστικότητας. Πρόκειται για φωνητικό επίτευγμα ισάξιο με αυτό της Scarlett Johannsson στο περσινό Her του πρώην συνοδοιπόρου του Kaufmann, του Spike Jonze. Εξαιρετική είναι και η Jennifer Jason Leigh, ειδικά όταν δίνει μια ακαπέλα ερμηνεία στο “Girls Just Want to Have Fun" της Cyndi Lauper.
Όμως τελικά το animation αν και γοητευτικό, δεν προσθέτει στον δυναμικό πυρήνα των στιλιστικών αγωνιών του σκηνοθέτη/σεναριογράφου και στις μελετημένες μεταπτώσεις του ήρωα. Ίσως μια ζωντανή ερμηνεία του Thewlis σε φυσικό διάκοσμο θα αποτύπωνε καλύτερα τα μεσόκοπα σύνδρομα της συναισθηματικής παραίτησης και τις αστικές νευρώσεις με τις οποίες φλερτάρουμε όλοι. Η προσεγμένη δουλειά στο voice over τονίζει τα αυτοκαταστροφικά, καμικάζι love affair που πυροδοτεί άτακτα ο Μάικλ και το animation υπογραμμίζει την αθόρυβη συμπόνια του σκηνοθέτη. Όμως θεωρώ πως η σάρκινη ηθοποιία θα έδινε χώρο για εξερεύνηση πάνω στο άυλο bonding του ήρωα με όσα κρατούν δέσμια την δυσλειτουργική φύση του, που ενισχύουν τη διαταραχή του και χαρτογραφούν την ψυχοφθόρα κάθοδο στον μικρό θάνατο που φέρνει κάθε συναισθηματική ήττα, σε αυτούς που νιώθουν τον κόσμο ολόκληρο βαρύ στους ώμους τους.
