The Big Short

Μια κινηματογραφική προσέγγιση στη φούσκα της αμερικάνικης κτηματαγοράς, μπορεί να αποφύγει τις αφηγηματικές νάρκες του ακαδημαϊκού διδακτισμού και να είναι ένοχα απολαυστική. Μάλλον κάτι τέτοιο σκέφτηκε να κατασκευάσει ο σκηνοθέτης Άνταμ ΜακΚέι, ο οποίος έχει καλό βιογραφικό στο χώρο της χοντροκομμένης Αμερικάνικης κωμωδίας (υπογράφει το υποτιμημένο The Other Guys). 

Στο μικροσκόπιο του The Big Short βρίσκονται ένα μικρό τσούρμο από μικροεπενδυτές, τραπεζίτες, και οικονομικούς αναλυτές που βλέπουν την κλωστή που τραβιέται για να ξεχειλώσει και να καταρρεύσει η  παγκόσμια οικονομία και ποντάρουν στην πτώση «ασφαλισμένων» ομολόγων για να θησαυρίσουν από το επικείμενο κραχ. Οι πρώτες ημέρες του ξεσπάσματος της οικονομικής κρίσης στην Αμερική, δεν είχε το glamour και τα χαλίκια των χρηματιστών της δεκαετίας του 90. Τον macho νεοπλουτισμό της δεκαετίας του 80 διαδέχτηκε η ηδονιστική αμάζευτη ακολασία  του 90, πριν καταλήξουμε στο στυγερό ψηφιακό κυνήγι μαύρου χρήματος μετά το μιλένιουμ. 

Ο Κρίστιαν Μπέιλ, ο Στιβ Καρέλ, o Μπραντ Πιτ κι ο Ράιαν Γκόσλινγκ βρίσκονται στους ρόλους ανθρώπων που βρέθηκαν σε αθόρυβα νευραλγικές θέσεις, σε μια εποχή που κάνει την περίοδο του 39’ στην Αμερική να μοιάζει ανώδυνη. Οι τέσσερις τους απαρτίζουν ένα γενναίο και απολαυστικό καστ από φιγούρες που ζουν και αναπνέουν τραπεζικό lobbying, πολιτικές ζυμώσεις, διαχείριση επενδύσεων, ανεξέλεγκτο ρευστό, χρηματιστηριακές φούσκες και κούφια στεγαστικά δάνεια. 

Τo Big Short διαθέτει δουλεμένη σπιρτάδα, φρενήρες μοντάζ που κάνει σλάλομ σε ποικίλους χαρακτήρες αλλά δεν ολισθαίνει από την αφηγηματική γραμμή και προσεγμένους διαλόγους που προσέχουν να μην πνίγονται στο συντακτικό της Μακροοικονομίας, που εκμεταλλεύεται τις pop αναφορές και σερβίρει τους πολυδαίδαλους οικονομικούς στοχασμούς  του σεναρίου με σαφήνεια και μασημένους, για να μην αποξενώσει τους θιασώτες της ανώδυνης ψυχαγωγίας. Αν μονάχα έλειπε το (εύστοχο κατά τα άλλα) ηθικοπλαστικό δίδαγμα στο φινάλε και μερικές ατασθαλίες στην (αχρείαστη κατά τα άλλα) ανασύσταση αληθινών χαρακτήρων – η οποία μας χαρίζει μερικές αστείες περούκες – έχουμε να κάνουμε με ένα κινηματογραφικό καλούδι που δεν απαιτεί σοβαρή επένδυση αλλά δεν θα είναι ζημιογόνο σε κόστος ευκαιρίας. 

Άλλες 5 ταινίες που χαρτογράφησαν τον κόσμο του νόμιμου οικονομικού εγκλήματος. 

Wall Street (1987)

Ο Oliver Stone στα πιο οργισμένα χρόνια του, σφραγίζει με εξαιρετική δεξιοτεχνία (δεν την έχασε ποτέ) και με υποδειγματική οικονομία στην αφήγηση (αυτή την έχασε προ πολλού) το πορτραίτο του Γκόρντον Γκέκο (Μάικλ Ντάγκλας) ένα αρχέτυπο βρώμικου βαρόνου του χρήματος, που μέσα από βαθύστομους μονολόγους, τοξικές ατάκες και ξεχαρβαλωμένα ιδανικά, ενσωματώνει στη γοητευτική φιγούρα του όσα πρέσβευε η εποχή του Ρέιγκαν και η καλπάζουσα ελεύθερη οικονομία που απορροφούσε φιλόδοξους απόφοιτους οικονομολόγους, παραδομένους αμαχητί στο εύκολο χρήμα.

Margin Call (2012)

Μια χαοτική και αγχώδης περίπτωση crisis management. Μια μεγάλη φίρμα θα βρεθεί στο χείλος της καταστροφής, λίγο μετά από τις μαζικές απολύσεις. Μια νύχτα των παθών με αναλύσεις, με ζόρικη διπλωματία, με αγωνία και έκτακτα νυχτερινά meeting πίσω από κλειστές πόρτες. Ένα αεροστεγώς κλεισμένο ψυχολογικό θρίλερ με πρώτη ύλη την οικονομική εξουσία, την επίδειξης καπιταλιστικής δύναμης και την μαζική εξαπάτηση. Ζυμώσεις για σηδιροστόμαχα μεγαλοστελέχη και διαλογικό σασπένς σε ένα μικρό κινηματογραφικό διαμάντι με υποδειγματικό cast.

The Boiler Room (2001)

Εξαιρετικά υποτιμημένο δράμα με λεπτοδουλειά στην ανάπτυξη χαρακτήρων και του κλιμακούμενου σασπένς. Το συμπαγές οικονομικό θρίλερ του Ben Younger ακολουθεί τη μύηση ενός πιτσιρικά που είναι «καλός με τα νούμερα» στον κόσμο των επενδύσεων, από μια εταιρεία – φάντασμα. Αξίζει το σύντομο πέρασμα του Ben Affleck στο ρόλο ομιλητή, που φέρνει (ηθελημένα) απόηχους από το σαρωτικό πέρασμα του Alec Baldwin στα «Οικόπεδα Με Θέα».

The Wolf of Wall Street (2013)

Ένα αρρωστημένα αστείο και οξυδερκές κοκτέιλ που σκάει ορμητικά στην οθόνη για να πάρει ομήρους. Ένα αντιπρότυπο ανήθικου αρσενικού ψυχισμού, προϊόν του κοινωνικού πλαισίου μιας εποχής που του δίνει συγκριτικό πλεονέκτημα απέναντι στον έννομο τρόπο ζωής. Με τις ενοχές του μουδιασμένες από τα παραισθησιογόνα drugs, ο Jordan Belfort (Di Caprio) θα βουτήξει με τα μούτρα να γευτεί ασύστολα κάθε ηδονή που σε ένα δίκαιο σύστημα αξιών δεν θα του αναλογούσε. Ένας ξεσαλωμένος καρχαρίας του πλούτου που ενώ έχει το πασπαρτού για το παγκόσμιο χρηματοκιβώτιο, δεν το έσκασε με όσα λεφτά μπορούσε να κουβαλήσει αλλά τους έβαλε φωτιά, σνίφαρε κόκες με χιλιοδόλαρα και έκανε orgy με πόρνες πάνω σε τούβλα χαρτονομισμάτων. Η τιμωρία για τον Ίκαρο με φτερά δολαρίου θα είναι αμείλικτη. Ο Di Caprio δίνεται με ψυχή και σώμα σε ένα ρόλο που απαιτεί απίστευτη προσήλωση. Μεταμορφώνεται από ψαρωμένο rookie, σε αλαφιασμένο νεόπλουτο, από καμμένο απ’ τα χημικά junkie σε μεγαλοαστό wannabe Χιού Χέφνερ, και από bigger than life μεγιστάνα με σαρδόνιο ύφος (αλά Τζακ Νίκολσον), σε λευκό ιεροκήρυκα που με το μικρόφωνo απευθύνεται στο διψασμένο ποίμνιo και κηρύττει την αξία του ζεστού χρήματος και τις ιαματικές ιδιότητες του πλούτου. Ο Σκορσέζε υψώνει ένα φιλμικό κωλοδάχτυλο στην παράνοια της βιομηχανίας του χρήματος με το πάθος που είχε όταν γύριζε τους Κακόφημους Δρόμους. 

Too Big To Fail (2011)

Μια τηλεταινία του HBO που εξερευνά τον παράνομο βίο των πιο άπληστων χρηματιστών που έδρασαν στο αμερικάνικο χρηματιστήριο. Οι πρωτομάστορες Goldman Sachs, Merill Lynch, Leman Brothers και οι υπόλοιποι, την έβγαλαν καθαρή με την αμύθητη εγγύηση εκατοντάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων. Τον μηχανισμό πίσω από αυτό – που στην ουσία αποτελεί μια δραματοποίηση του ντοκιμαντέρ «Inside Job», εξερευνά αυτό το άτολμο αλλά απολαυστικό φιλμάκι.