 |
Πάνε αρκετά χρόνια απο τότε που άκουγα το Μια άλλη Ζωή και ονειρευόμουνα και πίστευα πως ο Γιώργος Δημητριάδης ήταν από τις ξεχωριστές και αγαπημένες μου παρουσίες της ελληνικής «ροκ» τότε σκηνής. Το ίδιο ίσχυε για τον Μιχάλη, που είχε κάνει ένα ειδικό αφιέρωμα στο 2ο δίσκο του Γιώργου Δημητριάδη με τους Μικρούς Ήρωες, το Τεύχος Δεύτερον, σαν ένα από τους καλύτερους ελληνικούς σύγχρονους δίσκους, λίγα χρόνια αφότου βγήκε. Έχει περάσει μια δεκαετία απο τον πρώτο του δίσκο, ο ήχος του έχει γίνει χαρακτηριστικός, οι μελωδίες του πάντοτε αγαπημένες και τελικά σε αυτό που καταλήξαμε, είναι ότι πιστεύουμε το ίδιο που πιστεύαμε και τότε για τον Δημητριάδη. Με το δικό του τρόπο συνεχίζει και τρέφει τα όνειρά μας και επιβεβαιώνει αυτή μας την άποψη που παραμένει σταθερή όλα αυτά τα χρόνια και σε αυτήν την Παράξενη Εποχή, όπως λέγεται και ο νέος του δίσκος. Συναντηθήκαμε ένα απόγευμα στα Εξάρχεια και οι 3 και η κουβέντα μαζί με τους διπλούς καφέδες ήταν παραπάνω από απολαυστική...
Ξεκινώντας να μιλήσουμε λίγο για τον νέο δίσκο. Μουσικά ο νέος δίσκος κινείται περίπου στις κλασσικές μελωδίες του Γιώργου Δημητριάδη, χωρίς όμως να επαναλαμβάνεται, ή να γίνεται κουραστικός. -
- Ναι έτσι είναι. Ειδικά σε αυτόν τον δίσκο, την παραγωγή την ανέλαβα εγώ, μετά από τρεις δίσκους που είχα κάνει στην Virgin, όπου πλέον δεν είμαι εκεί. Έφυγα και πήγα στην Lyra. Είχα κάνει τους τρεις δίσκους με παραγωγό τον Γιώργο Σιματο. Με την αλλαγή λοιπόν δισκογραφικού περιβάλλοντος είχε έρθει και η ώρα να αναλάβω την παραγωγή. Δηλαδή, όλο αυτό το πράγμα που έφτασε στον κόσμο, είναι η ψυχή και η καρδιά, φυσικά των μουσικών που παίξανε, αλλά όλα αυτά καθοδηγημένα από εμένα, ενορχηστρικά, και έτσι αυτό το πράγμα που ακούς, αυτός ο ήχος είναι δικός μου, με παραγωγή δική μου 100% και αυτό μου άρεσε πάρα πολύ που έγινε έτσι. Χρειάστηκε 4 μήνες και πολύ μου άρεσε. Δεν είχα αναλάβει άλλη φορά την ευθύνη της παραγωγής της δουλειάς και τώρα σχετικά με αυτό το σχόλιο πιστεύω ότι ξέφυγα από την παγίδα της επανάληψης.
- Είναι φρέσκο πάντως, έχει τον χαρακτηριστικό ήχο του Γιώργου Δημητριάδη αλλά δεν γίνεται μία απο τα ίδια.
- Χαίρομαι γι αυτό που λες γιατί εγώ είχα έναν φόβο μήπως… Βέβαια η δουλειά έχει έναν μήνα που έχει κυκλοφορήσει και είχα μία ανησυχία μήπως πούνε κοίτα πάλι αυτό έκανε. Δεν νομίζω ότι αυτή η δουλειά μπορεί να χαρακτηριστεί έτσι, δηλαδή και σαν ήχος είναι διαφορετικός αλλά και σαν ενότητα. Όπως και τα λόγια είναι πιο άμεσα και κοιτάνε περισσότερο προς τα έξω. Υπάρχει μια εξωστρέφεια στιχουργική, όχι βέβαια σε όλα τα κομμάτια… αλλά δεν νομίζω να υπάρχει αυτού του είδους η εσωτερικότητα με την έννοια της βύθισης. Δηλαδή δεν γράφω στίχους οι οποίοι κάνουν μπαμ ότι καταβυθίζομαι στο είναι μου. Αυτά γίνονται αλλά δεν βγαίνουν ακριβώς με αυτόν τον τρόπο στα τραγούδια. Στα τραγούδια βγαίνει, αν θέλετε, η καθαρμένη μορφή του εαυτού μου. Γι αυτό λένε πολλές φορές ότι είναι αισιόδοξα τα τραγούδια μου κτλ χωρίς εγώ να έχω κάνει καμιά προσπάθεια για να ακούγονται έτσι. Αυτό είναι το υλικό μου και χαίρομαι πως υπάρχει αυτή η αρχική αίσθηση ότι δεν είναι η δουλειά μια από τα ίδια.
- Σχετικά με την ταμπέλα του κάθε καλλιτέχνη, είχα διαβάσει σε μια παλιότερη συνέντευξη σας, που λέγατε ότι θέλετε να καταφέρετε να έχετε τον προσωπικό σας ήχο. Τώρα;
- Κοίτα πλέον η ταμπέλα δεν λέει τίποτα, ο καθένας έχει μια ετικέτα και μπορεί να την καρφώνει από πίσω ή να την κρεμάει με σχοινάκι και να κυκλοφοράει και να λέει ότι θέλει. Εγώ δεν θα διεκδικήσω δάφνες ή τον ρόλο του τάδε ή του ροκά κλπ. Βέβαια δεν μπορώ να αρνηθώ ότι αυτό που κάνω είναι –όχι μόνο μουσικά αλλά και γενικότερα σαν τελικό αποτέλεσμα- ροκ εν ρολ. Όχι μόνο σε αυτή τη δουλειά, σε όλους τους δίσκους και στην πιο ποπ πλευρά πάντοτε έχει αυτή τη δικιά μου την αύρα μέσα που εγώ την εκφράζω μέσα από την μουσική που αγαπούσα και αγαπώ. Μέχρι τώρα δεν έχω την «επιστημονική περιέργεια» να κάτσω να ψάξω σε χνάρια και μουσικές και τρόπους που εμένα δεν μου μιλάνε. Ορισμένα πράγματα δεν μου λένε κάτι, στυλιστικά μιλώντας πάντα, γιατί σαν τραγούδια ορισμένα μπορεί να μου λένε κάτι ανεξαρτήτως του ύφους και του είδους τους. Αυτό μπορώ να κάνω και θέλω να κάνω εγώ. This is it. Leave it or take it…
 |
- Πάντως αυτό που είχατε ως στόχο, να βγάλετε δηλαδή το προσωπικό σας ήχο, το έχετε καταφέρει.
- Ναι έχεις δίκιο. Τα κομμάτια σε αυτόν τον δίσκο βγήκαν όπως τα φανταζόμουν απόλυτα εγώ. Παλιότερα την παραγωγή την είχε ο Γιώργος Σιμάτος, ο οποίος έκανε πολύ καλή δουλειά στους 3 προηγούμενους δίσκους και βγήκε ένα καλό υλικό. Σε αυτή τη δουλειά λοιπόν το βάρος έπεσε πολύ πέρα από το στιχουργικό στο καθαρά μουσικό τομέα της δουλειάς. Εγώ από πιτσιρικάς, επειδή άκουγα ροκ μουσική και δεν καταλάβαινα κάποιους στίχους, εκπαιδεύτηκα να ακούω βασικά πρώτα την μουσική και μετά όλα τα άλλα. Έτσι ακούω όλα τα τραγούδια, ακούω την ενορχήστρωση, ακούω την μουσική. Από πιτσιρικάς όλα αυτά τ’ ακούω στρωματικά, έμαθα να τα ακούω χωρίς να το ψάχνω, από περιέργεια…και σε αυτό με βοήθησε αυτή η μουσική, εκεί υπήρχαν ήχοι, ενορχηστρώσεις, διάφορα πράγματα, έγχορδα, κιθάρες, πιάνο, ηλεκτρικές κιθάρες, ρυθμίσεις… Χωρίς να το καταλάβω από μικρός γινόμουν παραγωγός του εαυτού μου. Έτσι υπάρχει αυτός ο εστιασμός πάνω στην μουσική πλευρά της δουλειάς μου. Δηλαδή να ακούγεται αυτό το αποτέλεσμα που κάτω από άλλες συνθήκες δεν θα μπορούσε να βγει αλλιώς.
- Ο πρώτος σου δίσκος ήταν με την Lyra. Και τελικά σε βλέπουμε και πάλι να γυρνάς εκεί…
- Συμπτωματικά έτσι συμβαίνει. Και κάτω από συγκυρίες, που γεγονός είναι ότι δεν τις είχα καθορίσει εγώ. Δηλαδή θέλω να πω πως βρέθηκα στην Lyra ξανά δια την εις άτοπον απαγωγή. Δηλαδή απορρίπτοντας κάποια πράγματα και αποδεχόμενος κάποια άλλα βρέθηκα εκεί και αυτό δεν είναι τυχαίο.
- Μια και θίξαμε το θέμα της δισκογραφίας. Έτσι όπως αντιμετωπίζουν οι δισκογραφικές τους καλλιτέχνες γενικότερα, με όλα αυτά τα προβλήματα που υπάρχουν δηλαδή την πειρατεία, την υπερπαραγωγή καθώς πλέον κυκλοφορούν πάρα πολλά πράγματα κοκ… ποιά είνα η άποψη σας για όλα αυτά;
- Βασικά τα αντιμετώπισα. Η κατάσταση δεν είναι η καλύτερη που θα μπορούσε να είναι. Οι εταιρίες είναι επιφυλακτικές έως και αρνητικές και αυτό, δυστυχώς δεν έχει καταφέρει να ενδυναμώσει σε μία πιο συλλογική θετική αντίδραση κάποιους άμεσα εμπλεκόμενους καλλιτέχνες και ίσως νέους επιχειρηματίες ώστε να δημιουργηθούν νέες εστίες παραγωγής μουσικής, Από την άλλη το βίωσα και εγώ αυτό. Όταν έφυγα από την Virgin και επί ένα διάστημα αρκετών μηνών έβρισκα δύσκολα τα πράγματα στην αγορά και σε σχέση με εμένα. Δεν ήταν εύκολο να βρω νέα εταιρία με αυτό το υλικό. Τους ενδιέφερε μεν αλλά τις περισσότερες φορές κατάλαβα ότι περίμεναν κάτι πιο mainstream, κάτι πιο κοπιαρισμένο σε σχέση με το «σα να μην πέρασε μια μέρα», μια επανάληψη του. Έτσι συμβαίνει, είναι αντανακλαστικό αυτό. Αλλά και πάλι, όσο ζοφερή και αν είναι η κατάσταση, γιατί είναι ζοφερή, είναι πρωτόγνωρο πράγμα αυτό, ωστόσο σίγουρα εγκυμονεί κάτι καινούριο… Παρόλα αυτά όμως βγαίνουν κάποια πράγματα, τα οποία δυστυχώς εδώ δεν έχουν τον χώρο. Δεν τους δίνεται αν θες η απαραίτητη προσοχή και συνολικά η προσοχή του κόσμου πιστεύω είναι στραμμένη και προσανατολισμένη σε άλλα πράγματα, σε διαφορετικά από αυτά που επιδιώκω εγώ. Βέβαια δεν φταίει ο κόσμος, με την έννοια πως υπάρχει μια συλλογική ευθύνη όταν ο άλλος δεν ενημερώνεται και γι αυτό το πράγμα… Γενικώς περνάει μέσα από τα media πάρα πολύ η εικόνα ενός ευδαιμονισμού με την κακή έννοια σαφώς. Αυτό το πράγμα δημιουργεί κάποιες εικόνες στον κόσμο, εικόνες που θέλει να τις αναπαράγει μέσα από την μουσική που ακούει. Η μουσική που ακούει μέσα από τα περισσότερα ραδιόφωνα βασίζεται αποκλειστικά σε play list, πράγμα που είναι ό,τι χειρότερο για την μουσική. Παρόλα αυτά, γίνονται κάποιες δουλειές. Ορίστε έβγαλα δίσκο με την Lyra, μπόρεσε και έβγαλε ο Στάθης Δρογώσης… Κάποιοι μπορέσανε, λίγοι, πολύ λίγοι καινούριοι τραγουδιστές. Οι άλλοι πού είναι; Εγώ πιστεύω ότι υπάρχουν αλλά δεν μπορούν να έχουν πρόσβαση. Έγινε μια προσπάθεια τώρα…
- Κάτι που κινήθηκε όμως πιο υπόγεια…
- Καλά κάνουν και κινούνται έτσι. Δεν μπορείς εξορισμού και εξ αντικειμένου να ανταγωνιστείς και κατά τη γνώμη μου δεν υπάρχει και νόημα να παίξεις με τα χαρτιά που παίζει το κύκλωμα της βιομηχανικής παραγωγής της μουσικής, δηλαδή της μουσικής ευρείας κατανάλωσης. Βέβαια, για να είμαστε ρεαλιστές η δουλειά των εταιριών αυτή είναι. Όμως, δεν το βλέπουν ότι ουσιαστικά όλη η δισκογραφία συντηρείται από εμάς τους τραγουδοποιούς. Στο κάτω κάτω τους δίνουμε και το άλλοθι ότι προσφέρουν και κάποια πράγματα καλά. Αυτό το άλλοθι μέσα στις ανακατατάξεις και τον πανικό που υπάρχει έχει πάει πέρα, αλλά αυτό δεν είναι καινούριο, είναι πολύ παλιό. Ολοένα και λιγότεροι άνθρωποι στη δισκογραφία ασχολούνται ουσιαστικά με τη μουσική, λίγα άτομα αγαπάνε το αντικείμενο. Υπάρχουν άτομα που δεν έχουν καλή αισθητική, δεν έχουν καλό γούστο, είναι απλώς βγαλμένοι λογιστές από κάποιες σχολές management και οι άνθρωποι αυτό ξέρουν, αυτό κάνουν και αυτό καλλιεργούν. Εντάξει, τα αποτελέσματα φαίνονται. Έχει εκποιηθεί πρώτα απ’ όλα πάρα πολύ η έννοια δίσκος. Να σου πω τι πιστεύω σαν πρωταρχική αιτία γι αυτό: όταν πήρα για πρώτη φορά στα χέρια μου cd, ένιωθα ότι πλέον αυτό που κράταγα δεν ήταν ένα απόκτημα για το οποίο καμάρωνα, δηλαδή ένα πράγμα για το οποίο είχα δώσει μεν τα ίδια, ίσως και περισσότερα, λεφτά από όσα θα έδινα για βινύλιο, μπορεί να μου παρείχε καλύτερο ήχο από το βινύλιο, αλλά παρόλα αυτά ένιωθα μία εκποίηση. Σαν αντικείμενο το να πάρεις ένα δίσκο δεν είναι πια μία ιεροτελεστία. Μίκρυναν τα προϊόντα –σαν διαστάσεις- και η μορφή τους παίζει ρόλο και με το περιεχόμενο της δισκογραφίας, τον προσανατολισμό δηλαδή την καταναλωτικότητα, την φετιχοποίηση του καταναλωτισμού και αυτό βγαίνει και εκεί. Άρα βλέπε τεχνολογία. Εντάξει να μην τα βάζουμε με την τεχνολογία αλλά κάποια στιγμή κάποιος πρέπει να τα βάλει όμως έτσι όπως πάει. Βέβαια φταίνε και άλλα πράγματα. Τώρα λένε ότι για να καταπολεμηθεί η πειρατεία πρέπει να γίνουν πιο φτηνά τα cd. Όχι εγώ δεν το πιστεύω αυτό το πράγμα. Δεν πρέπει να γίνουν πιο φτηνά τα cd. Πρέπει να μείνουν πολύ ψηλά γιατί εκποιείται ακόμη περισσότερο η όλη ιστορία. Με αυτήν την έννοια. Αν γίνουν πολύ φτηνά χάνει και την αξία του το πράγμα. Είναι γεγονός πως όταν πληρώνεις κάτι καλά, το εκτιμάς και έχεις και απαιτήσεις. Αν δεν δίνεις πολλά λεφτά για κάτι δεν το εκτιμάς εκ προιμίου τόσο πολύ. Δεν είναι απόκτημα αξίας αυτό. Έτσι κατάφεραν και έκαναν τη μουσική.
 |
- Ναι αλλά υπάρχει η άποψη ότι τελικά όλα αυτά τα χρήματα δεν καταλήγουν στους δημιουργούς οπότε…
- Για μένα κάποια πράγματα είναι αυτονόητα, πρέπει να κοιτάμε τα πράγματα ρεαλιστικά. Οι εταιρίες δίσκων είναι οργανισμοί που σκοπό έχουν το κέρδος. Πάντοτε η τέχνη εμπλέκεται με το κέρδος, δες γκαλερίστες, κινηματογραφιστές. Πάντοτε το χρήμα παίζει πολύ σημαντικό ρόλο, αλλά είναι τι ιεράρχηση θα του βάλεις. Σίγουρα είναι θέμα διαπραγμάτευσης πόσα λεφτά μπορείς να κερδίσεις παραπάνω, αν και τις περισσότερες φορές δεν πας να κάνεις δίσκο γι αυτό αρχικά, πας για άλλους λόγους. Σε τελευταία ανάλυση έναν δίσκο μπορείς να τον κάνεις, μπορείς να καλυτερεύσεις τους όρους. Αν και η νομοθεσία εδώ στην Ελλάδα είναι λίγο περίεργη, αυτό δεν δικαιολογεί σε καμία περίπτωση το χάλι που έχουμε φτάσει. Οι εταιρίες πάντοτε παίρνανε την μερίδα του λέοντος, αλλά κάτι τέτοιο δεν συνέβαινε παλιά. Ο κόσμος είχε μια άλλη αντίληψη για τον ρόλο που παίζει η μουσική στη ζωή του. Τώρα ο ρόλος αυτός, σε αυτές τις συνθήκες που ζούμε, έχει μειωθεί πάρα πολύ. Έχει συρρικνωθεί ο ρόλος της μουσικής στη ζωή των ανθρώπων. Πόσο μπορεί σήμερα να σου διαμορφώσει συνείδηση κάτι που ακούς και να δεθείς με αυτό; Δεν ξέρω… Γι αυτό και ο δίσκος λέγεται παράξενη εποχή. Εγώ σαν ένας άνθρωπος μιας συγκεκριμένης γενιάς έχω τη ματιά αυτής αλλά και της σημερινής βέβαια. Με τα όπλα, τα όσα ελαττώματα και χαρίσματα μου έδωσε η δική μου γενιά, κοιτάζω το σήμερα και έχω άλλο ερμηνευτικό μάτι από ότι μπορεί να έχει ένας μικρότερος με λιγότερες εμπειρίες, αλλιώς τα βιώνει αυτός. Όταν βγεις και μιλήσεις εσύ από αυτή την πλευρά στέλνεις την άλλη πλευρά αυτού που βιώνεις και τη μεταφέρεις.
- Υπάρχουν όμως άνθρωποι της δική σας γενιάς που έρχονται με αυτή την ματιά του τότε στο τώρα αλλά διατηρούν την «γραφικότητα» του τότε και αυτό καταντά μίζερο στο τέλος…
- Ναι κατάλαβα τι θέλεις να πεις. Αυτό που εισπράττω από αυτή την πλευρά, όταν κάτι βγαίνει έτσι, εμένα δεν μου φαντάζει και πολύ δημιουργικό για την κατάσταση που υπάρχει. «Πες μου τι μπορείς να κάνει εσύ στο σήμερα» - Εγώ δεν ζητάω λύσεις από έναν δημιουργό αλλά νομίζω ότι αυτό εισπράττεται σαν μια γκρινιάρικη και αρνητική στάση στα πράγματα. Απ΄την άλλη βέβαια μπορεί όλοι να ζούμε την πραγματικότητα αλλά κάθε γενιά με δικές της αισθήσεις. Περπατάω σε ένα δρόμο ας πούμε στην πατρίδα μου την Θεσσαλονίκη και ενώ περπατάω στο σήμερα παράλληλα νιώθω ότι περπατάω και στο χτες. Γίνεσαι μια παροδικά διαχρονική οντότητα και κουβαλάς μέσα σου πράγματα, τα μεταφέρεις, βλέπεις το παρόν και πάντοτε το συγκρίνεις με κάτι αυτό… Σίγουρα η ζωή προχωράει με τρομερές αντιφάσεις χωρίς να κοιτάζει τη δικιά σου μελαγχολία όπως λέει και ο Σαββόπουλος. Έτσι είναι τα πράγματα. Νομίζω πως αν έχει κάτι καλό η μια γενιά να πει στην άλλη, να πει μια αλήθεια, ας το πει καλύτερα και ας είναι και λάθος, αρκεί να είναι ειλικρινής η κατάθεση.
- Είναι μια ομάδα ανθρώπων στο ελληνικό τραγούδι που είναι κυρίως τραγουδοποιοί, ο καθένας έχει τον δικό του ξεχωριστό ήχο και ο καθένας φαίνεται να βοηθάει τον άλλον πάρα πολύ για να προχωρήσει και όλο το πράγμα να γίνει πιο καλό…
- Ναι έτσι είναι. Εγώ στους δίσκους που έχω κάνει πάντοτε ήταν μέσα αρκετοί, όπως ο Μανώλης Φάμελος, τώρα ο Στάθης Δρογώσης που τον ταλαιπώρησα πάρα πολύ αλλά γούσταρε. Έπαιξε σε αρκετά τραγούδια πιάνο ο Στάθης και πλήκτρα. Ενώ είχε να τρέξει και τη δική του τη δουλειά, ερχόταν στο στούντιο πολύ ενθουσιασμένος κάθε φορά και «πλακωνόμαστε» στη δουλειά για 4-5 ώρες. Βοηθήσανε πάρα πολύ. Όπως και εγώ ήμουν στον δίσκο του Δρογώση… Γίνονται κάποια τέτοια «αλισβερίσια» που δεν σημαίνουν κατ’ ανάγκη και κάποια κοινή παρουσία πάνω στο πάλκο. Απ την άλλη εγώ δε θα ‘μουν αρνητικός σε κάτι τέτοιο. Τώρα βέβαια εγώ δεν έχω γκρουπ. Σταμάτησα το γκρουπ και δεν ξέρω πότε θα ξανακάνω δικιά μου μπάντα, γιατί είναι δύσκολοι οι καιροί. Δεν μπορείς να συντηρήσεις ένα γκρουπ με τις εμφανίσεις που κάνω γιατί δεν έχω πάει σε πίστα, δεν έχω βγει σε μεγάλα μαγαζιά και όπως καταλαβαίνεις λοιπόν είναι πολύ δύσκολο κάτι τέτοιο αν δεν έχεις σταθερή στέγη για 2-3 φορές τη βδομάδα, έξι μήνες το χειμώνα. Δεν μπορεί να συντηρηθεί μπάντα διαφορετικά, εκτός και αν έχουν και άλλη δουλειά, πράγμα που και αυτό έχω κάνει και έτσι είχαν δουλειές αλλά δεν ήταν διαθέσιμοι για τα live. Όταν πήρα αμιγώς επαγγελματίες μουσικούς είχα άλλο πρόβλημα γιατί τα live μου, και σωστά οι άνθρωποι, δεν τα θεωρούσαν αρκετά για να μπορέσουν να συντηρηθούν και έφευγε ο ένας εδώ, ο άλλος εκεί… ο καθένας έχει και τις προτεραιότητες του. Με στενοχωρούσε αυτό το πράγμα με τις συνεχείς αλλαγές και κάποια στιγμή αποφάσισα να σταματήσω μέχρι να δέσει καλά ένα πεδίο δραστηριότητας ζωντανών εμφανίσεων. Αυτό μάλλον θα αποπειραθώ να το κάνω μαζί με κάποιον άλλον το χειμώνα, κάτι λέμε για τον Οκτώβριο. Τότε θα γίνουν live τώρα θα γίνουν και κάποια καλοκαιρινά μάλλον…
- Πάντως όσο και αν είναι άσχημα κάποια πράγματα ο κόσμος διψάει για καλά πράγματα –μη πίστας- που θα πάει να τα ακούσει…
- Ειδικά ο τελευταίος χειμώνας ήταν πού περίεργος χειμώνας. Όλα τα μαγαζιά φοβισμένα… δεν κινείται το πράγμα όπως παλιά, τώρα καινούρια γκρουπ αναγκάζονται να πληρώσουν για να βγουν να παίξουν. Πώς θα δημιουργηθεί κατάσταση να βγούνε νέα πρόσωπα να γίνει κάτι;
 |
- Φταίνε και οι χώροι ίσως; Με τα ακριβά εισιτήρια κτλ που σίγουρα είναι δύσκολο να πληρώσει ο νέος άνθρωπος στον οποίο απευθύνεται; Έτσι ενδεχομένως να προτιμήσει κάποιος να πάει σε ένα μεγάλο όνομα από το εξωτερικό που δε θα έχει ξανά την ευκαιρία να το δει …
- Ναι σίγουρα έχεις δίκιο σε αυτό. Αλλά επειδή είπες ότι θα πάει να δει κάτι ξένο, εμένα μου προκαλεί μεγάλη εντύπωση και θέλω να το συζητήσουμε αυτό. Ξέρεις τι βλέπω εγώ; Καλά να πας σε ένα μεγάλο όνομα αλλά ο κόσμος πηγαίνει και σε μαλακίες και το αναφέρω αυτό σε σχέση με τη μη ανάλογη παρουσία όταν βγαίνουμε να παίξουμε εμείς. Που είναι αυτοί; Δεν καταλαβαίνω τι κόλλημα είναι αυτό. Με έχει εκνευρίσει πολύ πλέον αυτή η μερίδα του κόσμου που κάνει αυτό το πράγμα. Δεν τους δικαιολογώ πλέον. Δηλαδή δεν δίνουν κάποια σημασία σε τραγουδοποιούς σαν τον Φάμελο, τον Δρογώση ή εμένα; Δεν το καταλαβαίνω. Και συγνώμη που γίνομαι πικρόχολος αλλά έπρεπε να το πω αυτό. Γιατί πέρυσι έκανα μια συνεργασία για 4-5 μήνες και μου έκανε πολύ δυσάρεστη εντύπωση ότι κάποιοι από τον χώρο αυτό –που ξέρω πολύ καλά ποιοί γιατί κινούμε στον χώρο, και εγώ πάω στις συναυλίες, ξέρω τις φάτσες- αρχίσαν και τους έκραζαν. Και δεν το παίρνω προσωπικά αλλά επιβεβαιώθηκε μια υποψία και μου φάνηκε πολύ άσχημο. Εντάξει ακούς κάποια πράγματα, και εγώ ακούω και ίσως έχω πολύ περισσότερους δίσκους από ότι μπορεί να έχουν αυτοί αλλά νομίζω τελικά ότι αδικούν τους εαυτούς τους. Η φάση πλέον του ροκ έχει διεθνοποιηθεί τόσο πολύ και έχει αφομοιωθεί πάρα πολύ πιστεύω και από αρκετούς εγχώριους εξ ημών, που μπορείς να παίξεις μια χαρά γιατί είναι δικό σου εκφραστικό μέσο και δικό σου εκφραστικό οπλοστάσιο και μπορείς να βγάλεις μια δική σου σημερινή, μοντέρνα ελληνική έκφραση. Δεν μπορώ να το καταλάβει αυτό που γίνεται, υπάρχει μια προκατάληψη!
- Όπως συμβαίνει και στο σινεμά… υπάρχει μια ελληνοφοβία από τους ίδιους τους έλληνες…
- Δεν θέλω να περιαυτολογώ αλλά ούτε και να είμαι σεμνότυφος … καλοί και οι Madrugada, αλλά καλοί και εμείς. Δεν ξέρω τι περισσότερο έχει να πει ένας κρύος Νορβηγός από μας που ζούμε εδώ την κατάσταση και μιλάμε την ίδια γλώσσα. Ξέρω ότι τα παιδιά ακούν περισσότερο τη μουσική, την βρίσκουν με τη μουσική, τα γκάζια, τις παραμορφωμένες κιθάρες και εγώ έτσι είμαι. Τρελαίνομαι, μου αρέσουν… Αλλά έχω και τα αυτιά μου ανοικτά.
- Είδα στο site σου ότι στους a la carte ήταν μαζί σου ο Γιώργος Χριστιανάκης και σκεφτόμουν ότι κάποιοι άνθρωποι τότε που αποτελούσαν μια underground σκηνή από γκρουπάκια κτλ σήμερα καταλήγουν να κάνουν πράγματα δικά τους και κινούνται πλέον σε ίδιους δρόμους -όχι μουσικά ίδιους απαραίτητα-…
- Σε μουσικούς δρόμους κινούμαστε σε δικούς του ο καθένας. Τότε ήμασταν με τους Ala carte που σχηματίστηκαν το 1982 και αρχικά λεγόταν apriori. Είμασταν αρκετά γνωστό γκρουπ στα jazziστικα κυκλώματα. Και με standards εκτελεστικά τρομερά! Και εγω ήμουν στους Yogurts, ένα γκρουπ χύμα rock n roll. Μεταπήδησα όμως στους Ala carte γιατί είδα ότι θα ήταν μια μεγαλύτερη πρόκληση. Και κάναμε και περιοδεία! Στη βόρεια Ελλάδα. Ετοιμαζόμασταν για δίσκο. Κάναμε ένα demo στου Παπάζογλου το στούντιο –όχι το Αγροτικον, το καινούριο που είχε φτιάξει- και κατεβάσαμε το demo στην Αθήνα. Το Πάσχα του 83. πήγαμε τότε σε μια εταιρία, πολυεθνική, τα βάλαμε, τα ακούσαμε, τα άκουσε και ένας πολύ γνωστός άνθρωπος του χώρου, του άρεσε πάρα πολύ αλλά μας είπε παιδιά αυτά τα πράγματα δεν μπορούν να βγουν. Δεν ξέραμε και δεν κάναμε περισσότερα. Εγώ εν τω μεταξύ το ψιλοσκεφτόμουνα να μείνω στην Αθήνα και έτσι σταμάτησε αυτή η ιστορία. Και δυστυχώς δεν βγήκε ο δίσκος. Δεν αποτυπώθηκε αυτή η ιστορία σε δίσκο. Είχαμε δώσει τότε στον Αργύρη τον Ζήλο που έκανε μια εκπομπή στο κρατικό ραδιόφωνο με τον τίτλο «απόηχοι», πολύ ωραία εκπομπή, έβαζε πολύ ωραία πράγματα. Έβαζε ένα μισάωρο με γκρουπ ελληνικά της εποχής. Είχε πολλά γκρουπ τότε η εποχή…
- Και τώρα νομίζω ότι έχει γίνει μια κίνηση. Υπάρχουν πολλά γκρουπάκια, αγγλόφωνα και ελληνόφωνα, που κάνουν πολύ καλές δουλειές σε επαγγελματικό επίπεδο αλλά όπως ξέρεις είναι δύσκολα τα πράγματα… Άνοιξαν κάπως τον δρόμο οι Raining Pleasure…προς τις μεγαλύτερες δισκογραφίκές εταιρίες για όλα αυτά τα γκρουπ και γενικά υπάρχει μια μεγαλύτερη πρόσβαση γι αυτά, απ’ότι παλιότερα.
- Έχουν κάνει πάρα πολύ δουλειά τα παιδιά. Γενικά κάνουν καλή δουλειά, ευρύτερα στο να καλυτερέψει η αισθητική του μέσου αυτιού και να ακούει καλύτερη μουσική. Ο κόσμος μην νομίζετε ότι δεν τα καταλαβαίνει αυτά. Άλλο αν έχει εθιστεί στις μαλακίες. Δυστυχώς αυτή η χώρα διυλίζει τον κώνωπα και μάλιστα τόσο πολύ που τελικά βγαίνει πάρα πολύ λίγο από το δυναμικό που πραγματικά υπάρχει. Είναι και πολύ μικρή η αγορά και όντως δεν μπορεί να απορροφήσει όλα τα πράγματα, αλλά νομίζω ότι αν υπάρξει κάποιος άλλος τρόπος ώστε σιγά σιγά να αναπτυχθεί άλλη μία παράλληλη οικονομία –γιατί εγώ είμαι υπέρ των παράλληλων οικονομιών- με άλλη αντίληψη, με θέμα την παραγωγή και διανομή της μουσικής νομίζω όλα θα πανε καλύτερα. Αυτή η κρίση μπορεί να ενδυναμώσει πιο μικρά labels και άλλους τρόπους διάθεσης… Δεν λέω να βγάζει κάποιος δίσκο και να καταληστεύεται από την τζαμπατζαρία που πέφτει. Δεν συμφωνώ με το τζάμπα γενικά. Το free δεν το καταλαβαίνω καθόλου και διαφωνώ και με όλους αυτούς που το υποστηρίζουν. Νομίζω ότι είναι αφελείς ή αδαείς ή σε τελευταία ανάλυση δεν αγαπάν τη μουσική καθόλου. Δεν αγαπάν τον ίδιο τον δημιουργό. Πώς θα ζήσει δηλαδή; Μπουκάρουν σε συναυλίες και τα κάνουν γης μαδιάμ. Αυτά βαρέθηκα όλον αυτόν τον καιρό. Αυτή τη μιζέρια…
 |
- Κάτι που έχετε ακούσει τελευταία και σας άρεσε;
- Μου άρεσαν πολύ αυτοί οι καινούριοι οι Εγγλέζοι που βγήκαν, οι Franz Ferdinard, αλλά και οι Stellastarr*... Εχουνε κάτι… Και το τελευταίο των Death in Vegas μου άρεσε. Από άλλα, οι Air μου αρέσουν πολύ αλλά, βασικά, εγώ ακούω πολύ τα παλιά τα βινύλιά μου. Βρίσκω συλλογές και ακούω ξανά αυτά τα παλιά… Από Ελλάδα μου άρεσε ο δίσκος του Δρογώση, συνολικά μου άρεσε σαν δουλειά. Μου αρέσανε κάποια τραγούδια από τον τελευταίο δίσκο του Πορτοκάλογλου, δεν τον άκουσα όλο, αλλά κάποια που άκουσα μου αρέσανε, αν και για τα δικά μου τα γούστα εγώ θα ήθελα κάτι πιο έντονο, πιο δυνατό. Δεν έχω ακούσει κάτι άλλο που να μου έχει μείνει… Ακούω πολλά συμπαθητικά πράγματα αλλά δεν νομίζω να έχω κάτι άλλο που να ταιριάζει με τα δικά μου τα γούστα. Α, και αυτός ο δίσκος Δεύτερη Ακρόαση της Μικρής Άρκτου με τα καινούρια τα παιδιά… υπάρχουν μέσα πολύ ωραία τραγούδια, όπως η Ασπιρίνη.
- Για να επανέλθουμε στη τελευταία δουλειά… από το νέο άλμπουμ ήδη 2-3 κομμάτια παίζονται στο ραδιόφωνο…
- Ναι παίζονται. αρκετά συχνά ακούω και εγώ. Το έχω διαπιστώσει όντως…
- Μετά το Σα να μην πέρασε μια μέρα, υπάρχει αυτό το άγχος αν θα παιχτει ο δίσκος στο ραδιόφωνο, αν θα βγει το χιτάκι;
- Ναι φυσικά. Είναι μοίρα σου αυτό τελικά. Τι να κάνεις, να ψυχαναγκάζεις τον εαυτό σου να κάνει δύσκολα πράματα; Αυτό είναι παράλογο… Αν εκτεθείς πάρα πολύ, 1-2 κομμάτια αν κάνουν επιτυχία, αυτομάτως οι προσδοκίες ανεβαίνουν. Πάντα έχεις την αγωνία να ακουστεί η μουσική σου από το ραδιόφωνο. Είναι ένας πόθος για όλους. Να κοινωνήσεις αυτό που έχεις σε άλλους ανθρώπους. Και μετά δε μπορείς να κάνεις και πίσω. Μετά το Σα να μη πέρασε μια μέρα βγήκε το Ξύπνα Φτάσαμε που ήταν μια δουλειά πολύ διαφορετική. Πιο βαρύς δίσκος, σαν παραγωγή… και πιο δυσκίνητα ραδιοφωνικά τραγούδια. Βέβαια δε με πείραξε γιατί έτσι βγήκε, πήρε πολύ καλές κριτικές, πήγε καλά, δεν πούλησε όσο ο προηγούμενος, αλλά αυτό ήταν και στην τακτική της εταιρίας γιατί όταν βγήκε το Ξύπνα Φτάσαμε, το Σα να μη πέρασε μια μέρα ήταν ακόμη στο απόγειο του, παιζόταν πολύ. Ίσως έπρεπε να κάνουμε ακόμη παραπάνω χρόνο να το βγάλουμε, γιατί εγώ καθυστέρησα επίτηδες. Παιζόταν το Σα να μην πέρασε μια μέρα πώς να πάμε να βγάλουμε άλλο δίσκο; Και να πάει άκλαυτος… Δεν πήγε βέβαια άκλαυτος, πούλησε κάποιες χιλιάδες κομμάτια. Και από εκεί παίχτηκαν κάποια τραγούδια στο ραδιόφωνο… Μετά βγήκε το Αυτός που δεν ξέρει. Αυτός πήγε καλύτερα, έβγαλε το Όσα μου χεις χαρίσει, που ήταν καλό κομμάτι. Εγώ δεν θεωρώ πολύ αισιόδοξα και χαρούμενα μες την αγαλλίαση κατ’ ανάγκη τα τραγούδια μου. Υπάρχουν τραγούδια με πολύ down στίχους που μπορεί να μιλάνε για το τέλος μιας σχέσης. Βέβαια το Όσα μου χεις χαρίσει, γιόρταζε μια σχέση, έδινε τα του καίσαρος τω καισαρι. Ήταν ένα ευχαριστήριο τραγούδι. Δεν είναι όμως όλα έτσι. Εντάξει δεν γράφω ψυχοδράματα, αυτό είναι γεγονός. Δεν ελκύομαι από το να περιγράψω ένα ψυχοδραμα…
- Είστε αισιόδοξος άνθρωπος γενικά;
- Αναλόγως… Ναι είμαι! Αυτό βέβαια δε σημαίνει ότι δε με διακρίνει μια κατάθλιψη κατά καιρούς, αλλά όσο καταθλιπτικός και αν είμαι - και είμαι δύσκολη παρέα ακόμη και για εμένα τον ίδιο - την ίδια στιγμή μέσα μου είμαι αισιόδοξος. Γι αυτό και μπορώ και επιβιώνω. Αλλιώς ποιος ξέρει τι άσχημα πράγματα θα είχα κάνει στον εαυτό μου. Νομίζω ότι η ζωή δε σου δίνει άλλες επιλογές. Αν θες να ζήσεις πρέπει να μπορείς να αντέχεις και τα άσχημα και από αυτά σιγά σιγά μαθαίνεις και βγάζεις το ζουμί. Μαθαίνεις καλύτερα τη ζωή μέσα από τα άσχημα. Είναι κοινή μοίρα γιατί η γιορτή πάντα έχει το τέλος της. Και κρατάει λιγότερο η γιορτή από τις άλλες καταστάσεις. Και εκεί πρέπει εσύ να ζεις. Δεν επιλέγεις εσύ τι θα σου τύχει. Δεν κάνουμε και τόσο κουμάντο τελικά εμείς στους εαυτούς μας
